Wereldvluchtelingendag zet dramatische levensloop van asielzoekers in de kijker

Tijdens de drukke ochtendspits in het Brusselse Zuidstation werd het uitzicht vanmorgen bepaald door witte paraplu’s. Het is Wereldvluchtelingendag en in verschillende Europese landen worden vandaag allerhande acties op touw gezet met als doel aandacht te vragen voor de asielproblematiek. Ecre, European Council on Refugees ans Exiles, groepeert 69 ngo’s uit dertig landen die een menswaardig Europees asielbeleid nastreven. Ana López Fontal legt uit dat er vandaag in acht landen acties plaatsvinden, allemaal met de symbolische paraplu die staat voor wereldwijde bescherming van vluchtelingen.

Verjaardag

Koorddansers balanceerden hoog boven de hoofden van gehaaste pendelaars met enkel een witte paraplu als houvast. Vluchtelingen en vrijwilligers deelden zelfgebakken koekjes uit en er was taart ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van de Conventie van Genève, die de bescherming van vluchtelingen regelt.

Met deze acties slaan Vlaamse, Waalse en Brusselse organisaties de handen in elkaar om de vluchtelingenproblematiek aan te kaarten. Behalve in Brussel-Zuid werden in totaal in negentien Belgische stations flyers uitgedeeld aan de pendelaars. De organisaties vragen op deze manier aandacht voor de precaire situatie waarin vluchtelingen in België en Europa verkeren. Enkele vluchtelingen namen zelf het woord en samen met de initiatiefnemers maakten zij hun eisen bekend aan Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Melchior Wathelet.

Recht op bescherming

Els Keytsman van Vluchtelingenwerk Vlaanderen geeft uitleg bij de eisen. ‘Wij willen op de eerste plaats recht op bescherming. Een vluchteling die naar Europa probeert te komen, lijdt dikwijls fysiek gevaar. Wij vinden dat vluchtelingen Europa zouden moeten kunnen bereiken zonder dat zij daarvoor hun leven op het spel moeten zetten. Toch sluit Europa meer en meer haar grenzen’, stelt Keytsman.

Als vluchtelingen dan toch Europa binnenkomen, worden ze geconfronteerd met andere moeilijkheden. Een Europese wet, de Dublin-verordening, stelt dat het eerste Europese land waarlangs een vluchteling passeert verantwoordelijk is voor de asielaanvraag. Dat heeft als gevolg dat tussen Europese landen vluchtelingentransfers gebeuren, vaak worden ze teruggestuurd naar een land dat bescherming noch opvang kan garanderen, Griekenland bijvoorbeeld. Griekenland is dikwijls het eerste Europese land dat vluchtelingen bereiken en de asielprocedures lopen daar helemaal spaak (lees ook de reportage van Tine Danckaers over de Griekse asielcrisis). Asielzoekers worden gedwongen op straat te leven of worden opgesloten in overbevolkte gesloten centra. Tot nu toe stopten enkele landen, waaronder België, de uitwijzingen richting Griekenland. Dat was echter enkel omdat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens de overdrachten systematisch heeft geblokkeerd.

Kwaliteitsvolle asielprocedure

Vervolgens wordt een kwaliteitsvolle asielprocedure geëist. Keytsman legt uit dat die in België problematisch is: ‘Wanneer we hier spreken over asiel dan gaat het meestal over een dak boven het hoofd en een bed om in te slapen. Dat volstaat echter niet, wij eisen een kwaliteitsvolle asielprocedure, met zorgvuldige en individuele begeleiding van de asielaanvraag.’

In België is het opvangnet verzadigd. Sinds oktober 2009 kregen al meer dan achtduizend mensen op de vlucht geen opvang van Fedasil. Ze worden terug de straat opgestuurd of bevinden zich in noodopvang, zonder fatsoenlijke sociale, medische en juridische begeleiding waar ze eigenlijk bij wet recht op hebben. Daarnaast worden asielzoekers soms opgesloten in een gesloten centrum. Het gebrek aan vrijheid is een traumatische ervaring, stellen de initiatiefnemers in een persbericht. Daarom eisen de organisaties dat asielzoekers in procedure nooit mogen worden opgesloten.

Europees asielstelsel

De initiatiefnemers eisen ook dat vluchtelingen recht hebben op Europese bescherming. Vier op vijf vluchtelingen komen vandaag terecht in een ontwikkelingsland en niet in Europa. Ontwikkelingslanden kunnen echter onvoldoende bescherming bieden terwijl Europese landen dat wel kunnen. Zij bezitten de mogelijkheden om de meest kwetsbaren hervestiging en een toekomstperspectief te bieden.

‘Wat betreft de asielprocedure zijn er tussen de Europese landen grote verschillen’, zegt Keytsman. ‘Er is binnen Europa zoiets als een asielloterij. In Griekenland hebben Irakese vluchtelingen bijna geen kans op erkenning, terwijl hun kans op bescherming en asiel in België bijna 75 procent bedraagt.’ Daarom ijveren de organisatoren voor invoering van een kwaliteitsvol maar ook Europees asielstelsel zodat alle landen volgens dezelfde procedures werken.

‘Het probleem wordt steeds groter en in heel Europa heerst een negatief klimaat. Europa mag niet langer wegkijken. Elke vluchteling moet recht hebben op een leven in vrede en veiligheid’, aldus Els Keytsman.