Wereldwijd top 5: niets doen om de wereld te redden

1. Koop niets

De campagne startte enkele jaren geleden in Canada, maar loopt intussen in meer dan dertig landen. De oproep is simpel: koop een dag lang niets. De filosofie achter ‘Koop Niets Vandaag’ is dat consumeren al lang niets meer te maken heeft met het bevredigen van basisbehoeften, maar alles met het draaiende houden van een economie die de rijken steeds rijker maakt en die de armen steeds minder kansen geeft. De beste manier om dat systeem onderuit te halen, is door er niet aan deel te nemen. Eén dag om te oefenen, een leven om te leren. Kijk uit naar 26 november.

2. Sta stil

De boeddhistische denker Anguttara Nikaya beweert dat daadwerkelijk handelen of klare taal vaak niet volstaan om de meest fundamentele stappen naar een meer menselijke maatschappij te zetten. ‘Wat kunnen we niet van ons afschudden door handelen noch door spreken, maar wel door de zaken kalm en wijs onder onder ogen te zien? Hebzucht kan je niet uitroeien door te handelen of te spreken, maar wel door haar te zien waar ze is. Haat kan je uit de wereld helpen door te handelen of te spreken, maar wel door haar te zien waar ze is. Waanvoorstellingen kan je niet uitroeien door te handelen of te spreken, maar wel door ze te zien waar ze zijn.’ Als methode voor dit stilstaande verzet tegen onwaarheid en onmenselijkheid pleit Nikaya voor ‘aandacht’, voor boeddhistische meditatiepraktijk die volledige concentratie zoekt en daardoor klaarder ziet én ook tot beter gericht handelen kan leiden.

3. Dood de stad

In Gandhi’s traditie van ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ organiseerden burgers wereldwijd acties van massale stilte. Van één minuut -in heel Nederland bij de moord op Meindert Tjoelker- tot een etmaal of vierentwintig uur zoals in het Congolese Kinshasa of Bukavu gebeurde. Winkeliers, studenten en arbeiders, buschauffeurs blijven thuis, uit protest tegen de gang van zaken in de stad. Jean Migabo, leider van de burgerbewegingen in Bukavu en nu in ballingschap, vertelt uit zijn ervaring: ‘We kwamen in het geheim samen met de leiders van de verschillende groeperingen om een bepaalde dag af te spreken. Daarna werden er in kleine hoeveelheden pamfletten verspreid. Het is belangrijk dat de kerken, de scholen en sociale instellingen op de hoogte zijn van het initiatief. Op de dag zelf blijft iedereen thuis. We maanden iedereen aan om niet op provocaties van de overheden in te gaan. Zo’n dag is een succes als de autoriteiten nadien bereid zijn tot een gesprek.’

4. Vertegenwoordig niemand

De muur van sancties die het Westen opgetrokken heeft rond de Servische Republiek belet president Milosevic voorlopig niet om aan de macht te blijven. De politiek zorgt er wel voor dat het voor de gemiddelde Vlaming erg moeilijk is om een idee te krijgen van de diversiteit en het verzet binnen de bevolking van dat land. Jadranka Andelic en Dijana Milosevic proberen door hun theater ‘een ruimte van innerlijke vrijheid’ te creëren, ‘een mogelijkheid om te overleven’. Als ze al op internationale podia geraken met hun DAH-theater, dan worden ze vaak uitgejouwd, omdat ze Serviërs zijn. Nochtans, zegt Jadranka: ‘Wij vertegenwoordigen niemand. Geen regime, geen nationaliteit, geen politiek. Wij nemen de vrijheid om onszelf te zijn en dat weer te geven in ons werk.’ Individuele creativiteit alsd een dikke stok in de spaken van het autoritaire nationalisme. Een tip voor Weners en Antwerpenaars?

5. Zet hem af

We zijn net te laat, maar u kan alvast oefenen voor volgend jaar. Van 22 tot 28 april liep in Noord-Amerika ‘TV Turnoff Week’, een campagne om op grote schaal de tv-toestellen uit te schakelen die de Amerikaanse leefruimtes zo domineren. Daarmee willen de initiatiefnemers niet alleen een beetje rust en gezelligheid in de woonkamer terugbrengen, maar vooral gebruiken ze de campagne om mensen bewust te maken van de mediamonopolies die de vrije meningsuiting bedreigen. ‘Stem eens een week op niets af en verdedig zo het recht of infodiversiteit’, zeggen ze. Meer informatie vindt u op Adbusters.