Werkloze immigranten in Spanje kunnen ‘oprotpremie’ krijgen

In nauwelijks tien jaar tijd is de migrantenpopulatie in Spanje vernegenvoudigd. Goedkope buitenlandse arbeid was van kapitaal belang voor de economische boom, die vooral vruchten afwierp in de bouwsector. Zolang er werk genoeg was, bleef Spanje gespaard van immigratiegerelateerde spanningen zoals die te zien waren in tal van andere Europese landen.
In de vier jaar nadat de Spaanse Socialistische Arbeiderspartij (PSOE) aan de macht kwam in 2004 brachten Spaanse bedrijven meer dan 700.000 immigranten met contract Spanje binnen. In 2005 verleende eerste minister José Luis Rodriguez Zapatero nog eens 600.000 werkende immigranten werk- en verblijfsvergunningen. Deze amnestieregeling maakte hem toen bij vele Europese regeringen niet erg geliefd.

Het antwoord is neen

Op 9 maart dit jaar waren er in Spanje verkiezingen en migratie was toen een belangrijk thema. Spanje moest volgens de PSOE mensen van overzee meer mogelijkheden bieden om voor korte of langere tijd mee te draaien in de Spaanse economie.
Meteen na de verkiezingen stelde Zapatero echter Celestino Corbacho aan als Minister van Werk en Immigratie. Corbacho werd bekend als de “law and order” burgemeester van L’Hospitalet de Llobregat, een gemeente in de rand van Barcelona, waar immigranten bijna een kwart van de bevolking uitmaken.
Eens minister van Werk en Immigratie vroeg hij zich publiekelijk af: “Kan Spanje iedereen binnenlaten?” en hij gaf meteen ook mee: “Het antwoord is neen!”. Hij kwam opzetten met een “programma van vrijwillige terugkeer” voor werklozen. Personen afkomstig uit 19 landen buiten de EU die overeenkomsten met Spanje hebben op het vlak van sociale zekerheid kunnen hiervan gebruik maken.
Met deze maatregel, die deze maand van start moet gaan, kunnen deelnemende immigranten de werkloosheidsvergoedingen voor twee jaar uitbetaald krijgen. Veertig procent krijgen ze in Spanje, de rest na aankomst in het land van oorsprong. Oorspronkelijk dacht Corbacho dat een miljoen mensen zouden ingaan op dit aanbod, maar het zouden er wel eens minder dan 20.000 kunnen zijn.

Ruk naar rechts

Migrantenwerkersorganisaties hebben sterk gereageerd op Corbacho’s voorstellen. Antonio Alfonso Sánchez, voorzitter van de Nationale Federatie van Steunorganisaties voor Immigranten, zei hierover: “Het is geen positieve oplossing. Het gaat om mensen die tot nog toe gewerkt hebben. Zij moeten op dezelfde manier behandeld worden als Spanjaarden. Niemand zegt een arbeider in Madrid, afkomstig van Zaragoza, dat hij moet teruggaan naar Zaragoza als hij zijn werk verliest.”
De kwaliteitskrant El País bekritiseerde deze “ruk naar rechts” in het regeringsbeleid en beschuldigde de regering van “opportunisme”.
Intussen staat de werkloosheid met 2,5 miljoen op het hoogste peil sinds februari 1998 en de politici hopen daar iets aan te doen met de terugkeerpremies. Andere EU-landen die met gelijkaardige problemen worstelen, zullen de evolutie wellicht op de voet volgen.