Westelijke Sahara wil VN-actie tegen "agressie Marokko"

“Het is noodzakelijk dat de Veiligheidsraad onschuldige burgers beschermt en een onderzoekscommissie instelt”, zei Khadad Mhamed, leider van de onafhankelijkheidsbeweging Polisario Front, na afloop van de derde ronde gesprekken met een Marokkaanse delegatie. De gesprekken, die niets concreets opleverden, werden gevoerd in een kleine stad vlakbij New York.

De informele gesprekken over de toekomst van de Westelijke Sahara begonnen afgelopen zondag. Op datzelfde moment kwamen er berichten naar buiten over dodelijke confrontaties tussen Marokkaanse veiligheidstroepen en Saharaanse demonstranten. 

Tenminste elf Saharanen kwamen om toen Marokkaanse ordetroepen begin deze week een vreedzame demonstratie uiteensloegen, beweert Polisario Front. De Marokkaanse regering zegt dat er bij die actie ook zes Marokkaanse politieagenten omkwamen.

Referendum

“We maken ons zorgen om het geweld”, zei Farhan Haq, woordvoerder van de VN-secretaris-generaal. Maar hij voegde eraan toe dat de Veiligheidsraad geen actie zal ondernemen, tenzij er “accurate informatie” over de gewelddadige incidenten in de Westelijke Sahara is.

De Polisario-leiders die deelnamen aan de gesprekken onder VN-toezicht, beschuldigen Marokko van geweld tegen vreedzame demonstranten met de bedoeling de aandacht af te leiden van de echte kwestie, namelijk de onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara.

Volgens Mhamed lagen er twee belangrijke voorstellen op de onderhandelingstafel. Het ene voorstel ging over het recht op zelfbeschikking. Het andere richtte zich op de mogelijkheid van een referendum om er achter te komen of de meerderheid van de bevolking voor onafhankelijkheid of integratie van het gebied is.

Verzetbeweging

De Westelijke Sahara is de laatste dekolonisatie-zaak in Afrika. Het gebied staat sinds 1963 op de VN-lijst van “non self governing territories”, gebieden zonder zelfbestuur. In die tijd stond de Westelijke Sahara onder Spaans koloniaal bewind. De Saharanen raakten een groot deel van hun territorium kwijt als gevolg van de Marokkaanse invasie in 1976.

De Saharanen noemen de Marokkaanse bezetting een schending van diverse VN-resoluties. In 1975 bevestigde het Internationaal Gerechtshof het recht van de Saharanen op zelfbeschikking. Na dat besluit was Spanje van plan een referendum te organiseren. Voordat het zover was, had Marokko echter al troepen gestationeerd in de Westelijke Sahara. De Saharanen richtten toen de verzetsbeweging Polisario op.

Momenteel leven zo’n 100.000 Saharanen in vluchtelingenkampen in Algerije. VN-functionarissen erkennen in hun rapporten dat mensenrechtenschendingen in het gebied voorkomen uit het feit dat het recht op zelfbeschikking van de bevolking van de Westelijke Sahara niet geaccepteerd wordt.

Compromis

Na afloop van de gesprekken zei de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken, Taib Fassi Fihri, dat zijn land “klaar is en open staat” voor onderhandelingen. Hij sprak zich echter ook uit tegen een referendum waarin de Saharanen kunnen kiezen uit verschillende opties, inclusief de mogelijkheid tot onafhankelijkheid van het Marokkaanse bestuur.

De Marokkaanse minister noemde Polisario’s streven naar onafhankelijkheid “gedateerd” en zei dat zelfbeschikking niet automatisch ook onafhankelijkheid betekent. Een oplossing voor het conflict moet voortkomen uit “compromis en realisme”, zei hij.

De leiders van Polisario stelden geen compromis te willen aangaan wat betreft hun onafhankelijkheidseis, hoewel ze geen bezwaar hadden tegen een referendum waarin de bevolking kan aangeven voor een autonome status in Marokko of voor volledige onafhankelijkheid te zijn.