Westerse sancties drijven Fiji naar China

Vorige week werd op Fiji de democratisch gekozen regering van premier Laisenia Qarase omver geworpen. Australië en Nieuw-Zeeland schortten hun geplande hulp voor 2006-2007 (454 miljoen euro) op na de coup. Ook werd militaire samenwerking stopgezet en een reisverbod ingesteld voor de betrokkenen bij de coup.

De nieuw benoemde premier van Fiji, Jona Senilagakali, kondigde daarop aan de contacten met Aziatische landen te zullen versterken. Hij wees erop dat dit ook gebeurde na de coup van 1987, toen hij samen interim-premier Ratu Mara een rondreis maakte door Azië. Legercommandant en auteur van de staatsgreep Frank Bainimarama waarschuwde Australië en Nieuw-Zeeland zich niet militair te bemoeien met Fiji. Tegelijkertijd sprak hij lovende woorden over China.

Ganesh Chand, voormalig econoom aan de Universiteit van de Zuidelijke Pacific, zegt dat de sancties het nieuwe regime ertoe kunnen aanzetten om afstand te nemen van de traditionele handelspartners, Australië, Nieuw-Zeeland, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Chand verwijst naar de coups van 1987 en 2000, toen interim-regimes westerse sancties beantwoordden met “een blik naar het Noorden”.

Tijdens de interim-regering van Mara, tussen 1987 en 1990, steunde Fiji de Japanse pogingen om permanent lid van de VN-Veiligheidsraad te worden en het Chinese lidmaatschap van de Wereldhandelsorganisatie. China gaf het leger van Fiji ruim 1,3 miljoen euro steun.

De politieke banden met Maleisië werden ook aangehaald. De banden die na de coup gesmeed werden, hielden ook daarna stand. Fiji en de Pacific zagen de afgelopen twintig jaar de import uit Azie aanzienlijk toenemen ten opzichte van de import uit Europa. Volgens Chand komt dat echter door de snelle groei van de Aziatische economieën, die tegenwoordig op bijna alle fronten van de consumentenmarkt kunnen concurreren met Europese landen.

Australië en Nieuw-Zeeland willen de relatie met Fiji weer volledig herstellen nadat er democratische verkiezingen zijn geweest op Fiji. Volgens de interim-premier kan dat nog ongeveer twee jaar duren. In de tussentijd hanteren ze zogenoemde ‘slimme sancties’. Het is onwaarschijnlijk dat beide landen hun zakelijke belangen op Fiji in de waagschaal zullen stellen.

De Australische export naar Fiji bedraagt jaarlijks mee dan 452 miljoen euro en neemt daarmee 46 procent van de totale import van Fiji voor zijn rekening. De Australische import uit Fiji bedraagt jaarlijks zo’n 300 miljoen euro. Australië is daarmee veruit de belangrijkste bestemming voor producten uit Fiji.

Ook Australië zit niet te wachten op grotere Chinese invloed in de Pacific. Hoewel Australië meer diplomatieke missies heeft, schatten Australische diplomaten dat China meer diplomaten in de Zuidelijke Pacific heeft dan welk ander land ook.