Wet op privé-eigendom laat boeren in de steek

De nieuwe wet op privaat eigendomsrecht is een mijlpaal in de geschiedenis van China. Sinds de communistische partij van Mao in 1949 aan de macht kwam, zweerde China bij het principe van “staatseigendom”.
In de jaren vijftig liet Mao alle gronden collectiviseren en private landeigenaars met geweld van hun gronden verdrijven. Wie grond wilde, moest die huren van de overheid, die iedereen ongestraft van zijn land kon verdrijven.
Of de nieuwe wet in de praktijk veel zal veranderen, valt te betwijfelen. Zo doet de wet niets af aan het principe van staatseigendom. Alle gronden behoren technisch nog altijd toe aan de staat, alleen worden de modaliteiten wat versoepeld.
Belangrijk is ook dat alleen de stedelingen van de nieuwe wet zullen profiteren. Voortaan zullen zij hun eigendommen van de staat kunnen kopen of verkopen, weliswaar voor een bepaalde termijn van vijftig tot zeventig jaar.
Dit geldt niet voor de boeren op het platteland, die met 750 miljoen 60 procent van de Chinese bevolking uitmaken. Zij behouden slechts voor beperkte tijd het vruchtgebruik van de staatsgronden. Kopen of verkopen mogen ze niet. Tijdens het vruchtgebruik is het de boeren zelfs verboden om te investeren en hun landbouwproductie uit te breiden.
Geen enkele andere wet heeft in China zoveel stof doen opwaaien en controverse met zich meegebracht. De manier waarop de nieuwe wet de Chinese boeren in de kou laat staan, is niet eens het grootste punt van ongenoegen bij tegenstanders van de wet. Integendeel, conservatieve linkse politici hebben de wet aangevallen omdat die volgens hen te ver afwijkt van het communisme en het westerse kapitalisme te veel in de armen sluit. Zij zijn bezorgd dat de wet tot een uitverkoop van de staatsgronden zal leiden.
Of de boeren de wet zullen slikken, is niet duidelijk. Een groot landbouwonderzoek waarschuwde de politici onlangs dat zij “niet doof mogen blijven voor de verzuchtingen van de boeren”, want één voorval kan snel leiden tot een “massaal incident” en zelfs rellen.
De Chinese premier Wen Jiabao zweerde vorig jaar bij strenge straffen voor personen die de boeren onwettig van hun land verdrijven. Ondertussen blijft de groep van landloze boeren echter steeds groter worden. Volgens officiële cijfers worden in China elk jaar 200.000 hectaren landbouwgrond (onwettig) geconfisqueerd voor industriële doeleinden.