Wetenschap wil brug over digitale kloof mee uittekenen

De bijdrage van de wetenschap was niet opgenomen in de agenda voor de WSIS, maar de wetenschappers mogen van de VN nu toch een bijdrage leveren tot de slotverklaring die in Geneve moet goedgekeurd worden. De uitnodiging kwam op de valreep, want vrijdag eindigt de laatste van de voorbereidende vergaderingen voor de top, die van 10 tot 12 december in Geneve plaatsvindt. De uitnodiging kwam er onder druk van de Europese Organisatie voor Nucleair Onderzoek (CERN) - waar het idee van een internet ooit geboren werd - de International Council for Science (ICSU), de Third World Academy of Sciences (TWAS) en Unesco.

WSIS is een initiatief van de Internationale Telecommunicatie Unie (ITU) maar wordt mee georganiseerd wordt door de Verenigde Naties. De VN zien de top als een kans om de ontwikkelingsverschillen tussen Noord en Zuid te verkleinen door het gebruik van de nieuwe technologieën. Vertegenwoordigers van de VN-lidstaten, de zakenwereld en leden van het zogenaamde middenveld, met name vakbonden, media, onderwijzers en inheemse gemeenschappen, werken al enkele maanden aan een actieplan om de digitale kloof te overbruggen.

Er was echter niemand die de stem van de wetenschap vertegenwoordigde. Roger Cashmore, één van de directeurs van CERN, vindt het onbegrijpelijk dat de wetenschap geen stem kreeg in het debat over de digitale kloof. Zonder wetenschappelijk onderzoek zou er geen internet zijn, zegt Cashmore.

De wetenschappelijke vertegenwoordiging zal een sterke impuls geven aan de roep om vrije software te gebruiken in de ontwikkelingslanden. Dat is software waarvan de broncode toegankelijk is voor iedereen dankzij een vrije licentie. Dergelijke programma’s zijn daardoor een stuk goedkoper dan software die eigendom is van Microsoft, en is bovendien naar believen aan te passen aan de omgeving. Diego Malpede, één van de directeurs bij TWAS, is een sterke pleitbezorger van open software voor de derde wereld.

Volgens Malpede is de digitale kloof, de gebrekkige toegang in de ontwikkelingslanden tot internet, telefoons en elektronica, een symptoom van de wetenschappelijke kloof, die te omschrijven is als de gebrekkige toegang tot wetenschappelijke publicaties. Om één voorbeeld te geven: een departement fysica op een provinciale universiteit in een ontwikkelingsland kan zich geen abonnement van 10.000 dollar per jaar op wetenschappelijke tijdschriften veroorloven.

Om de uitsluiting van de wetenschappelijke wereld uit de voorbereidende vergaderingen van het WSIS goed te maken, beleggen het ICSU, CERN, TWAS en UNESCO een eigen conferentie over bijdrage die de wetenschap in de informatiemaatschappij kan leveren aan het onderwijs, de gezondheidszorg, het milieu en de economische ontwikkeling. De conferentie vindt plaats enkele dagen voor de WSIS zelf begint en zo’n 500 wetenschappers doen eraan mee.

Eén van hen is de Brit Tim Berners-Lee, één van de pioniers op het vlak van het internet. Berners-Lee ontwikkelde Hypertext Markup Language (HTML), de taal waarin computers op het internet met elkaar communiceren, het Hypertext Transfer Protocol (HTTP), die de communicatie toelaat, en de Universal Resource Localizers (URL), een systeem dat unieke adressen toekent aan webpagina’s.

Op twaalf december moet er een actieplan worden goedgekeurd in Genève, dat in 2005 wordt bijgestuurd op het tweede deel van de top in Tunis. In de kladversie van het actieplan staat dat de toegang tot wetenschappelijke kennis universeel en gelijk moet zijn en dat iedereen gelijke kansen moet krijgen voor de creatie, de verspreiding en de toegang tot kennis.

+WSIS - Civil Society News Centre (http://prepcom.net/wsis) +CERN - Role of Science in the Information Society (http://www.cern.ch/rsis) +Third World Academy of Sciences (http://www.twas.org) + Int’l Council for Science (http://www.icsu.org)