Wie moet gevolgen van de crisis dragen?

De crisis die we vandaag meemaken is een systeemcrisis, een overproductiecrisis. De bankensector stortte in elkaar, investeringen blijven uit, de overconsumptie blijft bestaan, natuurlijke rijkdommen worden schaarser… Vraag is wie de gevolgen ervan moet dragen.
  •  Bart Staes
De landen die aan de oorzaak liggen van de crisis liggen hoofdzakelijk in het Noorden. Het gaat om enkele landen, wel elk met oneindig veel mogelijkheden. Vooral de landen in het Zuiden draaien op voor de gevolgen, terwijl ze ‘nul’ beleidsruimte hebben.
De befaamde G8 en G20 toppen bevestigen deze wanverhouding. Dus niet de G8, niet de G20, maar de G192 zouden deze week moeten vergaderen…Daarom niet in Pittsburgh, maar wel over wat er daar op de agenda staat: de hervormingen in de financiële sector.

Niets veranderd


Want dit is de situatie: een jaar na het verdwijnen van de zakenbank Lehman Brothers en het bijna imploderen van de financiële sector is er niets veranderd.
Een voorbeeld. Barclays – de op een na grootste bank van Engeland – heeft onlangs het brievenbusbedrijfje Protium Finance opgericht, geregistreerd op de Kaaimaneilanden. In dat bedrijf zitten alle zogeheten rommelkredieten van Barclays (8 miljard euro). Een groep van 45 gehaaide Barclays bankiers mag vanuit een eigen vennootschap deze giftige portefeuille gaan beheren en er winst mee proberen te maken.
Herverpakken en doorverkopen dus, precies die praktijken die de uiteen gespatte bubble op de financiële markten hebben gecreëerd. Ze krijgen hiervoor de komende tien jaar sowieso 400 miljoen euro, als verdiende loon zeg maar. Exclusief eventuele winsten die ze . En als er verlies wordt gedraaid is dat voor de aandeelhouders van Barclays. Rien ne va plus!      

Ingrediënten


Dit ene voorbeeldje geeft het glashelder aan: alle ingrediënten en factoren die verantwoordelijk zijn voor de financieel-economische crisis zijn er nog:
  • De exorbitante bonuscultuur in de financiële sector die het gif van hebzucht en korte termijn denken door de aderen van het mondiale economisch weefsel jaagt en ook andere sectoren aantast.    
  • het bestaan van oneerbare praktijken in belastingparadijzen, zoals het stimuleren van belastingvlucht.
  • het nemen van onverantwoorde risico’s door banken om snel winst te maken.
  • het gebrek aan transparantie en toezicht.

Dat het wachten is op de volgende financiële ramp voor het rijke westen, is onze eigen verantwoordelijkheid. Maar de consequenties van dit alles voor reeds geteisterde ontwikkelingslanden? Interesseert het ons eigenlijk wel? Op de laatste VN-top afgelopen juni over de impact van de financiële en economische crisis op de ontwikkeling van de arme landen blonken de westerse landen uit in afwezigheid.
Dat België geen enkele regeringsvertegenwoordiger naar die bijeenkomst stuurde is pijnlijk. Zijn we bang om op onze doos te krijgen? Bang dat het bewustzijn van armere landen in het Zuiden groeit? Of vinden we het echt niet de moeite om daar onze energie in te steken?
Ik kan me alleszins niet van de indruk ontdoen dat het Westen geen haast heeft om zich fundamenteel om het lot van de arme landen te bekommeren (terwijl het wel volop profiteert van de natuurlijke rijkdommen uit het Zuiden).

Bewustzijn groeit snel


Maar zelfs als het Westen zich tegen beter weten in zo wil blijven opstellen, mag het zich wel schrap zetten. Het bewustzijn in het Zuiden groeit effectief en snel. Doha in 2000, Cancun in 2003, 2007 in Bali waar de G77 van armste landen zich weerden in de onderhandelingen rond het klimaat.
Meer en meer keren de landen hun rug naar het rijke westen, als blijkt dat fundamentele rechten wederom dreigen te worden geschonden. Leiders uit de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) vinden elkaar steeds makkelijker. 
Ook dit weekend vindt de (intussen tweede) top plaats tussen de regeringsleiders uit Zuid-Amerika en Afrika. Het zijn nog schaarse momenten maar het Zuiden organiseert zich steeds beter en laat steeds meer van zich horen. En terecht. De armenfooien die we als westerlingen toewerpen naar ontwikkelingslanden, volstaan niet langer om de gemoederen daar te sussen.

Stem geven aan het volk


Op de African and South American (ASA) Summit willen beide regio’s het hebben over versterkte samenwerking, over partners zijn in ontwikkeling, ze willen een stem geven aan het volk. Een voorbereidende vergadering in Addis Abeba (Ethiopië) in mei ging over energie en het duurzaam beheer ervan. En uiteraard staat op de agenda ook de financiële en economische crisis.
Door de liberalisering van handel en kapitaalmarkten heeft Zuid-Afrika bijvoorbeeld de hoogste tekorten op haar handelsbalans in de hele wereld, zoals the Economist onlangs nog schreef. Reden: grote sommen geld stroomden naar de Londense hoofdkwartieren van Zuid-Afrikaanse maatschappijen. Dit terwijl de regenboognatie en economische motor van Afrika zélf nood heeft aan (belasting)geld om te investeren in onderwijs, werk en gezondheidszorg om zo de ongelijkheid van apartheid op te heffen.
En dat is slechts één voorbeeld.
Beide continenten willen een gezamenlijke ontwikkelingsbank oprichten. Kwestie van de eigen middelen zelf te beheren, van regionale markten en dito handel te stimuleren (op een meer rechtvaardige manier) en meer deglobalisering van kapitaal te krijgen.
Kwestie ook van minder afhankelijk te zijn van het Internationaal Monetair Fonds, dat recent nog op sterven na dood was.

Afrika krijgt kruimels


  • Wist u dat Prof. Ngaire Woods (Oxford) becijferde dat 82% van de door het IMF toegekende steunfondsen en leningen om de crisis op te vangen naar Europese gebieden gaat, terwijl slechts 1,6% van dit budget aan landen in Afrika is toegewezen?
  • Wist u dat handelstransacties tussen Peru en Colombia verlopen in dollars, terwijl de V.S. er eigenlijk niets mee te maken hebben?
  • Wist u dat voor elke euro die in Afrika binnenkomt, er 8 weer buitengaan aan de afbetaling van schulden, terwijl de zogenaamde oude ‘koloniale wereld’ bijlange geen correcte prijs betaalt voor de goederen die in ontwikkelingslanden werden en nog steeds worden gekocht!

Het zit grondig fout in onze wereld, dat weten we al te lang. De tijd dat voor oplossingen louter naar het westen gekeken wordt, ligt gelukkig weldra achter ons. Ook omgekeerd komt de tijd dat het Westen de medeplichtigheid bij ’s werelds ernstige problemen kan ontkennen zeer snel naderbij.  

Hachje redden


En dan heb ik het nog niet gehad over de klimaatcrisis. Kumi Naidoo, bekend van de Global call to Action against Poverty, drukte het recent op een MO*lezing nog zo uit: “Klimaatveranderingen moeten we samen aanpakken of we gaan samen ten onder.” Het Westen denkt nog te veel dat het zijn hachje wel zal kunnen redden…
90% van de Afrikaanse boeren zal tegen 2100 werkloos zijn door droogte, overstromingen, extreme weersomstandigheden, ziekte en politieke instabiliteit, weten VN experten.
De Climate Change Vulnerability Index, berekende in 2009 (op basis van tientallen meeteenheden en variabelen) de mogelijkheden die landen hebben om aan de opwarming van de aarde het hoofd te bieden en noteert 28 landen ter wereld, waarvan 22 in Afrika, die de minste kansen hebben de klimaatverandering aan te kunnen. De V.S. staan helemaal onderaan de lijst (met dus het laagste risico), hoewel het per hoofd het grootste aandeel heeft in het veroorzaken van de klimaatcrisis.

Druppel op een hete plaat


Misschien moeten we ook eens nadenken over het emissiehandelssysteem. Net nog kondigde Charles Michel aan dat “België gaat investeren in CO2-fondsen ter compensatie van de uitstoot van broeikasgassen, veroorzaakt door verplaatsingen met een vliegtuig door medewerkers van de Belgische ontwikkelingssamenwerking.”
Is dat geen druppel op een hete plaat? Blijft het niet onbegrijpelijk en onwezenlijk ook dat we rustig verder kunnen vervuilen zolang we maar propere lucht elders kunnen kopen? Wordt het hele emissiehandelssysteem geen gigantische bubbel die ons binnenkort net zo hard in het gezicht gaat slaan als de financiële crisis enkele maanden terug?

Bankiersfeestjes


Het is tijd dat de politiek op populistische wijze verklaart dat het niet kan zijn dat miljarden van belastingbetalers de bankiersfeestjes op Wall Street en elders blijven financieren. Dat is ook de mening van de invloedrijkste columnist in de VS: Nobelprijswinnaar economie Paul Krugman.
Die ergert zich terecht aan het slappe beleid tot nu toe van president Obama.  En inderdaad, het is tijd dat hautaine mannetjesputters in krijtstreeppakken desnoods met de zweep van de wetgever gedwongen worden tot wat meer dienstbaarheid en nederigheid.  
Het is tijd voor meer parlez-vrai in de politiek en minder gebakken lucht.
Bart Staes (Groen!), lid Europees parlement

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.