‘Wilde concurrentie maakt Afrikaanse luchtvaart onveilig’

Groot-Brittannië heeft donderdag een zwarte lijst gepubliceerd met luchtvaartmaatschappijen die om veiligheidsredenen worden geweerd uit het Britse luchtruim. De lijst bevat relatief veel Afrikaanse maatschappijen. Directe aanleiding voor de publicatie van de lijst is het ongeluk in Egypte op 3 januari, waarbij een Boeing 737 van het Egyptische Flash Airlines in de Rode Zee stortte. Flash Airlines mag sinds oktober 2002 al niet meer landen in Zwitserland, omdat het Zwitserse Federale Bureau voor Burgerluchtvaart (BAZL) bij een toestel van de maatschappij zware technische gebreken vaststelde.

Voor alle luchtvaartmaatschappijen uit Equatoriaal Guinea, Gambia, Liberia en de voormalige sovjetrepubliek Tadzjikistan is het Britse luchtruim verboden gebied. Op de zwarte lijst staan ook Star Air en Air Universal uit Sierra Leone, Cameroon Airlines, Central Air Express uit de Democratische Republiek Congo en Albanian Airlines.

Van alle Afrikaanse luchtvaartmaatschappijen schreven de Egyptische de afgelopen dertig jaar de meeste ongelukken op hun naam. In 1971 stortte een Comet4 van EgyptAir neer bij het vliegveld van Tripoli in Libië. Twee jaar later vloog een Ilyushin van EgyptAir tegen een berg in de buurt van Nicosia op Cyprus. In 1976 verongelukte een Boeing 707 bij Bangkok (Thailand) en in 1999 stortte een Boeing 767-300ER kort na vertrek van JFK-Airport in de Atlantische Oceaan. Vorige maand stortte een Boeing 727 in Benin neer tijdens het opstijgen. Dat ongeluk kostte 113 passagiers het leven.

Een voormalig Zuid-Afrikaanse luchtvaartveiligheidsexpert, die anoniem wil blijven, zegt dat de ongelukken grotendeels te wijten zijn aan het feit dat er in delen van Afrika te veel vliegmaatschappijen zijn. Hevige concurrentie zou maatschappijen dwingen te besparen op onderhoudskosten. Wat op de ene plaats wordt uitgegeven, moet elders weer bespaard worden. Vooral in instabiele landen zouden maatschappijen als enig doel hebben in korte tijd zoveel mogelijk winst te maken. Dit gebeurt in landen waar weinig regels bestaan. Regulatie is van levensbelang. Te veel regels kost bedrijven de kop, te weinig regels kost mensenlevens.

Algemeen directeur Giovanni Bisigani van de internationale organisatie voor luchtvaartmaatschappijen (IATA) pleitte onlangs voor een meer ‘bedrijfsmatige’ aanpak in de luchtvaart. Die zou in elke regio in eigen tempo zou moeten worden doorgevoerd. Hij tekende daarbij aan dat Afrika niet Europa is, en dat Azië niet Noord-Amerika is. Hij deed een beroep op regeringen om waar mogelijk hun luchtvaartwetgeving te liberaliseren en kennis en vaardigheden te delen.