Witte Huis maakt Iran nieuwe boeman van Midden-Oosten

Een gemeenschappelijke vijand vinden voor de Israëlische en Arabische bondgenoten van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten is volgens professor Sick de “graal” van de Amerikaanse buitenlandse politiek in de regio. Tijdens de Koude Oorlog was de Sovjetunie de vijand, maar die kon niet genoeg angst inboezemen om de onderlinge geschillen te vergeten.

“Iran als een groot, niet-Arabisch en rabiaat sjiitisch land past veel beter in het plaatje”, schrijft Sick in een recente memo over het onderwerp. De “extravagante retoriek en de populistische uithalen” van de Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad maken de strategie nog aantrekkelijker.

De Verenigde Staten streven er voortaan naar de sjiitische invloed in het Midden-Oosten in te dammen, een nieuw soort “containment” volgens Sick. Dat Teheran zo machtig is geworden, is voor een groot deel te danken aan de Amerikanen zelf. Ze hebben namelijk twee aartsvijanden van Teheran, Saddam Hoessein in Irak en de Taliban in Afghanistan, van de macht verdreven.

De positie van de soennitische bondgenoten van de VS, Saudi-Arabië, Egypte en Jordanië, is daarbij verzwakt. Het hameren op democratie in het Midden-Oosten heeft de trend nog erger gemaakt. Het paradoxale maar voorspelbare resultaat van de verkiezingen in Irak bijvoorbeeld was dat anti-Amerikaanse en radicaal-islamitische krachten sterken zijn geworden.

De informele alliantie tussen de VS, Israël en de soennitische Arabische staten kwam tot stand tijdens de oorlog tussen Israël en de Hezbollah in Libanon, in de zomer van 2006. Volgens Sick was dat in de ogen van de alliantiepartners “een poging van Iran om zijn invloed in de Levant uit te breiden, door het leiderschap van zowel Israël als de soennitische arabieren uit te dagen”.

In het kader van de nieuwe strategie heeft de regering-Bush haar democratiseringscampagne in het Midden-Oosten op een laag pitje gezet en opnieuw haar toevlucht genomen tot een ouderwetse wapenwedloop. De Arabische staten aan de Perzische Golf kregen Patriot-raketten om zich beter te kunnen weren tegen de grote buur, de VS en Saudi-Arabië geven massale financiële steun aan de pro-westerse Libanese regering van Fouad Siniora en zetten zich meer dan vroeger in voor het vredesproces tussen Israël en de Palestijnse regering van Mahmoud Abbas.

Tegelijk voeren de VS binnen de VN-veiligheidsraad de druk op Teheran op, met beschuldigingen over het nucleaire programma van Iran en wapenleveringen aan radicale islamitische milities.

Volgens Sich heeft Bush Saudi-Arabië beloofd dat de Amerikaanse troepen nog een tijdje in Irak blijven, in de hoop dat de regering van de sjiitische premier Nouri al-Maliki kan vervangen worden door een regime dat het geweld tegen de soennitische bevolking in Irak beter in de hand heeft.

Wat hun deel van de overeenkomst betreft, proberen de soennitische bondgenoten van de VS Syrië weg te lokken van zijn alliantie met Iran, geven ze logistieke en financiële steun aan de VS in de regio en houden ze de olieprijs laag, “om Iran het leven moeilijk te maken” en de politieke druk op de Amerikaanse president te verminderen.

Israël wordt geacht “voldoende toegevingen te doen aan de Palestijnen en over de Golan-hoogte, om tenminste de indruk te wekken dat het in de richting gaat van een finale oplossing”. Israël is ook nodig om de Libanese Hezbollah te controleren en moet zijn goede contacten bij de Iraanse Koerden gebruiken om de binnenlandse oppositie tegen Teheran op te stoken.

Het grote voordeel van de Iranstrategie is dat ze de aandacht afleidt van het debacle in Irak, meent Sick. Sinds de gijzeling van de VS-ambassade (1979-1981) is het wantrouwen tegenover Teheran groot en is het niet moeilijk om zowel Democraten als Republikeinen te mobiliseren tegen de Islamitische Republiek.