Wolfowitz voorlopig gered ondanks schandaal

Ondanks de felle interne en externe kritiek op Wereldbank-voorzitter Paul Wolfowitz, heeft de corruptie-affaire waar hij bij betrokken is, hem (nog) niet zijn baan gekost. Dat blijkt na een weekend druk vergaderen van alle verantwoordelijke ministers in Washington.
De Amerikaan Wolfowitz ligt sinds vorige week onder vuur omdat hij zijn toenmalige vriendin Shaha Riza in 2005 een loonsverhoging van 60.000 dollar toekende, tegen de regels in en zonder medeweten van de bestuursraad van de Wereldbank. Bovendien probeerde hij de zaak stil te houden.
Ministers van Financiën en Ontwikkelingssamenwerking spraken afgelopen weekend over de kwestie tijdens de jaarlijkse Lentetop van Wereldbank en IMF in Washington. De bestuursraad van de Wereldbank, bestaande uit 24 direkteurs die landen vertegenwoordigen, benoemde op 9 april een commissie die de zaak  onderzocht onder voorzitterschap van de Nederlandse direkteur Herman Wijffels. ‘De zaak is zeer verontrustend. We verwachten dat deze instelling beantwoordt aan een hoge standaard van goed intern bestuur’, aldus de bestuursraad in een verklaring.
De Nederlandse minister van Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders zei zaterdag dat Wolfowitz de geloofwaardigheid van de Wereldbank ondermijnt. Koenders liet doorschemeren dat een aftreden van Wolfowitz geen slechte zaak zou zijn. Wolfowitz zelf verklaarde zondag dat hij zijn baan wil behouden, ondanks openlijke, felle en groeiende kritiek binnen de Wereldbank zelf. De topman zei dat de bestuursraad zijn onderzoek moet voortzetten.
Maar ook minister van Financiën Didier Reynders vreest dat de schade al is aangericht en dat ‘de controverse rond Paul Wolfowitz de geloofwaardigheid van de Wereldbank kan aantasten’. Mede op initiatief van Reynders vergaderden de Europese ministers zaterdagavond over de kwestie. Naar verluidt was daar unanimiteit over het feit dat de bestuursraad de zaak verder moet blijven onderzoeken tot er volledige klaarheid over de affaire is. ‘Bovendien zal men deze bevindingen in volledige transparantie openbaar maken.’ Reynders zei te hopen dat men een ‘oplossing’ vindt die de geloofwaardigheid weer kan herstellen.  
Zowel België als Nederland zetelen al 60 jaar met een direkteur in de bestuursraad van de Wereldbank en hebben daar veel invloed.
Verschillende Europese ministers spreken stoere taal, maar het slot communiqué van het zogenaamde Ontwikkelingscomité (alle ministers van IMF en WB) verwijst niet eens expliciet naar de affaire. ‘Tja,’ zegt een betrokkene, ‘Dit is een compromis. Als het aan de EU had gelegen was er een veel sterkere slotverklaring gekomen. Het is logisch dat de Amerikaanse direkteur zich meer op de vlakte hield, maar het viel wel op dat de vertegenwoordigers van het Amerikaanse ministerie van Financiën een veel kritischer houding hadden, dan die van het Witte Huis. Ook veel ontwikkelingslanden aarzelen om een al te kritische houding aan te nemen.’   
Hoewel de ontwikkelingslanden afgelopen weekend erg voorzichtig bleven met kritiek op Wolfowitz, pikken zij de vanzelfsprekende machtsuitoefening van de rijke landen steeds minder. Tenslotte zijn vooral de ontwikkelingslanden voor leningen volstrekt afhankelijk van de beide instellingen. Rijke landen kunnen sinds decennia terecht op de private geldmarkt, als ze tijdelijk geldtekorten hebben.
‘Wolfowitz is een stoorzender geworden, en geen leider op een moment dat leiderschap erg nodig is binnen de Wereldbank,’ aldus Nancy Birdsall, van het    Centre for Global Development in Washington.

Benoeming


Een van de problemen voor Wolfowitz en eigenlijk ook wel voor de Wereldbank, is dat ze zich de voorbije jaren opwerpen als de herauten van goed bestuur en transparantie, terwijl er nu meer dan ooit vragen zijn of zij wel goed geplaatst zijn om anderen daar de les over te spellen.
De Bank, samen met het Internationaal Muntfonds (IMF), was en is, ondanks enkele aanpassingen, een van de minst doorzichtige internationale instellingen. Verslagen over de bijeenkomsten van de bestuursraad blijven er minstens tien jaar geheim. Het is doorgaans slechts via lekken dat de buitenwereld op de hoogte raakt over wie daar wat heeft gezegd.
Ook parlementen hebben grote moeite om hun nationale vertegenwoordigers in die instellingen te volgen. Naarmate beide instellingen meer omstreden raakten, is daar de voorbije jaren wel wat verandering in gekomen. Zo kwamen er meer lekken, en de nationale directeuren moesten al eens vaker langs komen naar onder meer het Belgische parlement.
Typerend voor het gebrek aan transparantie is de wijze waarop de topman van de Wereldbank, de managing director, benoemd wordt. De afspraak is daarbij al zestig jaar dat de topman van het IMF een Europeaan is terwijl het bij de Wereldbank een burger van de VS is.
Minister Bert Koenders zei afgelopen zaterdag dat ‘we af moeten stappen van het automatisme dat de Wereldbank-topman automatisch een Amerikaan is’. Koenders zei ook dat de stem van ontwikkelingslanden binnen instellingen als IMF, Wereldbank en WTO ‘onvoldoende wordt gehoord’. Volgens Koenders ‘hebben we de juiste man of vrouw nodig.’ De benoeming van Paul Wolfowitz was op zichzelf een typerend voorbeeld voor dat gebrek aan transparantie en ‘bekwaamheidscriteria’.
Er zijn geen duidelijke criteria waaraan die topmannen moeten voldoen. De benoeming is een obscuur politiek proces dat volkomen beheerst wordt door de VS en de Europese landen die samen zowat 50% van de stemmen in het bestuur van de Bank  hebben. De rijke landen samen halen 60% van de stemmen. Belangrijke beslissingen vergen een meerderheid van 85%, wat de VS met hun 17% van de stemmen een veto geeft.
Wolfowitz’ benoeming was sowieso ook omstreden omdat hij als een van de voornaamste architecten gold van de Irakoorlog, die bij nogal wat West-Europese landen en ontwikkelingslanden al van in het begin niet goed lag. Dat verbeterde er niet op naarmate de interventie uitmondde in de helse chaos waarin Irak steeds dieper wegzonk. Wolfowitz als Werelbanktopman aanvaarden, was als het ware ook een heel klein beetje de Irakoorlog goedkeuren.
Dat Wolfowitz na zijn benoeming van goed bestuur en strijd tegen corruptie zijn voornaamste actiepunt maakte, was in het licht van de rampzalige uitgepakte Amerikaanse aanpak in Irak ook al niet bijster geloofwaardig.
Intern kwam er steeds meer kritiek op dit beleid van Wolfowitz. Zo annuleerde hij leningen aan Oezbekistan, nadat dit land de VS landingsrechten weigerde voor militaire vliegtuigen. Afghanistan, Irak en Pakistan, de frontlijnen van Amerika’s oorlog tegen terrorisme, kregen dan weer wel volop Wereldbank-fondsen. Wolfowitz leek hoe langer hoe meer, eerder de buitenlandse politieke belangen van zijn land te verdedigen dan armoedebestrijding.
Leningen aan landen als Kenia en Bangladesh zette Wolfowitz stop vanwege de endemische corruptie in die landen. Nu blijkt dat hij zijn vriendin op een onregelmatige wijze een fors financieel cadeau gaf, zijn zulke maatregelen op zijn best ongeloofwaardig. Bert Koenders: ‘Als donorgeld wordt misbruikt dan is een lik-op-stuk-beleid prima. Maar wel actie ondermen in landen die je niet welgevallig zijn en niets doen in landen in het Midden-Oosten waar olie te halen is…Je mag corruptie nooit politiseren.’  
Velen binnen de Wereldbank vrezen dat door Wolfowitz’ handelen een concept als goed bestuur een holle leus dreigt te worden. En met hem dreigt de Bank waarvan hij het gezicht is, elke geloofwaardigheid te verliezen om  ontwikkelingslanden tot goed bestuur aan te zetten.

Zie ook MO*dossier over ‘goed bestuur’ en de prominente rol van de Wereldbank daarin, dat volgende week woensdag 25/4 verschijnt

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.