Zaak-Pistorius zet schijnwerpers op gendergeweld

Pistorius wordt beschuldigd van moord op zijn vriendin Reeve Steenkamp. De sprinter, die vier kogels afvuurde door zijn badkamerdeur en Steenkamp daarbij dodelijk trof, beweert dat hij zijn vriendin aanzag voor een inbreker.

De zaak trekt veel publiciteit in een land waar geweld tegen vrouwen aan de orde van de dag is. Twee weken geleden was het land nog in shock vanwege de gewelddadige verkrachting en verminking van de 17-jarige Anene Booysen. Zij overleed korte tijd later aan haar verwondingen.

Volgens statistieken die de Zuid-Afrikaanse politie in 2011 vrijgaf, worden dagelijks zeven vrouwen vermoord. Deskundigen schatten dat er elke 17 seconden een vrouw verkracht wordt. Minder dan 1 procent van de verkrachtingen wordt echter gerapporteerd aan de politie.

Onzorgvuldigheid

Amanda Gouws, politicoloog aan de Universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika,en commissaris van de Zuid-Afrikaanse Commissie voor Gendergelijkheid, zegt dat ondanks de publiciteit in beide zaken, de kans klein is dat er recht gedaan wordt in de zaak-Booysen. Voor die zaak zijn twee verdachten gearresteerd.

“Ik heb al te vaak gezien dat zaken beginnen met veel aandacht, maar meestal komen ze niet tot een goed einde. Getuigen worden niet gehoord, er wordt onzorgvuldig omgegaan met bewijsmateriaal of er worden technische fouten gemaakt”, zeg Gouws. “Misschien, omdat deze zaak zo gruwelijk is en zo in de publiciteit is, gaat het deze keer wel goed. Maar dan zijn er altijd nog duizenden zaken waarbij dat niet het geval is.”

Uit onderzoek dat de Zuid-Afrikaanse Medische Onderzoekraad dit jaar heeft gepubliceerd, blijkt dat een kwart van de bevraagde 1.738 mannen van verschillende raciale en sociaaleconomische achtergrond, wel eens een vrouw verkracht had.

Leiderschap

Geweld in Zuid-Afrika beperkt zich echter niet tot verkrachting of moord. De politie rekent ook niet-seksueel fysiek misbruik, geestelijk en financieel misbruik en stalking tot ‘huiselijk geweld’.

Afgelopen week berichtten de Zuid-Afrikaanse media dat de vrouw van de minister van Nederzettingen Tokyo Sexwale, hem beschuldigd van alledrie in haar echtscheidingszaak.

Het is niet voor het eerst dat een hoge Zuid-Afrikaanse politicus beschuldigd wordt van geweld tegen vrouwen. De Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma werd in 2006, toen hij nog plaatsvervangend partijleider was, beschuldigd van verkrachting.

Lubna Nadvi, voorzitter van het Adviesbureau voor Misbruik in Durban, een ngo die zich bezighoudt met crisisinterventie bij huiselijk geweld, zegt dat de leiders van het land een duidelijk standpunt moeten innemen tegen gendergeweld. “Het wordt tijd dat de president duidelijk stelt dat vrouwen en meisjes niet vrij beschikbaar zijn als seksobjecten voor mannen. De Afrikaanse cultuur, en geen enkele andere cultuur, geeft mannen het recht om vrouwen te misbruiken. Hopelijk helpt het als politieke leiders een sterk standpunt innemen.”

De zaken van Booysens, Pistorius en Sexwale hebben wel de nodige aandacht tot gevolg gehad, zegt ze. “De media pikken dit soort verhalen vaker op, en met meer diepgang.”