"Zakenleven loopt niet warm voor mensenrechten"

Algemene conclusie van de conferentie was dat de campagne om bedrijven bewust te maken van hun rol inzake mensenrechten, slechts langzaam vordert. Er bestaat gebrek aan interesse of weerzin onder ondernemers, meenden de deelnemers.

Kader Asmal, voormalig minister van Onderwijs van Zuid-Afrika, zei op de conferentie dat misbruik varieert van milieuvervuiling tot gesjoemel van beveiligingsbedrijven in Irak. Volgens hem opereren de beveiligers niet transparant en verantwoordelijk.

“Veel van die bedrijven, afkomstig uit machtige landen, zijn verantwoordelijk voor oorlogsmisdaden”, zei Asma, advocaat en Zuid-Afrikaans parlementslid. Officieel bestaat er geen overzicht van het aantal beveiligingsbedrijven dat actief is in Irak en sommige bedrijven zouden illegaal opereren.

“Het woord ‘mensenrechten’ roept bij veel bedrijven weerstand op”, zei Yasmin Sooka, uitvoerend directeur van de Foundation on Human Rights. “Het zakenleven houdt niet van mensenrechten. Deze campagne is een proces. In Zuid-Afrika hebben we net tien jaar apartheid achter ons gelaten. We moeten nu zorgen dat we de rest van de wereld kunnen bijbenen.”

Zuid-Afrika heeft daar een zware dobber aan, denkt Amal. “We hebben een gedragscode nodig voor Zuid-Afrikaanse bedrijven die in de rest van Afrika opereren. I was onlangs op een bijeenkomst met hoogopgeleide Afrikanen, en zij klaagden over het gedrag van Zuid-Afrikaanse bedrijven. Daar moeten we iets aan doen als we niet willen dat deze bedrijven ons imago beschadigen”, aldus Kader Asmal.

In de Europese Unie en Noord-Amerika beginnen mensenrechten wel langzaam door te dringen tot het bedrijfsleven. Tien jaar geleden kon het woord nog niet laten vallen in bijeenkomsten met zakenmensen, zei Christopher Avery, eigenaar van de website businesshumanrights.com, die 3.500 bedrijven als lid heeft. “Dan was de discussie gelijk gesloten. Ik moest eufemismen zoals ‘de wetgeving’ gebruiken”, zei Avery.

In december bleek uit een studie van de Verenigde Naties dat Noord-Amerikaanse en Europese bedrijven voorop lopen als het gaat om het invoeren van richtlijnen voor mensenrechten, bijvoorbeeld als het gaat om toeleveringsketens.

De studie Business Recognition of Human Rights: Global Patterns, Regional and Sectorial Variations, zegt dat tweederde van de Amerikaanse bedrijven en 60 procent van de Europese een beleid heeft op het gebied van mensenrechten.

“Ongeveer 66 procent van de bedrijven erkent het recht op vrijheid van organisatie en het recht op collectieve onderhandelingen. Bij alleen Europese bedrijven is dat 75 procent, bij Amerikaanse bedrijven 63 procent”, schrijven de auteurs van het rapport. In Azië, de Pacific en Afrika is dat 50 procent.”