Zelfregulering oliebedrijven “tragische mislukking”

De getuigen verschenen voor de Amerikaanse senaatscommissie voor Mensenrechten. Ook gehoord werden onder meer een medewerker van Human Rights Watch en Bennett Freeman, een van de bedenkers van de Vrijwillige Principes.
De “Vrijwillige Principes voor Veiligheid en Mensenrechten” werden in 2000 voor de grondstoffenindustrie opgesteld. De initiatiefnemers wilden de problemen aanpakken waarmee landen worstelen waar multinationale ondernemingen olie, gas en andere mineralen uit de grond halen. Vaak gaat dat ten koste van het milieu en mensenrechten. De principes vormen een leidraad voor ondernemingen om om te gaan met de lokale bevolking.
Volgens medebedenker Freeman is het proces echter “afgedreven”. Er bestaat geen geloofwaardig mechanisme waardoor bedrijven rekenschap afleggen over hun beleid, en daardoor is niet te achterhalen of ze zich aan de principes houden.

Milieuvervuiling

Nigeria is hier een voorbeeld van, aldus Nnimmo Bassey van de lokale Friends of the Earth-groep, de Environmental Rights Action group. Volgens hem hebben de politie en het leger in opdracht van de regering en van Shell voortdurend de rechten van de lokale gemeenschappen geschonden. In de jaren negentig zijn honderden Ogoni’s vermoord. De bekendste was Ken Saro-Wiwa, die compensatie eiste van de oliebedrijven voor de milieuvervuiling in zijn land.
Shell heeft de oliewinning in Ogoniland opgeschort, maar er blijft olie lekken en de soldaten die de instellingen bewaken, blijven de lokale bevolking lastigvallen, vertelde Bassey.
In 1998 begonnen ook de Ilaje’s te protesteren, tegen Chevron, omdat de olieboringen funest waren voor de voor hen belangrijke visserij, en voor het drinkwater, dat vervuild raakte met zout water. Door het affakkelen van gas schoten huizen in brand.
Toen een groep ongewapende activisten een olieplatform bezette om compensatie, banen en medische hulp te eisen, riep Chevron de hulp in van het leger, dat de leiders arresteerde en martelde. Er loopt in Amerika nog steeds een rechtszaak tegen Chevron.

Verkracht

Datzelfde bedrijf krijgt ook militaire hulp van de junta in Birma voor de bescherming van de enorme Yadama-pijpleiding naar Thailand, vanwaar de olie naar de VS wordt geëxporteerd. Ka Hsaw Wa (een pseudoniem) is oprichter van Earth Rights International en heeft verschillende prestigieuze prijzen gewonnen voor zijn werk. Hij sprak over ernstige mensenrechtenschendingen waarover hij van de dorpelingen langs de pijplijn had gehoord. Mensen, zelfs jonge kinderen, worden verkracht. Dorpelingen worden onder dwang te werk gesteld, en mogen niet op hun eigen land werken zonder “toestemming” van het leger. Die wordt meestal alleen verleend tegen een gift, zoals een kip.
“Het is niet te geloven dat een Amerikaans bedrijf met zo’n leger mag samenwerken”, verklaarde hij. Chevron heeft nog geen woord gesproken over het neerslaan van de boeddhistische opstand, vorig jaar.
Volgens de voorzitter van de senaatscommissie moeten er strengere maatregelen komen om mensenrechtenschendingen en milieuschade door oliewinning te voorkomen.