Zimbabwaanse activisten waarschuwen voor privatisering

“We hebben de verwoesting gezien die privatisering heeft aangericht in vele landen waar het werd uitgeprobeerd. Het enige wat privatisering doet, is de armen overlaten aan de genade van de rijken”, stelt Darlington Madzonga, voorzitter van het Zimbabwe Sociaal Forum (ZSF). “We willen mobiliseren voor een wereld waarin regeringen de burgers raadplegen alvorens ze staatseigendom in het uitstalraam plaatsen.”

Op het tandvlees

De Zimbabwaanse regering is gestart met een ambitieus privatiseringsprogramma, bedoeld om verlieslatende bedrijven die zwaar wegen op de staatskas opnieuw rendabel te maken. Het land wil een tiental overheidsbedrijven herstructureren, commercialiseren en privatiseren in 2011. Het gaat bijvoorbeeld om de Zimbabwaanse spoorwegen (NRZ), AgriBank, de nationale oliemaatschappij (NOCZIM) en Air Zimbabwe.

Minister van Overheidsbedrijven, Gordon Moyo, verklaart dat de regering vastberaden is om het lot van nationale maatschappijen te verbeteren. Velen lopen op hun tandvlees na jaren van wanbeheer. “We zoeken naar manieren om de privatisering in te voeren, maar we zullen beste model gebruiken voor het Zimbabwaanse volk.” De overheid heeft becijferd dat staatsbedrijven die goed worden gerund tot veertig procent van het bruto binnenlands product in de arme Zuidelijk Afrikaanse landen kunnen generen.

Papieren tijger

Tegenstanders van het programma vrezen dan weer dat privatisering burgers zal treffen  die al kampen met hoge kosten en slechte openbare diensten. “Het is oneerlijk te verwachten dat je miljarden kan verdienen met diensten die het volk ten goede moeten komen”, zegt Hopewell Gumbo van de Zimbabwe Coalition on Debt and Development (ZIMCODD). “Als een staat verkoopt aan de privésector verliest ze de controle. De middelen kunnen dan voor eender wat worden aangewend.”

Ook Masimba Kuchera van de Students’ Solidarity Trust (SST) vindt dat privatisering niet mag worden ingevoerd in gebieden die vitaal zijn voor de alledaagse overlevingsstrijd van mensen. “De facto gaat privatisering om de heroriëntering van bedrijven om winst te maken. Watervoorziening, elektriciteit, gezondheidszorg en onderwijs zouden niet geprivatiseerd mogen worden.”

Econoom Eric Bloch meent dan weer dat de bezorgdheden over privatisering ongegrond zijn. “De commissie die toezicht houdt op concurrentie en tarieven zal buitensporige prijzen beteugelen.” Maar in werkelijkheid blijft de commissie vooral een papieren tijger.