Zimbabwe eindigt 2008 in mineur

Bij grote bijeenkomsten moeten de Zimbabwanen aan strikt hygiënische voorwaarden voldoen en een verpleegster en een gezondheidsinspecteur stand-by hebben. ‘Maar als je naar het ziekenhuis gaat, is daar niemand te vinden. Je kunt dus helemaal niets doen’, zegt Robson Nzuza, een inwoner van Zimbabwe.
Minister van Volksgezondheid David Parirenyatwa verdedigt het strikte beleid van de regering. ‘We doen gewoon wat verplicht is volgens de Public Health Act’, zegt Parirenyatwa. ‘We hebben grote bijeenkomsten helemaal niet verboden, enkel minimumvoorwaarden vastgelegd. Het is allemaal in het belang van de bevolking.’
De oppositie en veel Zimbabwanen vinden dat zij moeten opdraaien voor fouten van de overheid. ‘Het probleem met Parirenyatwa en zijn vrienden in de regering is dat ze problemen voor ons creëren, maar dat ze er niet zoals wij voor moeten boeten’, zegt Carlos Madiwa, een inwoner van een sloppenwijk in Harare.
‘Hun kinderen leiden een rijkeluisleventje, terwijl wij lijden onder het beleid van hun vaders. Ik kan me zelfs niet meer herinneren hoe lang het geleden is dat we nog stromend water hadden. We krijgen van de overheid enkel loze beloftes. We begrijpen dat cholera een risico is, maar we kunnen de feesten niet afgelasten.’

Wapenimport

Uit een rapport voorgelegd aan de VN-Veiligheidsraad bleek deze week dat er wapens van Chinese makelij via de Democratische Republiek Congo naar Zimbabwe zijn gesmokkeld. In augustus vloog een Boeing 707 vanuit Kinshasa verschillende keren via Lubumbashi naar de Zimbabwaanse hoofdstad Harare. In totaal werden zo ongeveer 53 miljoen ton munitie en een hele lading AK-47 machinegeweren vervoerd.
De vraag blijft echter van waar de wapens afkomstig zijn. De Democratische Republiek Congo is zelf geen wapenproducent. Ze moeten dus geïmporteerd zijn. Internationale afspraken bepalen echter dat wie wapens verkoopt aan de Democratische Republiek Congo, daar melding van maakt aan de Verenigde Naties. Dat is in dit geval niet gebeurd.
Vermoed wordt dat China achter deze operatie zit. De Chinese  minister van Buitenlandse Zaken heeft de wapentransporten via Congo dinsdag ontkend en spreekt van pure fictie. Maar eerder dit jaar, in april, had China al eens geprobeerd wapens tot in Zimbabwe te krijgen. Toen ze die wilden lossen in de havens van enkele naburige landen vingen ze echter telkens bot. Dit was onder meer in het Zuid-Afrikaanse Durban het geval. Een omweg via Congo is dus niet onlogisch.

Ik kan me zelfs niet meer herinneren hoe lang het geleden is dat we nog stromend water hadden.

Politieke patstelling

Ook de gesprekken tussen de Zimbabwaanse president Robert Mugabe en verkiezingswinnaar Morgan Tsvangirai hebben vooralsnog niets opgeleverd.
Met het Global Political Agreement (GAP) poogden Mugabe en Tsvangirai in september het conflict te beëindigen dat was ontstaan nadat de Movement for Democratic Change (MDC) van Tsvangirai de regerende ZANU-PF had verslagen bij de presidents- en parlementsverkiezingen, in maart. Mugabe wilde zijn nederlaag niet erkennen. Een verdeling van de macht, met zijn tegenstander als premier, leek een uitweg te bieden.
De onderhandelingen zijn echter ‘hopeloos doodgelopen’, concludeert de  International Crisis Group (ICG), omdat de ZANU-PF van Mugabe vast wil houden aan de belangrijke posten van economie, buitenlandse zaken en binnenlandse zaken. Mugabe weigert de macht over het staatsapparaat uit handen te geven. Daarom is het tijd voor een ‘radicale wijziging’ in de doelen van de onderhandelingen, om een “totale instorting van Zimbabwe te voorkomen”.
De ICG stelt voor om te werken aan een transitieregering met mensen van buiten de partijen, waar Mugabe en Tsvangirai buiten zouden moeten blijven.