Zimbabwe neemt radio's in beslag

In landelijke gebieden in Zimbabwe is het een vertrouwd gezicht: mannen die ‘s avonds verzamelen in een lokaal café om samen naar de radio te luisteren. De televisie is er nog niet doorgedrongen, en de zogenaamde listening clubs zijn vaak de link met de wereld buiten het dorp.

De overheid heeft dat ook goed begrepen, en ziet het belang van de radio’s goed in, enkele weken voor het referendum over de grondwet, en voor de presidentsverkiezingen in juli. Vooral buitenlandse radiostations, die vaak zijn opgericht door ballingen, zijn een doorn in het oog van de machtshebbers.

Importtaks

“We hebben opnames van sommige radio’s die haatboodschappen verkondigen”, zegt commissaris Charity Charamba van de Zimbabwe Republic Police (ZRP). “Als politiedienst hebben we de verantwoordelijkheid om de veiligheid en de orde in Zimbabwe te bewaken.”

De radio’s worden volgens Charamba in beslag genomen omdat er geen correcte  importvergoeding op is betaald. “We hebben een bepaalde lading radio’s die het land zijn binnengesmokkeld daarom verboden. Er werd niet voor betaald zoals verplicht onder de import- en exportbelasting.”

Het gaat volgens de commissaris om een bepaald type radio dat met de hand opgewonden kan worden of op zonne-energie kan werken. Charamba wil niet zeggen wie de toestellen het land heeft binnengesmokkeld, maar zegt dat iedereen die naar het bepaalde type radio luistert of de toestellen verdeelt, gearresteerd kan worden.

Paranoia

Maar volgens Nelson Chamisa van de MDC-partij van eerste minister Tsvangirai werkt de politie in het voordeel van de Zanu-PF partij van Mugabe. “Wat Zanu-PF en de politie proberen te doen, is absoluut bizar en buitengewoon en op geen enkele wet gestoeld”, zegt hij. “Het is paranoia die gevoed wordt door de mentaliteit van een bananenrepubliek.”

Veel mensenrechtenactivisten en advocaten in Zimbabwe zijn het met hem eens. Activisten voeren aan dat de radio’s tot doel hebben om mensen in landelijke gebieden in te lichten over het referendum rond een nieuwe grondwet in maart, en verkiezingen in juli.

Gefrustreerde oppositie

In Zimbabwe zijn er vier radiostations die door de staat gecontroleerd worden, en twee nieuwe, onafhankelijk radiostations zouden Zanu-PF steunen. De andere partijen klagen dat ze niet voldoende aan bod komen.

Officieel wordt de macht in het land gedeeld door de Zanu-PF van president Mugabe en de MDC van eerste minister Tsvangirai, maar in de praktijk is het vaak de partij van Mugabe die het beleid bepaalt.

Mugabe, die het land nu 33 jaar leidt, heeft al duidelijk gemaakt dat hij niet opnieuw de macht zal delen en zal strijden “als een gewond dier” om de verkiezingen te winnen dit jaar.

Op het terrein wordt de situatie steeds meer gespannen. Bij verschillende incidenten zijn oppositieleden gearresteerd of is de politie binnengevallen in kantoren van organisaties die kritisch zijn voor Mugabe.

McDonald Lewanika van de Crisis Coalition Zimbabwe is naar eigen zeggen gearresteerd en geslagen door politieagenten omdat hij zich uitsprak tegen mensenrechtenschendingen in het land. “Het politieke klimaat in Zimbabwe wordt steeds slechter – er is zich een storm aan het ontwikkelen”, zegt hij. “De situatie wordt steeds moeilijker voor niet-gouvernementele organisaties, met name door het aantal invallen en arrestaties, en het blokkeren van demonstraties.”