Zomerliefde

Oezbekistan, dat is de bijna onwerkelijke schoonheid van het Registanplein in Samarkand. Maar het land heeft nog veel meer te bieden. De meisjes lopen er bij valavond vrolijk geen last te hebben van de strenge moslimregels die hun buurmeisjes uit Afghanistan beletten te ademen. De toeristische industrie heeft het dagelijkse leven nog niet gereduceerd tot een exotisch tafereel. De sovjetlelijkheid is grotendeels beperkt gebleven tot de hoofdstad Tasjkent. In trams en bussen staan jongeren spontaan hun plaats af aan ouderen. Oezbekistan is de zijderoute op zijn mooist en Centraal-Azië op zijn toegankelijkst. Het werd avond en het werd ochtend, eenentwintig keer. Een droomvakantie.

Natuurlijk blijft ook in een drie weken durende droom niet alles zacht en roze. Een Amerikaanse mensenrechtenactiviste die toevallig in hetzelfde pension logeerde, vertelde dat de schijnbare relgieuze tolerantie vooral schijnbaar was en dat de regering de repressie tegen moskeeën, mollahs en moslims in het algemeen, in snel tempo opvoert. Na een bergtocht van tien dagen werden we enkele uren vastgehouden, eerst door de buurtmilitie en daarna door het reguliere leger, wegens toegenomen activiteit van opstandelingen in de bergen. Leger, politie en douane bleken ook bijzonder bedreven in het accepteren van bundeltjes lokale munten om taxi’s en bussen te laten passeren op plaatsen waar ze wettelijk gezien zonder problemen mogen passeren. Tussen de ochtenden en avonden van Oezbekistan wordt er met macht en geld gemanoeuvreerd, en het zijn niet altijd de schoonste kanten van de mens die dan bovendrijven.

Liefde maakt blind en je hebt tijd of een goede vriend nodig om je te vertellen dat je toch best met de ogen open leeft. Iemand moet je attent maken op de luchtkastelen die je zelf bouwt of op de luchtspiegelingen waarin je gaat geloven. Iemand moet de waarheid spreken, iemand moet met twee voeten op de aarde blijven staan. Iedereen geraakt wel eens verblind door de aantrekkelijkheid van sociale bewegingen, religieuze inzichten of exotische vergezichten. Daar is op zich niks mis mee, want de roes van de liefde scherpt de betrokkenheid op wat er omgaat in de wereld buiten je eigen, gekende omgeving. Maar wie bij valavond verliefd wordt, moet ‘s ochtends het radionieuws beluisteren om te weten wat de werkelijkheid te vertellen heeft. Wie zich aangetrokken voelt tot andere werelden, heeft behoefte aan goede journalistiek om de wereld te tonen zoals hij is. Na een avond om van te dromen, is de ochtend nodig om licht, afstand en inzicht te brengen.