Zowel Rwandezen als Burundezen profiteren van sterke Rwandese frank

”Het is voordeliger inkopen te doen in Burundi”, zegt Manirambona, een Rwandese vrouw op de markt van Mihigo in het noorden van Burundi. De afgelopen jaren heeft het verschil in waarde tussen het Rwandees en Burundees geld in het voordeel gespeeld van de Rwandezen: de Rwandese frank is twee keer meer waard dan de Burundese frank. De prijzen van de producten zijn in beide landen helemaal gelijk, maar een biljet van 100 Rwandese frank kan omgewisseld worden voor 220 Burundese frank. Met Rwandese franken kan je dus tweemaal zoveel inkopen doen in Burundi.

Maar ook de Burundezen die in de buurt van de grens wonen doen er hun voordeel mee: elke donderdag- en zaterdagochtend (de twee dagen waarop het in Rwanda markt is) steken mensen met pakken goederen op hun hoofd de Akanyaru over, de rivier die de twee landen van elkaar scheidt. Er zitten marktkramers tussen, maar evengoed landbouwers die hun groenten of fruit gaan verkopen. In Rwanda is er bovendien veel vraag naar tabak. De verkopers maken veel meer winst dan thuis. ”Na de oogst, wanneer ik een deel van mijn bonen moet verkopen om andere producten aan te kopen, ga ik snel even naar Rwanda”, zegt Sylvie, een weduwe uit de provincie Ngozi. Ze moet maar achttien kilogram bonen in plaats van 24 kilogram verkopen om de 12.000 Burundese frank (acht euro) bijeen te krijgen waarmee ze haar zoontje naar school kan sturen. 

Jongeren verlaten school

Ook de jonge Burundezen genieten mee. En ze zijn steeds talrijker. De meeste van hen steken ‘s nachts illegaal de grens met rijst, koffie of producten zoals pesticiden en meststoffen. Afhankelijk van het seizoen kiezen ze de producten die hen het grootste voordeel opleveren. De smokkelhandel heeft ervoor gezorgd dat steeds meer jongeren een motorfiets hebben. Volgens de wijkopzichter van het handelscentrum Gatara in de provincie Kirundo zijn er nu een twintigtal motorfietsen in zijn dorp, vier jaar geleden waren dat er nog maar vijf.

Maar de smokkelhandel heeft ook een keerzijde: sommige grondstoffen worden steeds zeldzamer en dat doet de prijzen stijgen. De prijs van een kilogram bananen, normaal gezien rond de honderd Burundese frank (0,07 euro), kost vandaag de dag het dubbele. De prijs van bonen en rijst daalt niet tijdens de oogst zoals vroeger het geval was.

De koers van het Rwandese geld heeft ook zijn weerslag op het onderwijs in Burundi. Volgens twee schooldirecteurs in de grensgemeentes Busiga en Mwumba stoppen veel jongeren met schoolgaan om zich enkel nog met smokkelhandel bezig te houden. Anderen komen te laat naar de lessen omdat ze ‘s nachts nog in Rwanda zaten. Voor anderen is de illegale handel dan weer een manier waarop ze hun studies kunnen betalen. Neem bijvoorbeeld François: hij is weeskind en zou zonder zijn nachtelijke activiteiten niet kunnen studeren aan het lyceum van Kiremba.