Zuid-Zuidhandel bloeit in Azië; andere ontwikkelingslanden hinken achterop

Hoewel de wereldeconomie de afgelopen jaren door een dal ging, legde een
aantal ontwikkelingslanden een verbazende economische veerkracht aan de
dag, besluiten WHO-onderzoekers. Die trend was een belangrijke oorzaak voor
een groeiende handel met andere ontwikkelingslanden en met de rest van de
wereld.

In 1990 bedroeg de Zuid-Zuidhandel nog maar 6,5% van de wereldhandel, maar
het daaropvolgende decennium groeide de economie van ontwikkelingslanden
sneller dan die van industrielanden en transitielanden als Oost-Europa en
Rusland. Daardoor was de Zuid-Zuidhandel in 2001 al goed voor 10,7% van de
internationale handel. Het WHO-team voorspelt dat deze trend zich tijdens
het eerste decennium van deze eeuw zal voortzetten. De expansie was vooral
te wijten aan de combinatie van een sterke groei in de
informatietechnologie (IT) en productieovereenkomsten tussen Aziatische
landen in die sector. De WHO suggereert dat Azië profiteerde van de
Uruguay-onderhandelingsronde (1986-1993) en van de overeenkomst over IT
tijdens de WHO-conferentie in Singapore in 1996.

De groei beperkt zich wel bijna uitsluitend tot Azië. Meer dan twee derde
van de Zuid-Zuidhandel is afkomstig van en bestemd voor Aziatische landen.
Bij de presentatie van het rapport zei de Thaise WHO-directeur-generaal
Supachai Panitchpakdi dat het onevenwicht tussen Azië en andere landen uit
het Zuiden in de toekomst moet worden aangepakt. Hij vindt dat dit moet
gebeuren met behulp van de ‘ontwikkelingsagenda’ die tijdens de vierde
WHO-conferentie in 2001 in Doha werd overeengekomen en die onder meer
handelt over landbouw, diensten, tarieven voor nijverheidsproducten,
toegang tot goedkope geneesmiddelen en andere handelsaspecten die armere
economieën er bovenop zouden kunnen helpen. De WHO, die het als haar missie
ziet overal voor zoveel mogelijk vrijhandel op te komen, betreurt de hoge
invoertarieven die veel ontwikkelingslanden hanteren voor landbouwproducten
en auto’s, textiel en kleding.

De verwijzing naar Doha komt er op een niet onbelangrijk moment. De
Doha-overeenkomsten worden tussen 10 tot 14 september herbekeken tijdens de
vijfde WHO-conferentie in de Mexicaanse badplaats Cancún. De
onderhandelingen tussen de WHO-lidstaten lijden onder meningsverschillen
tussen ontwikkelingslanden en industrielanden.

WHO relativeert de scheve verhouding tussen Azië en andere
ontwikkelingsregio’s door te stellen dat de Aziatische marketen groter zijn
dan die van de andere regio’s. Ze vertegenwoordigen bijna de helft van het
bruto nationaal inkomen (BNP) van alle zuiderse ontwikkelingslanden samen,
en meer dan twee derde van de bevolking daar.

In 2001 exporteerden ontwikkelingslanden onderling goederen ter waarde van
569 miljard euro. 66% daarvan kwam uit Azië. Het Midden-Oosten komt op de
tweede plaats, met een totale Zuid-Zuidexport ter waarde van 88 miljard
euro of 15,5% van de handel binnen het Zuiden. Daarbij gaat het vooral om
aardolie. De handel binnen het Midden-Oosten zelf haalt 16 miljard euro.
Dan volgt Latijns-Amerika, met 73 miljard euro of 12,8% van de
Zuid-Zuidhandel. De Latijns-Amerikaanse landen verhandelden voor 52 miljard
euro goederen en diensten onder elkaar. Helemaal achteraan bengelt Afrika,
dat niet meer dan 32 miljard euro uit de export naar andere
ontwikkelingslanden haalde, hetzij 5,6% van het totaal. De handel tussen
Afrikaanse landen onderling bedroeg minder dan 10 miljard euro.