Zwitserland kampt met opvang asielzoekers

Tussen 2004 en 2010 werden in Zwitserland elk jaar tussen tien- en zestienduizend asielaanvragen gedaan. Maar de opstand in Libië heeft een belangrijke migratieroute naar het Westen opnieuw geopend. De laatste statistieken tonen een grote stijging van het aantal asielaanvragen in Zwitserland: van 15.567 in 2010 tot 22.551 in 2011.

In Zwitserland zijn de kantons verantwoordelijk voor de opvang. Tussen oktober en december vorig jaar moest het kanton Luzern plaats vinden voor vierhonderd nieuwe asielzoekers. Nu een van de opvangcentra sluit, is er een groot probleem om de mensen een onderkomen te bieden.

Lokaal verzet

De asielzoekers worden in private appartementen ondergebracht, omdat nieuwe centra politiek erg gevoelig liggen. In Fischbach, een dorp met zevenhonderd inwoners, was een nieuwe centrum gepland voor 55 asielzoekers. Maar toen de plannen bekend werden, stuiten ze op stevige weerstand van de lokale bevolking. “Niemand wil horen hoe goed de bestaande centra in feite wel werken”, zegt Thomas Thali van de hulporganisatie Caritas.

Het centrum in Fischbach komt er, maar zal kleiner zijn dan gepland. Ook in Weggis, een prachtig dorp met zo’n vierduizend inwoners aan het Meer van Luzern, is er sterke weerstand tegen een nieuw centrum. “Dat centrum moet midden in een residentiële villawijk komen, en de bewoners hebben angst”, zegt Emil Grabherr, een van de omwonenden en voorzitter van de plaatselijke afdeling van de rechtse Zwitserse Volkspartij (SVP).

Imagoprobleem

“Het lijkt er trouwens op dat die zogenaamde asielzoekers in feite economische migranten zijn”, zegt hij. “We moeten dus eigenlijk niet eens debatteren over het probleem.”

Dat argument komt telkens terug volgens Felix Kuhn van ‘Asylnetz’, een organisatie die mensenrechtenschendingen onder asielzoekers rapporteert. “Vroeger waren het mensen uit Sri Lanka, Turkije en de Balkan, nu worden vluchtelingen uit Afrika gestigmatiseerd”, zegt Kuhn. Hij wijst er ook op dat het niet enkel de rechtse partijen meer zijn die mobiliseren tegen de asielzoekers, maar ook de centrumpartijen.

Ook volgens Thomas Thali van Caritas zal de weerstand tegen de centra aanhouden zolang politieke partijen er munt uit kunnen slaan. “Het imago van asielzoekers is sterk beïnvloed door het politieke debat en de media”, zegt hij. Waar mensen directe sociale contacten hebben met asielzoekers, is de atmosfeer veel meer ontspannen.

Steden

Volgens Moreno Casasola van de organisatie Solidarité sans frontières is het jammer dat de centra in kleine dorpen komen. “De asielzoekers blijven er vaak erg geïsoleerd en krijgen te maken met wantrouwen en verzet van de plaatselijke bevolking”, zegt ze. “Ze kunnen beter opgevangen worden in steden.”

De Zwitserse Volkspartij zet stevig in op het thema en eist het recht van omwonenden om te stemmen over nieuwe centra. De partij wil bewaakte containerdorpen buiten dichtbewoonde gebieden.

Ironisch genoeg was het SVP-minister Christoph Blocher die in 2006 het aantal opvangplaatsen voor asielzoekers verminderde. Nu betalen de kantons de prijs voor die besparingen. “We moesten toen centra opgeven die we nu missen”, zegt Thali.