Stad voor iedereen (indien van toepassing)

‘Tegen 2050 zal het aantal mensen dat in steden woont, verdubbeld zijn. Dat maakt verstedelijking tot een van de meest transformatieve trends van de eenentwintigste eeuw. Bevolking, economische activiteiten, sociale en culturele interacties, maar ook de ecologische en humanitaire impact van dit alles geraakt steeds meer geconcentreerd in steden. Dat stelt ons voor gigantische duurzaamheidsuitdagingen, onder andere op het vlak van huisvesting, infrastructuur, basisvoorzieningen, voedselzekerheid, gezondheid, onderwijs, waardig werk en natuurlijke grondstoffen.’

Als alles volgens plan verloopt, wordt bovenstaand citaat de tweede paragraaf van de officiële verklaring over duurzame steden, die de lidstaten van de Verenigde Naties op 20 oktober zullen goedkeuren op de Habitat III conferentie in de Ecuadoraanse hoofdstad Quito.

In de typische stijl van VN-documenten wordt een bijna utopische visie geformuleerd waarin duurzaamheid en inclusiviteit centraal staan.

In de typische stijl van VN-documenten wordt een bijna utopische visie geformuleerd waarin duurzaamheid en inclusiviteit centraal staan. ‘Het gelijke gebruik en genot van steden, gemeenten en dorpen’ wordt in het vooruitzicht gesteld, ‘met de bedoeling inclusiviteit te garanderen en te verzekeren dat alle huidige en toekomstige generaties, zonder welke discriminatie dan ook, rechtvaardige, veilige, gezonde, toegankelijke, veerkrachtige en duurzame steden en menselijke nederzettingen kunnen bewonen en voortbrengen.’

In paragraaf 35 verbinden de ondertekenaars zich ertoe ‘veilige, inclusieve, toegankelijke, groene en kwaliteitsvolle publieke ruimtes te promoten’. En die publieke ruimtes omvatten onder andere straten, stoepen, fietspaden, pleinen, rivier- en kanaalzones, tuinen en parken.

Over de letterlijke en figuurlijke “waarde” van die openbare ruimte zegt de tekst twee verschillende zaken. In paragraaf 51 stelt men dat die promotie van publieke ruimtes bedoeld is om sociale en economische ontwikkeling te stimuleren, en dat hun potentieel gebruikt zal worden als een hefboom ‘om toegenomen sociale en economische waarde –waaronder eigendomswaarde- te creëren’.

In paragraaf 133 beloven de overheden dat ze de waardestijging van land en eigendom, ‘als gevolg van stedelijke ontwikkeling, infrastructuurprojecten en en openbare investeringen’, zal vatten en delen. ‘Maatregelen kunnen genomen worden, indien van toepassing, om te voorkomen dat die waardestijging alleen ten goede komt van private actoren, of om grond- en immobiliënspeculatie te voorkomen, indien van toepassing.’

De artikels van ons dossier “Van Wie is de Stad?” gaan niet over de utopie van de eerste paragrafen, maar over het wel heel opvallende voorbehoud van de laatst geciteerde paragraaf. Over grond- en immobiliënspeculatie en over het onvermogen of de onwil van overheden om daartegen op te treden. Maar ook over het belang van publieke, gedeelde ruimte, en over het belang van de stad, natuurlijk.

Op de foto: een beeld van het Parque Bicentenario in Quito, Ecuador.

Dit artikel werd geschreven voor het herfstnummer van MO*magazine. Voor slechts €20 kan u hier een jaarabonnement nemen!

De oude luchthaven werd omgevormd tot een grote publieke ruimte. Onder andere het Ecuadoraanse ministerie voor het Goede Leven houdt kantoor op het terrein. Alma De Walsche vroeg minister Freddy Ehlers in 2015 of het beleid van de Ecuadoraanse regering georiënteerd op het goede leven, zoals beloofd in grondwet en regeerverklaring? ‘Neen’, antwoordt Ehlers onverbloemd. ‘Voorlopig blijft het bij mooie woorden en goede voornemens. Ecuador is ingebed in de globalisering, een globalisering die wij niet sturen, maar die ons stuurt. En die ons indoctrineert met reclame, elk moment van de dag en tot in de verste uithoeken van de wereld. We moeten het opnieuw hebben over eerlijkheid, goedheid, solidariteit, verantwoordelijkheid, geduld en vrede. Ecuador heeft behoefte aan een revolutie van de geest, een culturele revolutie.’