Verzetsheld in vredestijd

‘De wind maakte jakkerende geluiden maar het grachtenwater bleef rimpelloos. Een vogel ging zwalkend door de lucht, scheerde langs Kaplan en streek verderop neer om een vuilniszak kapot te trekken. De avondlucht groef kuiltjes in Kaplans wangen, een doffe bewegingloosheid had hem opgevuld.’

Ik heb nooit veel Nederlandse literatuur gelezen, maar nu ik De laatste oorlog van Daan Heerma van Voss heb gelezen kan ik bijna niet anders dan denken dat dit een fout was. En dat ik misschien wel bij zijn boeken moet beginnen met mijn inhaalslag.

In De laatste oorlog worstelt hoofdpersoon Abel Kaplan met zijn verleden: beloftes die hij nooit heeft waargemaakt, dromen die zijn verwaterd en het besef nooit een plaats in te nemen in de geschiedenis. Na zijn studie geschiedenis schreef Abel Kaplan een redelijk succesvol boek, maar na zeven jaar heeft hij nog steeds geen tweede boek geschreven. Als administratief medewerker van een middelbare school slijt Kaplan zijn dagen met herinneringen aan zijn ex, Eva, de liefde van zijn leven. Abel Kaplan is geobsedeerd door de Tweede Wereldoorlog. Wat zou hij hebben gedaan in die tijd? En is hij niet net zo goed slachtoffer, ook al bestond hij toen nog niet?

Abel Kaplan is bang dat Eva de enige grote liefde in zijn leven is geweest. Zijn huidige relatie met Judith kan niet tippen aan de relatie die hij had met Eva. Abel Kaplan leeft alsof zijn leven niet belangrijk is, totdat hij besluit een vluchteling in zijn huis te verstoppen. Als Judith hem dan ook het oorlogsdagboek van haar vader laat zien, besluit Abel Kaplan alsnog zijn plek in te nemen in een geschiedenis die zonder hem heeft plaatsgevonden.

Daan Heerma van Voss heeft met De laatste oorlog een historische roman geschreven, niet in het verleden maar in het heden. Met vernuft wordt de geschiedenis weerspiegeld in de hedendaagse tijd.

De actualiteit heeft het boek intussen ingehaald. Nu de media volstaan met berichten over massa’s vluchtelingen is De laatste oorlog relevanter dan het moet zijn geweest toen Daan Heerma van Voss begon met schrijven. Abel Kaplan zit met thema’s en vragen waar de samenleving mee zit. Wie zou er een vluchteling thuis laten onderduiken? En wat als deze niet reageert zoals je had verwacht? De laatste oorlog gaat over de verwachtingen van vluchtelingen en hoe wij ons tegenover hun opstellen. Daan Heerma van Voss laat Abel Kaplan beleven wat wij moeten meemaken willen wij vluchtelingen beter begrijpen.

Maar de kracht van het boek zit niet enkel in de raakpunten met actualiteit en tijdsgeest. Het is ook een liefdesroman. Abel Kaplan kan Eva maar niet vergeten. Hij wil haar terug maar elke keer dat ze samen zijn loopt het uit op ruzie. Hiermee gaat De laatste oorlog ook over een universeel thema: wat doe je als je een vrouw niet los kan laten maar er ook niet samen mee kan zijn?

Spitsvondig geschreven en met scherpe dialogen sleept Daan Heerma van Voss je het leven in van Abel Kaplan. Een leven waarvan je steeds meer wilt lezen. Gelukkig telt het 427 pagina’s.

Eerder schreef Daan Heerma van Voss onder andere de romans: Een zondagsman, Zonder tijd te verliezen en Het land 32. Die laatste roman werd veel geprezen. Daan Heerma van Voss kreeg ermee de status van een schrijver die ertoe doet. Een naam om in de gaten te houden, is hij allang niet meer. Met De laatste oorlog wordt hij een naam om naar uit te kijken, die boeken schrijft om naar uit te kijken.

De laatste oorlog door Daan Heerma van Voss is uitgegeven door De Bezige Bij. 427 bln. ISBN 978 90 234 9524 6