Leve de fiets, dood aan de auto (Nieuwjaarsbrief aan Ben Weyts)

U beweert dat 44 pct van de Vlamingen fietst, vooral ‘s weekends. U heeft een punt. Ook ik kruip bij het ochtendkrieken wel ‘s de mountainbike op, met blote piemel in een zwart spandex broekje. Honderden andere mannen ploegen dan hun lichtgewicht fietsjes door veld en bos.

Neemt u ook deel aan dat zondags ritueel? En heeft u het ook zo moeilijk om van die dad bod af te raken, zeker na het nuttigen van enkele bruine biertjes, om te “hydrateren”? Treur niet. Volgens lifestyle bladen vinden vrouwen zo’n buikje wellustig.

Weet u wat vrouwen wel lustig vinden aan mijn nieuwste fiets? Achterop zitten. Als ik in Gent met mijn vrachtfiets over de kasseien hobbel, dan grijpt mijn passagier achterop, uit schrik wellicht, mijn middel vast. Soms drukt ze zich zelfs tegen mijn rug aan. Fietsen breekt het ijs, kan ik u vertellen. Laatst wou de serveuse van een Italiaans restaurant een ritje vooraan in mijn bak. Joelend als een kind liet de Italiaanse schone zich heen en weer over de Steendam vervoeren. U moet al over een dure bolide beschikken, wil u iemand zo enthousiast krijgen.

Om dat soort gein was het u natuurlijk niet te doen, toen u bij de voorstelling van uw fietsbeleidsplan in april dit jaar trompetterde. ‘Vlaanderen is nu al een fietsland tijdens het weekend. Het is tijd om ook een fietsland te worden tijdens de werkweek.’

Ik heb ook gesakkerd op late treinen, lawaaierige treinreizigers, die hun leven vertellen aan de telefoon of hun kwek niet kunnen houden

Ik ben uw man, Ben. Precies een jaar geleden heb ik mij een Hollandse “cargofiets” gekocht. Hij kan liefst 200 kg vervoeren: mijzelf, de bagage in de laadbak voor het stuur en als het moet nog drie kinderen op buis en bagagedrager. Of één vrouw achterop.

Eigenlijk wou ik voor uw plan bekend werd, al autoloos door het leven. De wagen stond toch meer stil dan in beweging. Niet dat ik een “onthechte” groene jongen ben. Voor mijn werk vlieg ik helaas meer vervuiling bijeen dan een doorsnee auto-pendelaar. Het was mij behalve om het klimaat, ook om het geld te doen.

Mijn vermaledijde Volkswagen kostte ruim 2.000 euro per jaar zonder brandstof. Met een verse scheiding en een hypotheek, wou ik liever zo min mogelijk financiële verrassingen. Ik ben heus niet de enige. 2016 lijkt in Vlaanderen wel het jaar van de e-bike te worden. En van de deeleconomie. Laatst wisselden op de voetbalclub drie autoloze vaders tips uit over welke deelauto het voordeligst was voor korte dan wel lange afstanden.

In navolging van MO*-columnist Jan Mertens, zeg ik liever leven met de fiets, dan leven zonder auto. Zoniet lijkt het alsof ik een gebrek heb, terwijl ik dit autoluwe jaar als een bevrijding heb ervaren.

Records

U kent de cijfers. Volgens onderzoek staat de Belg per jaar gemiddeld 51 uur in de file, een record in Europa. Not me. In Gent, ben ik alvast, net zoals in Antwerpen, sneller dan u met de auto. In mijn eigen stad hoef ik nooit parkeerboetes te betalen of te zoeken naar (volzette) parkeergarages. En regelmatig sporten hoeft ook niet, want ik zit dagelijks op de hometrainer.

Sinds ik alle verplaatsingen doe per fiets, kom ik nog slechts sporadisch in een supermarkt

Deze zomer ging ik met familie op vakantie. Per TGV naar Frankrijk is heus een pak aangenamer dan met drie koters een dag in de auto doorbrengen en niet eens duurder dan een huurwagen. Als een familie-uitstap met de trein echt niet lukt, is er nog de deelauto. Of meerijden.

Oh, en ik ben goed voor de economie, wist u? Zeker voor de lokale Vlaamse economie. Dat moet u toch als muziek in de oren klinken. Sinds ik alle verplaatsingen doe per fiets, kom ik nog slechts sporadisch in een supermarkt – mijn bak is gewoon te klein – en shop vooral bij kleinhandel. Volgens een recente studie, in 28 Europese landen, brengen fietsers zelfs 513 miljard euro per jaar op. Misschien een tip voor uw collega’s in de federale regering, zou er een gaatje zijn in de begroting.

Toegegeven. Ik heb ook gesakkerd op natte broekspijpen, te snel versleten broeken, te late treinen of lawaaierige treinreizigers, die hun leven vertellen aan de telefoon of hun kwek niet kunnen houden. En soms is het hard, de fiets op, als je moe bent of ziekjes of het regent. Al weet iedereen die dagelijks fietst, dat het bitter weinig regent in België. Nog een mythe ontkracht.

Een stadsmus als ik heeft misschien makkelijk spreken. Makkelijker, dat geef ik toe. Al lijkt onze autoafhankelijke wooncultuur stilaan ten dode opgeschreven, tenminste als we de Vlaams Bouwmeester mogen geloven. Huisje-tuintje vreet ons landschap op, zegt die.

Rugwind

Ik geloof dat dit jaar het einde heeft ingeluid van Koning Auto’s alleenheerschappij. Het fraudeschandaal bij Volkswagen is uitgedeid naar andere merken en zal de prijsbewuste Vlaming twee keer doen nadenken als hij een groene auto koopt. Zelfs Afrika, mijn persoonlijke dada, wil onze afgedraaide autowrakken niet meer. En uw partijgenoot Lorin Parys, die Tobback wil opvolgen als burgemeester in Leuven, liet zich in Netto ontvallen dat autobezit een achterhaald begrip is. Zelfs auto-constructeurs experimenteren, uit noodzaak, met deelsystemen. Wat wil u nog meer?

Ben, maak korte metten met de Vlaamse autocultuur. Rek de doodstrijd niet onnodig. Trek volop de kaart van de fiets en van trein, tram, bus en deelauto’s.

Ben.. Mag ik Ben zeggen? Ben, maak korte metten met de Vlaamse autocultuur. Rek de doodstrijd niet onnodig. Trek volop de kaart van de fiets en van trein, tram, bus en deelauto’s. Ook bij uw collega’s die autowegen aanleggen en verstikkende shoppingcentra vergunnen.

Geef in 2017, zoals u beloofde, vooral de school- en werkfietsers rugwind mee.

We kunnen het gebruiken.

Ik hou elke dag mijn hart vast als mijn jongens, fluo-hesjes, helmen en knipperlichtjes ten spijt, het Gentse verkeer induiken. De brede rode en gele verfstroken die zich afgelopen jaar als een olievlek in de stad hebben verspreid, zijn een begin. Rijden we op die stroken, dan voelen we ons net een tikkeltje veiliger voor de auto’s.

Gent is allesbehalve een fietsvriendelijke stad. Ook al beweert het stadsbestuur het omgekeerde en zal er wellicht veel veranderen met ons omstreden “circulatieplan”.

De fietssnelwegen en de fietstunnels die aangekondigd werden, zijn ook een stap vooruit. Indien men echter resoluut voor de zwakke weggebruiker kiest - hoewel zwak? u zou mijn kuiten ’s moeten zien– dan waren zo’n dure kunstgrepen niet altijd nodig, want dan hadden we überhaupt minder “gevaarlijke” kruispunten.

De fiets zou eigenlijk meer ruimte moeten krijgen en niet onder of langs koning auto.

Als u dat aandurft, dan steken we binnen een paar jaren misschien wel Denemarken of Nederland naar de kroon. Dat zou nog ’s wat zijn!

Een hartelijke spandex-groet voor het nieuwe jaar.