Staakt-het-vuren maakt Israëliërs zenuwachtig

Toen de Israëlische eerste minister Ehud Olmert uiteindelijk akkoord ging met het bestand, vertolkte hij de gevoelens van veel Israëliërs toen hij zei “zich geen illusies” te maken. “De rust is kwetsbaar en zal waarschijnlijk van korte duur zijn. Hamas is niet veranderd, het zijn bloeddorstige en verachtelijke terroristen die zelfs vandaag nog alles doen wat ze kunnen om Israëlische burgers te schaden.”
Yossi Alpher, voormalig directeur van het Jaffee Centre for Strategic Studies in Tel Aviv en toponderhandelaar, geeft toe dat een Israëlische invasie van de Gazastrook nog altijd waarschijnlijker is dan een langdurige periode van kalmte. Maar hij is blij dat Israël de economische blokkade van de Gazastrook versoepelt. Die blokkade was volgens Alpher ethisch niet te verdedigen en slecht voor de strategische belangen van Israël. “Voor Israël is dit een tactisch staakt-het-vuren, geen strategische beslissing”, zegt hij. “Iedereen vreest dat we uiteindelijk zullen eindigen met een grootschalige militaire operatie.”
De voorstanders van het bestand vrezen dat Israël bij een grootscheepse militaire operatie in Gaza een duidelijke exit-strategie zou missen. Het leger zou Hamas misschien gevoelig kunnen ondermijnen of de raketaanvallen kunnen stoppen, maar uiteindelijk zou het zich moeten terugtrekken uit Gaza en een staakt-het-vuren met Palestijnse machthebbers moeten onderhandelen.
Alpher denkt niet dat het de regering ervan zal weerhouden om een militaire operatie te starten. De militaire interventie zal gebeuren als de bevolking en het politieke establishment beslissen dat een “bloedig treffen met veel Israëlische slachtoffers en zonder duidelijke exit-strategie beter is dan de voortdurende dreiging van een Iraanse bondgenoot in de Gazastrook”.
Hamas haalt met het staakt-het-vuren twee slagen thuis: het heeft Israël verplicht om te onderhandelen, zij het indirect via Egypte. En het is erin geslaagd om de blokkade te doorbreken die Israël invoerde toen Hamas de macht overnam van het meer gematigde Fatah.
Gaten in de blokkade
Volgens het bestand zal Israël geleidelijk meer goederen en grondstoffen toelaten tot de Gazastrook en zal het de grensovergangen openstellen als de vrede standhoudt. En nu Israël de blokkade verzacht en indirect spreekt met Hamas, hebben ook verschillende Europese landen laten weten dat ze hetzelde willen doen. Alpher wijst er dan ook op dat één van de strategische gevolgen van de blokkade is dat Hamas erin slaagt om uit het isolement te komen.
Alpher is erg opgetogen dat de blokkade afgezwakt wordt. “De economische blokkade was een grote vergissing van Israël. Al 41 jaar proberen verschillende Israëlische regeringen economische stimuli en straffen te gebruiken om de Palestijnen te beïnvloeden. We hebben nog steeds niet door dat het gewoon niet werkt. Het heeft de Palestijnen in de armen van Hamas gedreven. En het weegt op ons geweten, want het is niet iets om trots op te zijn.”
Critici van het bestand zeggen dat het Hamas tijd zal geven om zich te herbewapenen en zich in te graven tegen de mogelijke Israëlische operatie in Gaza. Vice-premier Haim Ramon, één van de grootste tegenstanders van het bestand, noemde het zelfs een “overwinning voor radicale islamisten” en waarschuwde dat Israël “er een veel hogere prijs voor zal moeten betalen.”
Maar Alpher wijst erop dat het bestand Israël ook de tijd geeft om een verdediging te ontwikkelen tegen de Palestijnse raketaanvallen. Hij verwijst naar verschillende Israëlische projecten gericht op het ontwikkelen van een schild tegen de raketten uit Gaza.
De rol van Egypte
Voorstanders van het bestand wijzen ook op het belang van goede relaties met Egypte, één van de twee Arabische landen waar Israël een vredesverdrag mee heeft. Nu Egypte zoveel energie gestoken heeft in de totstandkoming van het verdrag, zou een Israëlisch “nee” voor een serieuze crisis kunnen zorgen.
“We rekenen erop dat Egypte meer inspanningen doet om de smokkel naar de Gazastrook te stoppen”, zegt Alpher, die daarmee verwijst naar de wapensmokkel door Palestijnse militanten via ondergrondse tunnels. Hij benadrukt ook dat Israël niet kan ontkennen dat Hamas “na de overname van de Gazastrook een belangrijke factor vormt in de relaties tussen beide landen”. Egypte is volgens Alpher bezorgd over de impact de Hamas-heerschappij in Gaza over de aspiraties van islamistische groeperingen in eigen land, zoals de Moslimbroederschap. “En precies daarom wilde Egypte snel een bestand.”