Pakistan in nucleaire paringsdans met China

De Chinezen zoeken zelf nog hulp in het buitenland om hun nucleaire industrie in een hogere versnelling te schakelen, maar de beleidsmakers in Peking steken hun internationale ambities niet onder stoelen of banken. China heeft al een in eigen land ontworpen kerncentrale met een vermogen van 300 Megawatt gebouwd in het Pakistaanse Chashma, en bouwt er aan een tweede die even groot wordt.

Pakistan wil nog veel meer stroom opwekken met atoomenergie; tegen 2025 moet het land aan een totaal vermogen van 8.000 Megawatt zitten. Voor de bouw van die nieuwe centrales keek de Pakistaanse regering eerst in de richting van de VS, maar Washington reageerde lauw. De VS hebben ervoor gekozen op nucleair vlak samen te werken met de India, de aartsrivaal van Pakistan.

India en Pakistan zijn allebei kernmachten en hebben geen van beiden het nonproliferatieverdrag ondertekend - een verdrag dat de verspreiding van kernwapens moet tegengaan. Vooral in het geval van Pakistan vrezen de VS dat de technologie en eventueel ook splijtbaar materiaal in verkeerde handen kan vallen. In 2003 raakte bekend dat A Q Khan, de vader van het Pakistaanse kernprogramma, zijn kennis had doorgegeven aan Iran, Libië en Noord-Korea. Khan staat sindsdien onder huisarrest, maar het vertrouwen van de VS in Pakistan kreeg een onherstelbare deuk.

China was er als de kippen bij om Pakistan bij te springen. Maar China doet dat wel voorzichtig. De Chinese overheid heeft de controles op de uitvoer van kerntechnologie verscherpt. “We zullen alles doen om onze internationale verplichtingen inzake nonproliferatie na te komen en willen de samenwerking bevorderen voor de vreedzame toepassing van kernenergie” verklaarde Jin Zhuanglong, adjunct-directeur van de Commissie voor Wetenschap, Technologie en Industrie voor Nationale Defensie eind augustus.

China wil maximaal profiteren van de neveneffecten die de groei van zijn eigen kernenergiesector kan hebben. Tegen 2020 moet vier procent van het energieverbruik in China door kernenergie gedekt worden, ruim een verdubbeling van het huidige aandeel. China wil daarmee de luchtvervuiling tegengaan en zich indekken tegen de toenemende schaarste aan fossiele brandstoffen.

Aanvankelijk wreven buitenlandse reactorbouwers zich in de handen bij die plannen. Amper drie van de negen kernreactors die nu in werking zijn in China, werden ook in dat land ontworpen en gebouwd. Bij de overige zes waren bedrijven uit Canada, Frankrijk, Japan en Rusland betrokken.

Maar de almaar uitgestelde bekendmaking van de resultaten van een aanbesteding voor vier nieuwe kerncentrales in de provincies Zhejiang en Guangdong, maakt duidelijk dat de Chinese kernindustrie zwaar lobbyt om de opdracht tenminste gedeeltelijk in eigen land te houden. Daardoor zouden nieuwe Chinese technologie kunnen uitgetest en verfijnd worden die dan later kan worden geëxporteerd.

De China National Nuclear Corporation, (CNNC), het grootste atoomconglomeraat in het land, zette in mei de China Nuclear Engineering Co. op, die China moet helpen overzee contracten voor de bouw van kerncentrales in de wacht te slepen. Volgens Li Xiaoming, een vooraanstaand kernfysicus, voert China ook al met andere Aziatische landen naast Pakistan gesprekken in die richting.