Westelijke Jordaanoever niet meer op Israëlische agenda - analyse

“Het plan is niet geschrapt, maar het staat nu niet op de agenda”, geeft Assaf Shariv toe, een medewerker van de premier. Minister van Transport Meir Sheetrit, die deel uitmaakt van Olmerts partij Kadima, liet ook al horen dat de terugtrekking “niet binnen afzienbare tijd” zal plaatsvinden.

De oorlog in Libanon brengt geen verandering in ons voornemen om weg te trekken uit de Westelijke Jordaanoever, verklaarde Olmert begin augustus nog in een interview. Het conflict met de Hezbollah kon het plan volgens de premier zelfs in de hand werken.

Maar het tegendeel blijkt waar. Achter gesloten deuren maakt Olmert zijn ministers duidelijk dat de Palestijnse kwestie geen prioriteit meer heeft. Alle aandacht gaat nu naar de heropbouw van het noorden van Israël, dat een maand onder vuur lag van de Libanese militie Hezbollah.

Olmert had de terugtrekking uit het grootse deel van de Palestijnse gebieden een centrale plaats gegeven in zijn verkiezingscampagne eerder dit jaar. Volgens zijn plan zou Israël zich terugtrekken uit ongeveer 90 procent van de Westelijke Jordaanoever. Dat betekent dat 60.000 tot 70.000 joodse kolonisten in afgelegen of kleinere nederzettingen naar Israël moeten terugkeren. De grote nederzettingen die in de buurt van de oude grens uit 1967 liggen, zouden behouden blijven. Israël bezette de Westelijke Jordaanoever in 1967 na een oorlog met zijn buurlanden.

De muur die Israël op de Westelijke Jordaanoever bouwt om de grote nederzettingen en het Israëlische grondgebied van de Palestijnse bevolkingscentra te scheiden, zou een voorlopige grens worden, tot de Israëli’s en de Palestijnen weer aan de onderhandelingstafel gaan zitten en een definitief akkoord over het grensverloop uitwerken.

Israël trok vorig jaar al 7.000 kolonisten en al zijn soldaten terug uit de Gazastrook, een veel kleiner Palestijns gebied dat aan Egypte en de Middellandse Zee grenst. Die operatie werd geen succes: Palestijnse militanten bleven vanuit het gebied raketten afvuren op doelen in het zuiden van Israël, en duizenden Israëlische soldaten trokken de Gazastrook weer binnen na de ontvoering van één van hun strijdmakkers door Palestijnse militanten in juni.

De oorlog in Libanon heeft de publieke opinie en veel politici in Israël nu helemaal sceptisch gemaakt over initiatieven om zonder een vredesakkoord bezette gebieden op te geven. Israël trok zich in 2000 eenzijdig terug uit een bufferzone in Zuid-Libanon. Het machtsvacuüm dat daardoor ontstond, werd opgevuld door de Hezbollah, de militie waarmee Israël de voorbije weken een korte maar hevige oorlog uitvocht.

De Israëli’s geloven nu dat ze na een eenzijdige terugtrekking uit de Westelijke Jordaanoever ook van die kant door islamistische militanten met raketten onder vuur genomen zullen worden. Met name Jeruzalem, dat op de grens van het omstreden gebied ligt, zou kwetsbaar zijn voor die aanvallen.

Maar de Israëlische premier Olmert zal het bijzonder moeilijk hebben een alternatief plan uit te werken voor de Westelijke Jordaanoever. De vredesbesprekingen met de Palestijnen zullen waarschijnlijk opgeschort blijven zolang de islamistische beweging Hamas aan de macht blijft. En in eigen land is Olmert, die zijn populariteit aan het einde van de gevechten in Libanon zag dalen tot 27 procent en steeds zwaarder onder vuur ligt voor zijn aanpak van de voorbije oorlog, bijzonder kwetsbaar geworden.