Spanje wil ontwikkelingspionier worden

De nieuwe regering van José Luis Rodríguez Zapatero, aan het roer sinds 17 april, wil 0,5 procent van het Spaanse bruto binnenlands product (bnp) besteden aan ontwikkelingshulp. Dat is twee keer zoveel als de regering van José María Aznar wist te realiseren in haar ambtstermijn (1996-2004). De verdubbeling moet een feit zijn tegen maart 2008, wanneer deze regering weer aan vervanging toe is.

Er is geen terugkeer mogelijk, zegt minister van Buitenlandse Zaken Miguel Angel Moratinos. Volgens Moratinos moet Spanje onder de volgende regering (2008-2012) de 0,7 procentnorm kunnen halen. Dat is een oude belofte van de industrielanden in de VN, maar enkel Denemarken, Luxemburg, Nederland, Noorwegen en Zweden besteden zoveel aan ontwikkelingshulp. Steeds meer Europese landen leggen zichzelf deadlines op om 0,7 te halen: België tegen 2010, Ierland tegen 2007 en Frankrijk tegen 2012.

Antonio Vereda del Abril, de directeur van de Ibero-Amerikaanse Stichting voor Ontwikkeling FIDE is enthousiast, en niet alleen omwille van het geld. Volgens FIDE gaat het ook op beleidsvlak de goede kant uit: de regering wil van ontwikkelingssamenwerking een autonome bevoegdheid maken, zodat ontwikkelingsgeld niet langer verdeeld wordt volgens een commerciële logica. Het Spaanse ontwikkelingsgeld wordt nu vooral uitgegeven in de vorm van handelskredieten voor de aankoop van Spaanse goederen en diensten - gebonden hulp dus.

De autonomie van ontwikkelingssamenwerking komt tot stand door bij het ministerie van Buitenlandse Zaken een apart staatssecretariaat voor Ontwikkelingssamenwerking op te richten. Volgens Vereda del Abril is de nieuwe regering ook bereid om voluit te gaan voor het systeem van de microkredieten, waarbij kleine en middelgrote ondernemingen in ontwikkelingslanden voordelige leningen kunnen aangaan zonder te veel interest te betalen.

Mogelijk worden ook twee andere eisen van de Spaanse Noord-Zuidbeweging ingewilligd. Spaanse ngo’s vragen al lang om schuldvermindering voor de armste landen door de omzetting van schulden in investeringen voor armoedebestrijding en ontwikkeling. En twee: dat de Spaanse delegatie bij de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds competenter en mondiger wordt - ze willen dat de Spaanse economieambtenaren bij het IMF en de Bank vervangen worden door mensen die kaas hebben gegeten van ontwikkelingssamenwerking. Volgens insiders is er goede hoop dat de nieuwe regering die wijzigingen doorvoert.

Ignasi Carreras, de directeur van Oxfam Spanje, gelooft dat ontwikkelingssamenwerking zuiverder op de graat en dus efficiënter wordt. Onder Aznar waren ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulp vermommingen voor andere doeleinden. Met name eigen geopolitieke overwegingen speelden volgens hem een rol. In oktober 2003 zette Spanje 64 miljoen euro opzij voor Irak, 13 miljoen meer dan wat we het jaar voordien aan Afrika gaven. De fondsen voor humanitaire hulp werden volgens Carreras nagenoeg allemaal opgesoupeerd door de Spaanse troepen in Irak.

Verenigd Links (IU), de communisten die Zapatero met vijf zetels ondersteunen, diende vorige week een wetsvoorstel in dat van Spanje een pleitbezorger wil maken voor de Tobintaks - de fameuze belasting op speculatieve geldstromen (0,5 procent of minder) om destructieve schommelingen te ontmoedigen en extra geld voor ontwikkelingssamenwerking op te halen. Als de wet wordt goedgekeurd, zou Madrid zich ertoe verbinden om het idee voor een internationale invoering ervan aan te kaarten bij de VN, andere internationale organen en andere regeringen. (MM/JS)