Onderzoek-Djindjic verlamt drughandel in Belgrado

Vroeger hadden we wekelijks 560 patiënten met ontwenningsverschijnselen,
nu zijn dat er meer dan 900, zegt dokter Jasna Daragan Saveljic van het
Ziekenhuis voor de Behandeling van Drugsverslaving in Belgrado. Door de
verminderde aanvoer zouden de prijzen verdubbeld zijn, tot 85 euro voor een
gram heroïne en 230 euro voor een gram cocaïne. Het succes van de strijd
tegen de drughandel heeft nog andere vervelende neveneffecten. Verslaafden
gaan wanhopig op zoek naar vervangingsmedicijnen: het aantal inbraken bij
apotheken is sterk gestegen. Er leven 30.000 geregistreerde druggebruikers
in Belgrado; volgens de gezondheidsinstanties lopen er nog eens evenveel
onbekende verslaafden rond.

De acties tegen de drughandel van de laatste weken hebben alles te maken
met de brutale moord op premier Djindjic op 12 maart. De Servische politie
beschuldigt de Zemun-clan - een van de belangrijkste misdaadsyndicaten in
het land - ervan achter de aanslag te zitten. Djindjic moest volgens de
politie geliquideerd worden omdat hij de strijd aanging met de
georganiseerde misdaad, die onder het regime van Slobodan Milosevic in de
jaren negentig de vrije hand kreeg. De leiders van de Zemun-clan zouden uit
de paramilitaire eenheden komen die strijd leverden in Bosnië en Kroatië;
later werden ze in de Servische politie geïntegreerd. De Zemun-clan zou
schatrijk geworden zijn met de drughandel in de Balkanregio.

Bij de recente politie-acties zijn meer dan vierduizend mensen
gearresteerd. Volgens de nieuwe premier Zoran Zivkovic werd ook de
volledige boekhouding van de Zemun-clan in beslag genomen, met complete
lijsten van leveranciers, dealers, hoeveelheden, en andere details. Uit
die documenten en verdere ondervragingen blijkt dat hele families deelnamen
aan illegale activiteiten: ouders, broers en zussen, echtgenotes en
vriendinnen werden ingeschakeld als ‘zakenpartners’, bemiddelaars, helers
en verdelers. Vrouwen verhandelden drugs, fungeerden als chauffeur voor
familieleden, en verstopten wapens en drugs in hun huizen.

Volgens psychologieprofessor Dragan Popadic vonden de betrokkenen hun
illegale activiteiten heel normaal; hij vraagt verder onderzoek naar dit
verschijnsel van sociale pathologie. Milan Mitrovic, professor sociologie
aan de Universiteit van Belgrado, schrijft het fenomeen toe aan de
vernietiging van waarden onder de abnormale omstandigheden van de jaren
negentig. Voor veel mensen telde toen enkel het overleven, op welke manier
dan ook. Smokkel kon door de sancties die tegen Joegoslavië waren
afgekondigd een fortuin opbrengen, en de heling van geplunderde goederen
leek ook aanvaardbaar. Het regime van Milosevic liet misdadigers ongestraft
en stimuleerde op die manier de toenemende normvervaging. Volgens Mitrovic
konden enkel families met een strikt waardensysteem en een grote
zelfbeheersing die verleidingen weerstaan, en zal het tien jaar of zelfs
een generatie duren voor de normale waarden in de Servische maatschappij
hersteld zijn. Daartoe moet het nieuwe regime dan wel duidelijk stelling
blijven nemen tegen de misdaad.