Critici vinden nieuwe mediawet te autoritair

Mediaondernemers kunnen hun gevangenisplunje al klaarleggen, zo beklaagt
zich Karni Ilyas, voorzitter van de Vereniging van Indonesische
Televisieomroepen (ATVSI). Een derde van de paragrafen in de wettekst bevat
bepalingen die dreigen met een boete of opsluiting. Er zijn strenge regels
om te vermijden dat er programma’s op televisie komen die geweld
verheerlijken, pornografisch zijn of aanzetten tot gokken of onethisch
gedrag. Ook materiaal dat de etnische, raciale en religieuze tegenstellingen
in het 220 miljoen mensen tellende land kan vergroten, wordt niet
getolereerd.

Bijzonder controversieel is het Indonesisch Omroepcomité (KPI), dat de
mediasector moet reguleren. Volgens critici is de instelling een heruitgave
van het beruchte Ministerie van Informatie dat onder Soeharto de media in
een ijzeren greep hield. Het KPI moet toezien op de inhoud van de
programma’s, is bevoegd voor zendvergunningen, kan reclame inperken en moet
ervoor zorgen dat niet teveel mediakanalen dezelfde eigenaar krijgen. Bij
een overtreding kan het KPI ook sancties opleggen.

Onder Soeharto sloot het ministerie van Informatie 237 persorganen en werden
private radio- en televisieomroepen verplicht het nieuws over te nemen van
de staatsomroep. Het ministerie werd ontbonden door president Abdurrahman
Wahid, Megawati’s voorganger, en vervangen door een minder autoritair
Overheidsbureau voor de Verspreiding van Informatie. Sindsdien is het
aantal radiostations in Indonesië met vijftig procent gestegen tot 1.100 en
het aantal commerciële televisieomroepen verdubbeld tot 10. Er zijn nu ook
vijftien regionale televisiezenders.

De nieuwe wet staat de groei en ontwikkeling van de media in de weg, zo
stelt Yanto Soegiarto, de hoofdredacteur van Rajawali Citra Televisi
Indonesia (RCTI). De KPI is volkomen overbodig. Wanneer we uit de bocht
gaan moet het publiek maar juridische stappen ondernemen en dan is het aan
de rechters om te beslissen.

De mediawet wil ook het cross-ownership beperken van mediabedrijven die
tegelijk actief zijn in de geschreven pers, in radio en in televisie. Er
zijn boetes voorzien tot 2,2 miljoen euro en twee jaar gevangenisstraf. De
mediabedrijven krijgen twee jaar om afdelingen te verkopen en zich zo in
regel te stellen met de wet, maar klagen dat de overgangsperiode te kort is.
Volgens journalist Djafar Assegaff is heeft de multimediale ontwikkeling van
de laatste jaren de grens tussen de verschillende media doen vervagen, en is
de wet daarom achterhaald en niet toepasbaar.

Mediaexpert Dedy Mulyana van de universiteit van Padjadjaran in Bandung
verdedigt de cross-ownershipbepalingen als een manier om te voorkomen dat er
zich bij de overgang van een autoritair naar een democratisch mediasysteem
oligopolies vormen. Wanneer enkele mediagroepen de sector controleren en
allianties aangaan met politieke partijen, is het publiek daar niet mee
gediend, vindt Dedy, Zonder regulering dreigt een nieuw
informatiemonopolie en dat gaat in tegen de persvrijheid.

Ook lokale media staan achter de wet. Wij hebben een beetje bescherming
nodig, zegt Satria Naradha van de Vereniging van Indonesische Regionale
Televisie (ATVLI). De wet garandeert pluralisme door het zendbereik en de
opdracht van nationale omroepen te beperken. Op die manier kunnen ook lokale
radio- en televisiezenders gedijen.