Burgers vrezen totalitaire vrede

Sinds eind vorig jaar houden het leger en de Tamil Tijgers (LTTE), de
rebellengroep die vecht voor een onafhankelijke staat voor de
Tamil-minderheid in het noorden en oosten van het land, zich aan een door
Noorwegen bemiddeld bestand. Dat werd in februari zelfs omgezet in een
officieel staakt-het-vuren. Beide kampen maken zich klaar voor officiële
vredesgesprekken die eind juni of begin juli in Thailand van start moeten
gaan. Sinds het begin van de jaren 80 zijn er in de Srilankaanse
burgeroorlog 64.000 doden gevallen; het vooruitzicht op vrede werd begin dit
jaar dan ook euforisch begroet.

Volgens de door Noorwegen geleide waarnemersmissie SLMM wordt het bestand
vrij goed nageleefd. Van februari tot half mei kreeg de missie een
tweehonderdtal klachten binnen over schendingen van het bestand, die echter
geen van alle het voorlopige akkoord in gevaar brachten. Beide kampen
blijken af en toe over de schreef te gaan.

In Batticaloa doen zich de meeste problemen voor en daar wijzen de inwoners
de Tamilrebellen aan als de schuldigen. Law en order zijn ver te zoeken. We
leven nu onder het bewind van de Tijgers, zegt een gepensioneerd ambtenaar.
Tot vorig jaar konden ze alleen hun zin doen in de ‘uncleared areas’, de
gebieden waar ze de baas waren. Maar nu duiken ze in heel Batticaloa op, tot
in het centrum van de stad. Batticaloa zelf wordt net als de omgeving
vooral door Tamils bewoond, maar zelfs die zijn lang niet allemaal
enthousiast over de manier waarop de Tamil Tijgers hun stempel op de
samenleving drukken.

Veel onvrede komt voort uit de manier waarop de Tijgers allerlei geschillen
tussen burgers beginnen te beslechten. Daarbij gaan ze er met de grove
borstel door. We worden geacht onze problemen aan de LTTE voor te leggen,
legt een man uit. Zij hakken de knoop onmiddellijk door, meestal op
arbitraire wijze. Hij geeft het voorbeeld van een man die bij de rebellen
ging klagen dat zijn dochter door zijn dronken schoonzoon was geslagen. De
Tijgers gingen bij de schoonzoon langs, molesteerden hem en waarschuwden hem
niet opnieuw te beginnen.

Sommige Tamils houden wel van die kordate aanpak. Het is goed dat de LTTE
nu hier zijn. We moeten hun helpen, zegt een andere inwoner. Maar de
slachtoffers van de Tijgerrechtspraak zien dat anders. Sommige mensen werden
uit hun huizen gezet omdat de rebellen hun land wilden inpalmen; boeren
hebben hun tractors moeten afstaan omdat ze niet genoeg geld bijeen konden
krijgen om de Tijgers te steunen.

Ook de vrouwen in de stad zijn niet tevreden met de toenemende invloed van
de Tamil Tijgers. Sinds 8 maart - internationale vrouwendag - eist de LTTE
dat alle getrouwde vrouwen in het openbaar in sari gekleed gaan; alle andere
vrouwen moeten een shalwar kameez aanhebben - een losse broek en een wijd
hemd dat daarover wordt gedragen.

De Srilankaanse mensenrechtenorganisatie University Teachers for Human
Rights (UTHR) stelde in een begin mei gepubliceerd rapport dat de LTTE dit
jaar een klimaat van angst hebben doen groeien in de streek van Batticaloa.
De ontvoeringen en afpersingen zijn toegenomen, beweren de auteurs van
‘Towards Totalitarian Peace: The Human Rights Dilemma’. De plaatselijke
vertegenwoordigers van de Tamil Tijgers verwerpen die beschuldigingen. Ze
beweren dat ze zich zeker niet schuldig maken aan afpersing - de rebellen
zouden genoeg giften krijgen van de bevolking.

Veel inwoners vragen zich af hoe de voorlopige regering er zal uitzien die
waarschijnlijk in de omstreden gebieden zal worden opgericht. Zal een
dergelijk bestuur de Srilankaanse grondwet en instellingen respecteren, of
valt de nieuwe regering onder het Tijgersysteem? vraagt een man zich af.
Dat systeem laat zich hier per slot van rekening nu al gelden.