Jemen: terug bij af?

Jemen lijkt opnieuw weg te zinken in een spiraal van geweld. Sjiitische hoethi’s hebben tentenkampen opgeslagen aan de rand van Sanaa, organiseren massamanifestaties en dreigen met een beleg van de hoofdstad.

Reuters

Sjiitische Hoethi’s helpen een medestander die gewond werd tijdens een manifestatie in Sanaa. Verschillende manifestanten kwamen om door geweervuur van het leger.

Op 7 september kwamen minstens twee mensen om het leven, nadat Jemenitische veiligheidstroepen het vuur openden op demonstranten die een tentenkamp wilden opzetten en de hoofdweg naar de luchthaven van de hoofdstad Sanaa probeerden te blokkeren.

Twee dagen later werden zeven personen neergeschoten bij protesten in Sanaa. Tientallen mensen raakten gewond. De overheid stelde dat de demonstranten verschillende ministeries wilden bestormen, terwijl betogers zeggen dat veiligheidstroepen het vuur openden op een manifestatie. Verschillende toegangswegen tot de hoofdstad zouden geblokkeerd worden door demonstranten.

De demonstranten maken deel uit van de zogenaamde “Ansar Allah” of “aanhangers van God”, een sjiitische beweging uit het noorden van het land die onder leiding van Abdel-Malik al-Hoethi staat.

De hoethi’s Aanvankelijk religieus-culturele beweging gericht op de verspreiding van het religieus-zaidische onderwijs in de noordelijke provincie Saada. Sinds 2004 in periodieke strijd verwikkeld met het regime. Maakten van de revolutie van 2011-2012 gebruik een “staat binnen de staat” uit te bouwen in Noord-Jemen. eisen het ontslag van de regering en de herinvoering van de brandstofsubsidies die eind juli werden afgeschaft.

Voor meer informatie over de hoethi’s, zie de Q&A die eerder op MO* verscheen.

Verschillende noordelijke stammen die de hoethi’s steunen  hebben protestkampen opgezet in de buitenwijken van Sanaa, en dreigen met een beleg en militaire invasie van de hoofdstad.

Verschillende noordelijke stammen die de hoethi’s steunen, hebben protestkampen opgezet in de buitenwijken van Sanaa en dreigen met een beleg en militaire invasie van de hoofdstad.

President HadiVice-President onder President Saleh sinds 1994 en President van Jemen sinds 2012. riep ondertussen op tot tegenbetogingen. Miljoenen Jemenieten zouden volgens het persagentschap Saba afgelopen vrijdag betoogd hebben tegen geweld en voor nationale eenheid.

Nadat eerder al de meeste westerse ambassades sloten, zou nu ook Saoedi-Arabië vandaag aankondigen haar diplomatiek personeel uit veiligheidsoverwegingen terug te roepen.

De Saoedische buitenlandminister beschuldigde de hoethi’s van een ‘samenzwering’ om Jemen te destabiliseren. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties veroordeelde eind augustus reeds de acties van de hoethi’s.

Een uitzichtloos moeras?

De onrust in het noorden en in Sanaa dreigt er zo toe te leiden dat Jemen nog verder wegzakt in een uitzichtloos moeras. De International Crisis Group stelde maandag nog dat Jemen zich op het “meest gevaarlijke kantelmoment sinds 2011 bevindt”.

In het zuiden van het land ijvert de “Zuidelijke Beweging” bovendien voor afscheuring van het Noorden, en voert Al Qaida in het Arabisch Schiereiland (AQAS) een verbeten strijd tegen het regime.

In april 2014 lanceerde het regime een nieuwe campagne tegen AQAS, dat onmiddellijk terugsloeg met aanvallen in Sanaa en aanslagen op de olie- en elektriciteitsinfrastructuur. Drie soldaten kwamen dinsdag om het leven bij vuurgevechten tussen AQAS-militanten en het Jemenitische leger in de oostelijke provincie Hadramawt.

Een nieuwe grondwet?

Jemen ontsnapte in 2011 niet aan de revolutionaire golf die over de Arabische wereld spoelde. President SalehPresident van Jemen van 1990 tot 2012. Afgezet tijdens de revolutie van 2011-2012, maar zou achter de schermen nog steeds een grote rol spelen. Geruchten doen de ronde dat Saleh de hoethi’s politiek en militair zou steunen. Saleh Jr, Ahmed, zou nog steeds op grote steun kunnen rekenen binnen de legerleiding en veiligheidsdiensten  werd begin 2012 afgezet, maar de stabiliteit van het land werd nooit echt hersteld.

In januari 2014 bereikten verschillende partijen wel een akkoord over een aantal principes voor de toekomst van Jemen binnen de Conferentie van Nationale Dialoog (CND), maar deze bleven tot nog toe veelal dode letter.

Tegen begin volgend jaar moet een nieuwe grondwet geschreven en goedgekeurd zijn, waarna parlementaire en presidentiële verkiezingen georganiseerd moeten worden.

Een staat binnen de staat?

De hoethi’s, die traditioneel sterk staan in de noordelijke provincie Saada, maakten van de revolutie gebruik hun territorium zuidwaarts uit te breiden tot aan de poorten van de hoofdstad Sanaa.

De hoethi’s groeiden sinds 2011 uit tot een ‘staat binnen de staat’ in grote delen van het Noorden waar ze belastingen heffen, checkpoints opzetten en instaan voor de ordehandhaving.

Ze groeiden uit tot een “staat binnen de staat” in grote delen van het noorden, waar ze belastingen heffen, checkpoints opzetten en instaan voor de ordehandhaving.

Hoewel haar politieke vleugel relatief progressieve ideeën verkondigt en deelneemt aan de CND, weigert de militaire vleugel te ontwapenen.

Die voert in het noorden een verbeten strijd uit met (soennitische) islamisten, salafistische strijders, de Al-Ahmar familieInvloedrijke clan die de Noordelijke tribale confederatie van de “Hashid” controleren. Voeren een verbeten strijd uit tegen de hoethi’s in Noord-Jemen, maar moesten de laatste maanden veel terrein prijsgeven. Vormen een losse anti-hoethicoalitie met Generaal Mohsen al-Ahmar en Islah., traditionele tribale allianties en troepen onder leiding van Majoor-Generaal Ali Mohsen al-AhmarVoormalige legercommandant en feitelijke nummer twee onder President Saleh. Koos in maart 2011 de kant van Jemenitische betogers, maar werd in december 2012 uit zijn functie ontheven door de nieuwe President Hadi. Vormt een losse anti-hoethicoalitie met de al-Ahmar familie (geen verwanschap)..

De toestand op het terrein escaleerde verder toen de Jemenitische luchtmacht in juni 2014 hoethi-posities bombardeerde en de overgangsregering een maand later van de ene op de andere dag de brandstofsubsidies afschafte. Hoethi’s veroverden in juli eveneens kortstondig de provinciehoofdstad Amran.

President Hadi probeerde de gemoederen te sussen en kondigde op 2 september de vorming van een inclusievere regering en een vermindering van de brandstofprijzen met 30 procent aan.

De hoethi’s deden zijn voorstel echter af als onvoldoende, en riepen op tot  grote manifestaties tegen de regering.

De hoethi’s als Iraans “Trojaans paard”?

De agenda van de hoethi’s blijft vooralsnog onduidelijk. De beweging vindt haar oorsprong in een religieus getint en anti-westers sentiment.

Ze profiteert van de wijdverspreide frustraties over aantijgingen van corruptie, favoritisme en onrechtvaardigheid in het land, en profileert zich binnen de CND als een voorstander van democratie, vrijheid van geloof, politiek pluralisme en federalisme.

Critici verdenken de hoethi’s er echter van heimelijk de oprichting na te streven van een theocratie in het noorden die zich afscheurt van het zuiden.

Verschillende binnenlandse tegenstanders van de hoethi’s zeggen dat de hoethi’s enkel de agenda van het eveneens sjiitische Iran dienen.

Verschillende binnenlandse tegenstanders van de hoethi’s zeggen dat ze enkel de agenda van het eveneens sjiitische Iran dienen.

Ali Saiid, journalist bij de Yemen Times, stelt in een telefoongesprek met MO* dat de militaire opmars van de hoethi’s hiervan het bewijs is. Hij beschrijft de hoethi’s als een ‘extremistische sjiitische beweging’, die ‘gelijkaardig is aan Hezbollah’ (Libanese sjiitische verzetsbeweging, WS).

De tegenstanders van de hoethi’s beschuldigen Iran in een rapport van de International Crisis Group van het leveren van geld en militaire training.

De Jemenitische President Hadi beschuldigde Iran op 6 september van het destabiliseren van Jemen. Hadi riep Teheran op het Jemenitische volk te behandelen als één entiteit, en zich niet bezig te houden met het steunen van sektarische groepen.

De Amerikaanse Jemenkenner Charles Schmitz, verbonden aan de Amerikaanse denktank Middle East Instituut, ziet in de opmars van de hoethi’s echter een doelbewuste taktiek van Hadi om de IslahpartijCoalitie van moslimbroeders, salafisten en Jemenitische stammen. Lange tijd gesteund door Saoedi-Arabië, maar recent op de Saoedische terreurlijst gezet omwille van de aanwezigheid van moslimbroeders. Vormen een losse anti-hoethi coalitie met Generaal Mohsen al-Ahmar en de al-Ahmar clan. te verzwakken .

Hadi zou de opmars van de hoethi’s, die de Islahpartij als hun grootste vijand in Noord-Jemen beschouwen, oogluikend hebben toegestaan om zijn voornaamste rivaal, de Islahpartij, te schaden.

Ali Saiid ziet vooral veel dubbelspel. Saoedi-Arabië steunt openlijk het Hadi-regime, terwijl de aanwezigheid van moslimbroeders in de Islahpartij hen een doorn in het oog is.

Zowel Saoedi-Arabië als het Hadi-regime zouden volgens Saiid stiekem de hoethi’s steunen, onder het motto “de vijand van mijn vijand is mijn vriend”. Ze zouden zo eerst willen afrekenen met de Islahpartij, om vervolgens hun vizier te richten op de hoethi’s.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.