VN kan conflicten in de wereld niet meer de baas

‘Tien crises op hetzelfde moment is zeldzaam en niet eerder voorgekomen.’

‘Geen enkel land, hoe krachtig ook, inclusief de Verenigde Staten, kan dit’, zei hij afgelopen week. De huidige politieke hotspots zijn Syrië, Irak, Libië, Jemen, Zuid-Soedan, Somalië, Afghanistan, Oekraïne, de Democratische Republiek Congo en de Centraal Afrikaanse Republiek en ook West-Africa, waar een strijd tegen de dodelijke ziekte ebola wordt gevoerd.

In het verleden hadden de VN te maken met één of twee crises tegelijkertijd. Tien van dergelijke crises op hetzelfde moment, zei Ban, is zeldzaam en niet eerder voorgekomen in de zeventigjarige geschiedenis van de VN.

Hoewel de internationale gemeenschap naar de VN kijkt om deze problemen op te lossen, ‘kan de organisatie dat niet alleen’, zei Ban. ‘We hebben collectieve kracht en solidariteit nodig, anders ontstaan er steeds meer problemen in de wereld.’ Die collectieve kracht valt echter op door afwezigheid.

Vluchtelingencrisis

Shannon Scribner, humanitair beleidsmanager bij Oxfam America, zegt dat de situatie ernstig is en dat Oxfam zich grote zorgen maakt. Eind 2013, zegt ze, waren er 51 miljoen mensen ontheemd door gewelddadige conflicten en mensenrechtenschendingen, het hoogste aantal ooit geregistreerd.

In 2014 vroegen de VN om hulp voor 81 miljoen mensen, inclusief ontheemden en anderen die te maken hadden met langdurige gevolgen van conflicten of natuurrampen. Op dit moment reageert het humanitaire systeem op vier noodsituaties, in de Centraal Afrikaanse Republiek, Irak, Zuid-Soedan en Syrië. Deze crises alleen al hebben 20 miljoen mensen kwetsbaar gemaakt voor honger, ziekte, geweld en dood, zegt Scribner.

Daarnaast zijn er nog de crises in Jemen, waar twee van de drie mensen humanitaire hulp nodig hebben; West-Afrika, waar Liberia, Sierra Leone en Guinee 8 miljard dollar nodig hebben om te herstellen van de ebola-crisis; Somalië, waar bankrestricties het overmaken van geld door migranten in het buitenland naar familie moeilijk maken, en de vluchtelingencrisis in het Middellandse Zeegebied.

Politieke oplossingen

‘Het belangrijkste is dat we politieke oplossingen nodig hebben.’

De VN zegt dat er 16 miljard dollar nodig is voor humanitaire hulp, inclusief voedsel, opvang en medicijnen, voor 55 miljoen vluchtelingen wereldwijd. VN-woordvoerder Stephane Dujarric zei maandag tegen journalisten dat de noodoperaties van de VN kampen met een gebrek aan financiering.

Tijdens een donorconferentie voor Syrië afgelopen maand in Koeweit, werd 3,8 miljard dollar toegezegd.

De VN hadden echter 8,4 miljard dollar als doel gesteld voor het einde van 2015. ‘Er is meer steun en financiële hulp nodig’, zei Dujarric. ‘Maar het belangrijkste is dat we politieke oplossingen nodig hebben.’

De meeste conflicten blijven echter onopgelost of bevinden zich in een impasse als gevolg van sterke verdeeldheid in de VN-Veiligheidsraad, het enige politieke orgaan van de VN dat de macht heeft militaire conflicten op te lossen.

Op de vraag of de internationale gemeenschap genoeg doet, zegt Scribner dat er geen kant-en-klare oplossingen zijn voor deze crises in de wereld, omdat ze verschillende oorzaken hebben, zoals armoede, slecht bestuur, oorlogen bij volmacht, geopolitieke belangen die worden uitgespeeld, etnische spanningen en de invloed van economieën die voordeel hebben bij de wapenhandel.

Het humanitaire systeem is er niet op gebouwd om een antwoord te hebben op de crises van de 21ste eeuw, zegt Scribner. Volgens Oxfam moet op drie terreinen geïnvesteerd worden: in een vroeg stadium geld beschikbaar stellen en investeren in beter plaatselijk leiderschap, meer nadruk op politieke oplossingen en diplomatieke actie en het inzetten op de duurzame ontwikkelingsdoelen om mensen uit armoede te bevrijden.