Syrische Koerden maken Turkije nerveus

“Heel wat mensen in Ankara waren verrast”, zegt Metehan Demir, militair expert en columnist voor de Turkse krant Hürriyet. “De inname van de Koerdische steden wordt door Koerdische groepen in Turkije gezien als een signaal voor een toekomstige autonome Koerdische regio aan de Turkse grens, die op zijn beurt gezien wordt als de start van een bredere Koerdische staat in onder meer Iran, Irak en Turkije.”

Koerden maken in Turkije ongeveer 20 procent van de 73,6 miljoen inwoners. Sinds 1984 voert Ankara een strijd met de Koerdische Arbeiderspartij of PKK, die heel wat strijders rekruteert in Syrië. Tot Ankara’s afgrijzen werd bovendien in een van de overwonnen Koerdische steden de PKK-vlag gehesen.

Harde woorden

“We zullen niet toestaan dat een terroristische infrastructuur uitgebouwd wordt aan onze grens”, zei de Turkse minister voor Buitenlandse Zaken Ahmet Davutoğlu eind vorige maand. “Of het nu Al Qaida of de PKK is, we zouden het beschouwen als een zaak van nationaal belang en elke nodige maatregel nemen.”

De harde woorden worden gezien als een poging van de regering om de woede te koelen die heerst in de vaak nationalistische media. “Dit komt omdat Ankara de Turkse bevolking niet heeft voorbereid op deze gebeurtenis. Ik kan niet geloven dat Turkije zich heeft laten verassen”, zegt deskundige Internationale Relaties Soli Ozel aan de Kadir Has Universiteit in Istanboel. “Syrische Koerden zullen hoe dan ook ijveren voor meer zelfbeschikking, op zijn minst autonomie. Dit zat er al een lange, lange tijd aan te komen.”

Na de inname van de Syrische steden werden Turkse pantservoertuigen naar de grens gestuurd. Maar volgens Ozel zou elke militaire interventie contraproductief blijken. “Zo’n beslissing zou naar mijn mening zo goed als suïcidaal zijn”, zegt hij. “Ik weet niet of het Turkse leger klaar is om er nog een vijand bij te nemen. Turkije zou een oorlog op twee, zelfs drie fronten uitvechten als de Iraakse Koerden er ook bij betrokken worden.”

Iraakse Koerden

Voorlopig lijkt Turkije vooral in te zetten op diplomatie. Ankara onderhoudt al enkele jaren nauwe contacten met de Iraakse Koerdische regering onder Masoud Barzani. “Er is een erg nauwe dialoog tussen Ankara en Barzani”, zegt Sinan Ulgen, hoofd van het onderzoeksinstituut EDAM. “Maar in Syrië is de situatie anders. Daar zijn er twee rivaliserende Koerdische groepen: een gedomineerd door de Koerdische Nationale Raad, maar de ander is verbonden met de PKK. En daar heeft Barzani helemaal geen invloed.”

Er worden in Ankara dan ook steeds meer vragen gesteld over de invloed die Barzani kan uitoefenen op de gebeurtenissen in Syrië. Het feit dat Barzani heeft geholpen om een akkoord uit te hameren tussen de rivaliserende Koerdische fracties in Syrië, waaronder de Nationale Democratische Partij die banden heeft met de PKK, heeft de Turken niet meteen gerustgesteld.

Eind juli liepen de spanningen tussen Turkije en de Iraakse Koerden op, maar na een ontmoeting tussen de Turkse minister van Buitenlandse Zaken en Barzani werden de plooien gladgestreken. De twee namen zich in een gemeenschappelijke verklaring voor om samen te werken om de gebeurtenissen in Syrië in goede banen te leiden.

De Turkse woede wordt ook gekoeld door de groeiende handelsrelatie met de Iraakse Koerden. Irak is nu de tweede grootste handelspartner voor Turkije, en de Koerden zijn goed voor het leeuwendeel van die handel.