Water- en elektriciteitscrisis duwt Gaza dieper in doffe ellende

De Palestijnse bevolking in Gaza is zo goed als helemaal aangewezen op een ondergrondse waterbron, maar die wordt steeds meer onbruikbaar. De elektriciteitscrisis maakt het moeilijk om het water te ontzilten. Dat bericht het nieuwsnetwerk Al Jazeera.

Door de overmatige ontginning komt er zeewater in de ondergrondse bron terecht. Daardoor is de waterkwaliteit sterk achteruit gegaan. De Palestijnse Waterautoriteit en de Verenigde Naties vrezen dat de bron tegen het einde van het jaar volledig besmet zal zijn.

Het water bevat een hoge concentratie chloride en de hoeveelheid nitraten is twee tot acht keer hoger dan de Wereld Gezondheidsorganisatie aanraadt. Daardoor is maar ongeveer drie procent van de watervoorraad in Gaza drinkbaar.

‘Het zoutgehalte in het kraanwater is zo hoog dat het pijn doet aan de ogen.’

‘Als er al water uit de kraan komt, is het niet proper’, zegt Nahed Radwan, een van de inwoners. ‘Het zoutgehalte is zo hoog dat het pijn doet aan de ogen. Als mijn dochters zich douchen met het zoute water, valt hun haar er van uit.’

Veel Palestijnen kopen dan ook water van kleinschalige ontziltingsfabrieken, die het besmette water uit de ondergrondse bron filteren. Minder dan de helft van die fabrieken heeft echter een licentie, en bijna 70 procent van het water wordt besmet tijdens de opslag of het vervoer. Bovendien kost het vijf keer zoveel als het leidingwater.

Zwembad rioolwater

De ontginning is heel slecht voor het milieu. Ook het algemene gebrek aan goede infrastructuur draagt bij aan de vervuiling. Zo komt er elke 38 minuten een Olympisch zwembad aan rioolwater in de zee terecht, volgens Al Jazeera. Dat loopt op tot zo’n 90 miljoen liter per dag.

‘De waterschaarste zorgt voor ernstige problemen’, zegt Najma Fares, een onderzoeker van het water- en milieu-instituut van de Al-Azhar universiteit in Caïro. ‘De ontginning van het grondwater brengt het leven van de Palestijnen in Gaza in gevaar. Het wordt ook een ramp voor het milieu.’

‘De ontginning van het grondwater brengt het leven van de Palestijnen in Gaza in gevaar.’

Fares werkt aan een project om het water in Gaza te zuiveren. De Europese Unie heeft daarvoor meer dan tien miljoen dollar geïnvesteerd in een nieuwe ontziltingsfabriek, die in juni werd geopend. De volgende stap van het project is de verdubbeling van de capaciteit, zodat de fabriek 150.000 mensen in het zuiden van Gaza kan voorzien.

Het project is echter slechts een halve oplossing. Het kost namelijk veel geld en energie om de fabriek te laten draaien en het blijft slecht voor het milieu.

Pompen zonder elektriciteit

De watercrisis hangt dan ook samen met de energiecrisis, want zonder elektriciteit kunnen de fabrieken en de inwoners het water niet naar boven halen. De Palestijnen in Gaza die het kunnen betalen, gebruiken generators om water op te pompen, maar ze komen ook brandstof te kort.

Gezinnen krijgen normaal gezien acht uur elektriciteit per dag, maar soms valt dat terug tot amper een paar puur. Bovendien is het zeldzaam dat de elektriciteit de hele dag aan een stuk blijft werken, volgens Al Jazeera. De elektriciteit kan tot twee uur per dag uitvallen.

Het gebrek aan elektriciteit maakt niet alleen de economische ontwikkeling en de dagelijkse activiteiten van de gezinnen moeilijk, zoals koken of studeren. Het kost levens. Heel wat Palestijnen in Gaza gebruiken kaarsen of een houtvuur om hun huis te verlichten, maar die zorgen voor brandgevaar en veroorzaken dan ook meer dan eens ongelukken.

Bovendien kunnen ook ziekenhuizen niet naar behoren functioneren. Soms moeten de dokters opereren in het donker, of valt de beademing in de intensieve zorgafdeling uit.

Soms moeten de dokters opereren in het donker, of valt de beademing in de intensieve zorgafdeling uit.

Ook de kraamzorg van een van de ziekenhuizen in Gaza zit regelmatig zonder elektriciteit, die drie tot vier keer per dag kan uitvallen. Het ziekenhuis heeft drie generatoren, maar die gaan vaak stuk en kunnen niet altijd hersteld worden. Bovendien is de brandstof om ze te laten werken schaars in Gaza.

‘Het is echt gevaarlijk als de elektriciteit uitvalt, vooral voor de baby’s in de kraamzorg’, zegt Amany Sadeq, een van de verpleegsters. ‘De baby’s die in de couveuse liggen, hebben een stabiele temperatuur en constante luchttoevoer nodig. Als de elektriciteit uitvalt, moeten we hen manueel voorzien van zuurstof tot de apparaten terug opstarten. Twee maanden geleden hebben we zo twee uur aan een stuk zuurstof zitten pompen.’

Empower Gaza

Een van de dokters die een patiënt had verloren door het gebrek aan elektriciteit, richtte Empower Gaza op met een paar andere dokters. Dat project zou tegen juni 2017 minstens vier ziekenhuizen in Gaza van zonnepanelen voorzien.

Twee andere ziekenhuizen gebruiken al zonne-energie voor hun intensieve zorgafdeling, nadat ze met Japanse financiële steun zonnepanelen konden installeren. Sindsdien hebben ze daar geen stroomonderbrekingen meer gehad.

Ook het Ontwikkelingsplan van de Verenigde Naties steunt Empower Gaza en heeft al panelen geplaatst voor scholen, klinieken en watervoorzieningen. Daarmee dragen ze ook bij tot het Palestinian Solar Initiative. Dat houdt in dat Gaza tegen 2020 een derde van de energie uit hernieuwbare bronnen haalt. Sommige ondernemingen en gezinnen hebben ook zonnepanelen, maar voor heel wat inwoners zijn ze te duur.

Gelimiteerde import

De conflicten tussen Israël en Palestina enerzijds en Hamas en de Palestijnse Autoriteit anderzijds, verhinderen dat er sneller een oplossing komt voor de water- en energiecrisis. Zo kan Gaza door het uitblijven van vredesovereenkomsten maar een gelimiteerde hoeveelheid water en brandstof of elektriciteit uit Israël importeren.

De Israëlische overheid heeft de afgelopen jaren tijdens elk conflict heel wat schade toegebracht aan de water- en energie-infrastructuur. Ook de bombardementen tijdens de oorlog in augustus 2014 vernielden heel wat watertorens en elektriciteitscentrales. Zondagavond voerde het Israëlische leger opnieuw luchtaanvallen uit als vergeldingsactie waarbij geen dodelijke slachtoffers vielen, maar de regio nog maar eens schade oploopt.

Israël vernielde ook heel wat projecten die de EU financierde. Zo ging in totaal al 65 miljoen euro aan noodhulp verloren tussen 2001 en 2015, volgens een rapport van de mensenrechtenorganisatie Euro-Mediterranean Human Rights Monitor.

Bovendien laat de Israëlische overheid niet al het nodige materiaal toe om de infrastructuur te herstellen, omdat sommige stoffen of onderdelen ook gebruikt zouden kunnen worden voor terroristische activiteiten. Om die reden komt minstens 70 procent van het materiaal dat nodig is om het waternetwerk te onderhouden niet voorbij de blokkade.

Het Israëlische beleid kwam nog in opspraak in juni, toen de watertoevoer naar de Westelijke Jordaanoever plots enorm afnam. Volgens het Israëlische nationale waterbedrijf Mekorot was het probleem te wijten aan een algemeen watertekort en een kapotte pijpleiding. De Palestijnse Autoriteit en heel wat ngo’s zagen het echter als een strategie om de Palestijnse bevolking nog meer te onderdrukken.

‘Israël staat de Palestijnen maar een fractie van het water toe.’

‘Israël staat de Palestijnen maar een fractie van het benodigde water toe’, zegt Saleh Hijazi van Amnesty International in de Britse krant The Independent. ‘Ondertussen krijgt de Israëlische bevolking bijna ongelimiteerd water, genoeg voor sommigen om hun privézwembad mee te vullen.’ In Gaza kan de gemiddelde persoon maar 80 liter water verbruiken per dag – sommigen geraken zelfs niet boven de 20 liter – terwijl het gemiddelde in Israël rond de 300 liter ligt.

Het recente akkoord tussen Israël en Turkije kan de toestand mogelijk wat verlichten. Turkije wilde namelijk met de toestemming van de Israëlische overheid een ontziltingsfabriek en een elektriciteitscentrale bouwen.