Crisis in Congo neemt alarmerende proporties aan

© Reuters/Goran Tomasevic

Congolese regeringstroepen in Noord-Kivu

De cijfers zijn moeilijk te bevatten. Bijna twee miljoen mensen werden vorig jaar uit hun huizen verdreven, het land kende de ergste cholera-epidemie van de afgelopen 15 jaar met meer dan 55.000 zieken en meer dan 1000 doden.

Moordpartijen, verminkingen en seksueel misbruik kwamen bijna dagelijks voor: de menselijke kost van de aanhoudende crisis in de Democratische Republiek Congo (DRC) wordt disproportioneel hoog gedragen door vrouwen en kinderen. Hun huizen worden geplunderd en verbrand, ze zitten niet op school en zijn kwetsbaar voor rekrutering door militairen. Veel vrouwen hebben gewoon niets meer.

Geweld, meer geweld

We ontmoeten Charlotte Ukuba, 60 jaar. Zij vluchtte naar Kikwit in de provincie Kwilu in het zuidwesten van de DRC. ‘Ik leef op straat met mijn acht kinderen’, zegt ze. ‘Mijn echtgenoot werd vorig jaar vermoord tijdens het geweld in de regio Kasaï. Toen ik hier aankwam, heb ik eerst in een kerk gewoond, samen met andere vluchtelingen. Vorige week heeft de priester ons verjaagd. Ik heb geen geld en heb kleding nodig voor mijn kinderen.’

Charlotte’s oudste dochter heeft malaria. ‘Er is geen medicatie te krijgen voor dit meisje. Ik heb hulp nodig’, zegt ze wanhopig.

Het geweld in Kasaï brak uit in augustus 2016 na gevechten tussen veiligheidstroepen en lokale militieleden. Het leidde tot meer geweld tussen verschillende gemeenschappen.

Een van de vluchtelingen, Rose Thimbangula, stierf vorige maand op 47-jarige leeftijd aan de gevolgen van tuberculose. De ziekte had ze opgelopen door complicaties veroorzaakt door fistels, een gevolg van seksueel geweld dat ze had ondergaan. Geld voor medicatie had de vrouw niet.

4,5 miljoen intern ontheemd

Marie Ntumbala (37) is gekleed in een lange zwarte jurk.  Ook zij is op de vlucht voor geweld en moet elke nacht op de grond slapen.

DRC heeft in totaal 4,5 miljoen intern ontheemden, mensen die binnen de eigen landsgrenzen op de vlucht zijn, het grootste aantal in Afrika.

DRC heeft in totaal 4,5 miljoen intern ontheemden, mensen die binnen de eigen landsgrenzen op de vlucht zijn, het grootste aantal in Afrika.

De geplande verkiezingen in 2017 werden uitgesteld naar eind dit jaar maar de politieke instabiliteit en het geweld tussen gewapende milities blijven duren. Naar schatting zijn 120 van dit soort groeperingen actief, alleen al in het oosten van de DRC.

Humanitaire organisaties deden de grootste oproep ooit voor dit land: ze berekenden dat er dit jaar 1,68 miljard dollar nodig is om 10,5 miljoen mensen bij te staan. In 2017 vroegen ze 812,5 miljoen dollar. Slechts de helft daarvan werd gevonden.

Broeihaarden van onrust

Brigitte Kishimana is 28 jaar en zes maanden zwanger. Ze leeft in een opvangkamp in Kalemi in de zuidoostelijke provincie Tanganyika. ‘Ik heb prenatale zorg nodig’, zegt ze. ‘Er zijn nog verschillende andere vrouwen in het kamp die zwanger zijn en hulp nodig hebben. Vier zwangere vrouwen zijn hier al gestorven door complicaties tijdens hun zwangerschap of tijdens de bevalling.’

‘Regio’s die normaal gesproken vredig en stabiel waren in het land, zoals de bredere Kasaï-regio en Tanganyika, zijn nu broeihaarden geworden van onrust.’

Ook in 2018 blijven de gewapende conflicten het land teisteren, vooral in de gebieden Rutshuru, Masisi, Walikale, Zuid-Lubero en Beni.

‘De humanitaire crisis is exponentieel toegenomen de afgelopen twee jaar’, zegt Jan Egeland, de secretaris-generaal van de Noorse Vluchtelingenraad. ‘Dit zijn niet dezelfde conflicten die we de afgelopen twintig jaar hebben gezien. Regio’s die normaal gesproken vredig en stabiel waren in het land, zoals de bredere Kasaï-regio en Tanganyika, zijn nu broeihaarden geworden van onrust. Het geweld tussen gemeenschappen brengt honderdduizenden mensen op de been.’

‘De gevechten in de districten Kivu en in Ituri duwen het conflict in DR Congo steeds dichter naar een grote humanitaire crisis, omdat tienduizenden mensen hun huizen hebben moeten verlaten en op de vlucht zijn gegaan naar buurlanden Oeganda, Burundi, Tanzania en Zambia. Een nieuwe oproep is noodzakelijk want de humanitaire noden exploderen en de huidige hulp is niet in staat om aan het tempo van de behoeften te voldoen’, zegt Egeland.

Hij riep de internationale gemeenschap op om prioritair aandacht te schenken aan de humanitaire crisis in DRC.

‘Als hieraan geen gehoor wordt gegeven, zal dat rampzalige gevolgen hebben voor het land en mogelijk voor de hele regio’, zegt hij.

Seksueel geweld

De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) voorziet in hulp in de provincie Noord-Kivu. ‘Momenteel behandelen zij 77 gevluchte vrouwen die fistels hebben opgelopen nadat ze het slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld’, zegt Jean-Claude Bashirahishize van de IOM. ‘In 2017 behandelden we 205 vrouwen voor de gevolgen van seksueel geweld in 12 verschillende kampen. Het was vaak erg moeilijk voor hen om daarover te praten omwille van de culturele taboes over seksualiteit die hier sterk heersen.’

IOM ondersteunt vrouwen die slachtoffer werden van seksueel geweld met financiële middelen en met een opleiding zodat ze in hun eigen onderhoud kunnen voorzien.

‘Onveiligheid is de grootste barrière voor de IOM om gebieden te betreden waar gewapende groepen de plak zwaaien’, zegt Bashirahishize.

‘De provincie Zuid-Kivu heeft 33 verschillende gewapende milities die in het gebied opereren’, zegt Patrice Mushidinima een maatschappelijk werker uit Bukavu.

In oktober 2017 bood de Congolese overheid samen met de FAO hulp aan 20.000 vluchtelingen van wie 70 procent vrouwen en kinderen. Zij vonden tijdelijk onderdak in Kikwit in de provincie Kwilu. Maar de situatie wordt stilaan onhoudbaar.

3,2 miljoen ondervoede mensen

‘Boeren hebben door het aanhoudende conflict al drie plantseizoenen gemist. Mensen hebben bijna niets meer om te eten. Voedselhulp slaagt er onvoldoende in om de tekorten op te vangen. Slechts 400.000 van de 3,2 miljoen ernstig ondervoede mensen in Kasaï zijn geholpen’, zeggen FAO, Unicef en het Wereldvoedselprogramma (WFP) in een gezamenlijke verklaring.

‘Er zullen massaal veel levens verloren gaan en de hele regio zal gedestabiliseerd geraken. Dat is een crisis die de wereld zich niet kan veroorloven.’

‘Intern ontheemde mensen hebben rechten die gerespecteerd dienen te worden door de overheid en andere autoriteiten in het land. De Congolese grondwet beschouwt het menselijk leven als heilig’, zegt Valentin Mbalanda, een mensenrechtenactivist in DRC.

De Europese Commissie, de Verenigde Naties en de Nederlandse overheid zullen samen een donorconferentie voorzitten in april.

Egeland zegt dat de internationale donoren dezelfde aandacht moeten geven aan DRC als aan andere crises wereldwijd. ‘Dat wil zeggen dat ze al hun gewicht in de schaal moeten leggen om tot een succesvolle conferentie te komen die ertoe zal leiden dat iedereen betaalt wat hij aan steun heeft beloofd.

“De internationale gemeenschap moet zich bewust zijn van de gevolgen van niets doen. Er zullen massaal veel levens verloren gaan en de hele regio zal gedestabiliseerd geraken. Dat is een crisis die de wereld zich niet kan veroorloven.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.