Termont moet kiezen: Gent klimaatneutraal of een Europese gaspijplijn

Termont is in heel Vlaanderen bekend als de burgemeester van Gent. In heel Gent bekend als de man die Gent klimaatneutraal wil maken. Wat minder bekend is, is dat hij als voorzitter van de raad van bestuur van Fluxys meebouwt aan een pijplijn die Europa moet voorzien van gas uit Azerbeidzjan (de TAP, ofte: transadriatische pijplijn), een plan dat om verschillende redenen problematisch is.

Gas is niet groen

Eerste reden: Als we de klimaatverandering serieus nemen, moeten we net van gas los. Ondanks het groene imago dat gas zich probeert aan te meten, blijft het een fossiele brandstof. Methaan - gas, dus - is als broeikasgas op 100 jaar zelfs 34 keer sterker dan CO2. De eerste 20 jaar is het zelfs 86 keer sterker. Rekening houdend met die impact van methaan blijkt aardgas amper een verbetering tegenover steenkool. Nieuw aardgas dreigt klimaatverandering enkel verder aan te wakkeren.

Een project als de TAP kost miljarden euro’s, o.a. gefinancierd door de Europese investeringsbank en Fluxys, waar veel geld van onze Vlaamse gemeenten in zit. Om dat geld terug te zien, moet die pijplijn decennia blijven renderen. Als we de TAP bouwen en geen miljarden euro’s willen verliezen, zitten we dus nog zo’n 30 jaar vast aan gas. Dat op een moment dat we minder gas nodig hebben, niet meer.

Democratie en energie-onafhankelijkheid?

Tweede reden: we financieren er dubieuze regimes mee. Volgens voorstanders moet de TAP ons minder afhankelijk maken van gas uit het autoritaire Rusland. Alleen: we vervangen hier gewoon het ene dubieuze regime door het andere. De TAP vertrekt in het dictatoriale Azerbeidzjan dat haar kritische middenveld gevangenzet, om vervolgens via het steeds meer autoritaire Turkije in Europa aan te komen.

Bovendien valt de productie van de Azerbeidzjaanse gasvelden ook lager uit dan de verwachting, waardoor het steeds waarschijnlijker wordt dat ook de TAP in belangrijke mate door Gazprom - Russisch gas, dus - gebruikt zal worden. Daar sta je dan met je principes van democratie en energie-onafhankelijkheid.

Groot nutteloos project

Derde reden: het project riskeert in dezelfde categorie te belanden van nutteloze projecten zoals het Doeldok: afgewerkt in 1991 heeft dat nooit een schip gezien, omdat de petrochemische sector minder groeide dan voorzien. De huidige gascapaciteit in Europa wordt ongeveer voor de helft gebruikt en de projecties van de Europese Commissie voorspellen dat we ze in de toekomst nog minder nodig zullen hebben. Voor de energietransitie hebben we geen extra gas nodig, wel een lager energieverbruik en meer hernieuwbare energie.

Gent klimaatneutraal

Kan Gent klimaatneutraal zijn in 2050 en tegelijk via Fluxys investeren in een pijplijn om fossiele brandstoffen uit een dictatuur naar Europa te pompen? Klimaatopwarming is een mondiaal probleem en Termont kan dus niet enkel voor eigen deur vegen. Gent klimaatneutraal is een pleister op een houten been als er ondertussen Gents geld naar Azerbeidzjaans gas blijft vloeien. Thuis klimaatneutraal zijn en ondertussen elders klimaatopwarming en autoritaire regimes financieren houdt geen steek. Termont moet kiezen: Gent klimaatneutraal of de TAP. Er is geen tussenweg.

Mathias Balcaen is filosoof en milieuactivist, Ewoud Vandepitte is onderzoeker in de sociologie aan de UAntwerpen.