Tijd voor een New Deal die de EU sociaal en fair maakt

De Europese verkiezingen van 26 mei 2019 zijn volgens waarnemers de belangrijkste sinds de eerste rechtstreekse verkiezing van het Europees Parlement in 1979. Tegelijk wordt gevreesd voor de laagste opkomst ooit, terwijl het aantal stemmen voor partijen met extreme standpunten nooit eerder zo hoog zal zijn geweest. 

Guy Verhofstadt, Donald Tusk, Jean Claude Juncker en andere Europese leiders lanceren plechtige oproepen waarin ze de grote woorden niet schuwen. De brief van Emmanuel Macron aan de Burgers van Europa, gepubliceerd in 22 talen in de kranten van 28 landen, eindigt met drie grote prioriteiten: vrijheid, bescherming en vooruitgang. 

Dat wij onze democratie moeten verdedigen, zal voor een meerderheid van de Europeanen weinig twijfel laten, net zomin als de oproep om de buitengrenzen veilig te stellen. Maar als het woord bescherming valt, zullen velen zich afvragen wat wij van Europa kunnen verwachten als het over de bescherming van onze werkgelegenheid, inkomens en sociale rechten gaat. Hoe kan de Europese burger overtuigd worden van het nut en de noodzaak van de Europese Unie? 

De Europese Pijler van Sociale Rechten, die in november 2017 werd goedgekeurd, moet even zwaar gaan wegen in het toezicht op de lidstaten als macro-economische en budgettaire indicatoren.

In hun artikel Sociaal Europa en de wereld van het werk in verandering: voor rechten, regels en resultaten (De Gids op Maatschappelijk Gebied, november 2018) schrijven Luc Cortebeeck en Chris Serroyen: “Het vertrouwensherstel zal moeten gebeuren door minder economische orthodoxie en meer evenwicht in het macro-economische en budgettaire toezicht. Maar dat zal niet volstaan. Wil Europa de harten opnieuw veroveren, dan zal het ook tastbare vooruitgang moeten voorleggen op het vlak van sociale rechten en regels, en met sociale doelstellingen die even hard zijn als de economische en budgettaire doelstellingen”.

Het klopt dat de economische en budgettaire discipline sinds 2015 op een minder rigide manier wordt nagestreefd. Maar het is niet genoeg en veel te laat. Daarom beginnen we met een kritische bespreking van de geschiedenis van het Europees toezicht op het begrotingsbeleid en het macro-economisch beleid van de lidstaten, vanaf het Verdrag van Maastricht van 1992 met 3% maximum begrotingstekort en 60% maximum overheidsschuld tot het ‘Europees semester’ en het fameuze Sixpack van vandaag.

Met het oog op de reusachtige investeringen die nodig zijn om de overgang naar een  klimaatneutrale economie en samenleving te maken – om maar één uitdaging te vernoemen – is het tijd om opnieuw andere visies op de overheidsfinanciën onder de aandacht te brengen, zoals de goede oude ‘gulden regel’ voor overheidsinvesteringen. De Europese Pijler van Sociale Rechten, die in november 2017 werd goedgekeurd, moet even zwaar gaan wegen in het toezicht op de lidstaten als macro-economische en budgettaire indicatoren. En daarnaast moet er concrete vooruitgang komen in domeinen die er toe doen voor de Europeanen.

Download hier de volledige MO*paper (pdf 18 blzn).

Lunchseminarie op 11 april

Naar aanleiding van deze MO*paper organiseren we op donderdag 11 april een lunchseminarie met Emiel Vervliet (auteur van deze MO*paper), Bea Cantillon (directeur van het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck aan de Universiteit Antwerpen, voorzitter 11.11.11), Francine Mestrum (voorzitter van het mondiale netwerk van Global Social Justice) en Chris Serroyen (hoofd van de studiedienst van het ACV). Meer info vind je hier.

Over de auteur

Emiel Vervliet is hoofredacteur van MO*papers. Deze paper werd geschreven op suggestie van het ACV. De auteur dankt Renaat Hanssens en Chris Serroyen voor hun commentaren.

Over de MO*papers

MO*papers is een serie analyses die uitgegeven wordt door Wereldmediahuis vzw. Elke paper brengt fundamentele informatie over een tendens die de globaliserende wereld bepaalt. MO*papers worden toegankelijk en diepgaand uitgewerkt. Ze zijn gratis downloadbaar op www.mo.be. Bij het verschijnen van een nieuwe paper wordt een korte aankondiging gestuurd naar iedereen die zijn of haar e-mailadres bezorgt aan mopaper@mo.be (onderwerp: alert)