Vrouwenhuwelijk geen louter Westers fenomeen

Een ongewone rechtszaak in Kenia toont aan dat
huwelijken tussen twee vrouwen niet enkel in vrijzinnige Westerse culturen
voorkomen. Bij sommige Afrikaanse volkeren maken zulke huwelijken deel uit
van een oude traditie waarbij kinderloze vrouwen in het huwelijk treden met
een vruchtbare jongere vrouw.


De rechtszaak voor Het Hooggerechtshof in Kenia draait om een
erfeniskwestie. De zeventigjarige Grace Wanjiru Mburu procedeert tegen
Joseph Kimuko, de stiefzoon van haar overleden vrouwelijke partner die haar
wil verjagen van het stuk land waar zij al meer dan dertig jaar leeft. Mburu
voert aan dat zij de grond geërfd heeft van haar ‘echtgenoot’ Elizabeth
Wamaitha Ngaruiya, die in 1998 overleed. Mburu en Ngaruiya zouden getrouwd
zijn omdat het huwelijk van Ngaruiya met Kimuko senior kinderloos bleef.

Volgens advocaat Njuguna Mbigi kwamen zulke symbolische huwelijken tussen
vrouwen vroeger regelmatig voor bij de Kikuyu, de grootste etnische groep in
Kenia. Ook nu zouden ze nog af en toe plaatsvinden. Meestal kan één van
beide vrouwen geen kinderen krijgen; van seksuele betrekkingen tussen beide
partners is over het algemeen geen sprake. Het huwelijk wordt middels een
traditionele ceremonie voltrokken. Er wordt een bruidsschat betaald, en de
‘man’ geeft zijn ‘vrouw’ symbolisch het beste stukje van een geslachte geit.

Na de bruiloft beginnen ‘man’ en ‘vrouw’ aan kinderen: de mannenrol kiest
een bevruchter voor de bruid, en wordt ‘vader’ van de verwekte kinderen. In
sommige gevallen krijgt een rijke kinderloze vrouw de toelating een vrouw
met kinderen te huwen. Zij neemt dan de verantwoordelijkheden en plichten op
zich en de kinderen worden ook háár kinderen. In nog een andere variante kan
een rijke kinderloze vrouw een bruid kiezen om de kinderen van haar man te
baren. Ze wordt dan zelf een soort ‘surrogaat-echtgenoot’, met volle rechten
over de kinderen.

Advocaat Mbigi vergelijkt dit met het verhaal van Abraham en de onvruchtbare
Sarah, die haar slavin Hagar een kind voor haar laat baren. In de
traditionele Kikuyu-cultuur maakte de praktijk volgens Mbigi deel uit van
een soort sociale zekerheidsstelsel: voor de maatschappij was het
vanzelfsprekend dat een oude vrouw iemand had die voor haar zorgde; in het
systeem dienden de jongeren de ouderen te steunen. De mogelijkheid m via
een jongere vrouw kinderen te krijgen, paste daar perfect in. Bovendien
maakte het de erflating gemakkelijker. Mbigi voegt er nog aan toe dat
adoptie de sociale rol van het vrouwenhuwelijk ondertussen grotendeels heeft
overgenomen.

Voor Mbigi is zijn cliënte een weduwe die dezelfde aanspraken kan laten
gelden als een ‘klassieke’ weduwe. Hij baseert zijn pleidooi op het
traditionele gewoonterecht. Volgens hem is dit principe bij lagere
rechtbanken al langer aanvaard, maar zijn de hogere rechtbanken niet van die
jurisprudentie op de hoogte.

Mbigi vindt steun bij de antropoloog Sultan Somjee. Traditioneel is het een
wettelijk erkende relatie, die bij veel stammen voorkomt, bevestigt hij.
Persoonlijk zegt hij twee gevallen te kennen bij het Masai- en het
Kamba-volk. Volgens hem komt het vrouwenhuwelijk bij de Kikuyu minder vaak
voor; vier generaties christendom hebben de praktijk daar gemarginaliseerd.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.