Brazilië staat op een kruispunt

Bolsonaro als Braziliaanse president: een ramp voor het Amazonewoud en het klimaat

James Martins (CC BY 3.0)

De boodschap van Bolsonaro is duidelijk: door de beschermende maatregelen af te schaffen opent hij enorme gebieden van het biologisch diverse en ecologisch belangrijke Braziliaanse landschap voor ontwikkeling en mijnbouw.

Het is ironisch dat de Braziliaanse presidentskandidaat Jair Bolsonaro zijn eerste grote overwinning boekte op de dag dat het IPCC-klimaatrapport werd gepubliceerd. Als Bolsonaro verkozen raakt als Braziliaans president is dat een ramp voor het Amazonewoud, en daarmee ook voor het klimaat.

In het baanbrekende rapport waarschuwde het wetenschappelijke VN-klimaatpanel voor de dramatische gevolgen van de klimaatverandering en pleitte het voor dringende, wereldwijde actie om de ergste gevolgen van de klimaatverandering te vermijden. En pal op dezelfde dag kwam Bolsonaro als grote overwinnaar uit de bus na de eerste ronde van de Braziliaanse presidentsverkiezingen. Omdat hij wel niet meer dan de helft van de stemmen haalde, moet hij het nu in een volgende ronde opnemen tegen Fernando Haddad van de Arbeiderspartij.

Bolsonaro is een extreemrechtse kandidaat, die openlijk heeft gepleit voor een militaire coup en onder meer racistische, vrouwonvriendelijke en homofobe uitspraken deed. Hij wordt vaak vergeleken met Donald Trump in de VS, en die gelijkenis kan ook gezien worden in de protectionistische economische doctrine die Bolsonaro heeft aangenomen voor deze verkiezingen. Zo wil hij de bananenhandel met Ecuador stopzetten om de Braziliaanse arbeiders te beschermen.

Het electorale succes van deze controversiële figuur heeft Brazilië op een kruispunt gebracht, en er zijn al ontelbare analyses geschreven over de gevolgen van zijn mogelijke verkiezing voor de Braziliaanse politiek. Maar wat zou die verkiezing betekenen voor het milieu?

Bye bye Parijs?

Ondanks het feit dat Bolsonaro’s campagne grotendeels rond zijn persoon is opgebouwd, zijn er ook enkele concrete verkiezingsbeloften, en die beloven niet veel goeds.

Om te beginnen heeft hij in het verleden al gezegd dat hij Brazilië zou terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs, omdat de klimaatverandering niets meer is dan “broeikasfabels”.

Hoewel Bolsonaro er misschien niet in zou slagen zijn land terug te trekken uit het akkoord, zou zijn verkiezing nog steeds een directe bedreiging vormen voor het Amazonewoud in Brazilië.

Zijn macht om die beslissing terug te draaien, is echter beperkt. Dat komt omdat het akkoord geratificeerd is door het Braziliaanse Congres, dat momenteel verdeeld is over dertig partijen. Bolsonaro zou het moeilijk krijgen om voldoende partijen te overtuigen van zo’n terugtrekking.

Maar hoewel Bolsonaro er misschien niet in zou slagen zijn land terug te trekken uit het akkoord, zou zijn verkiezing nog steeds een directe bedreiging vormen voor de milieubescherming in Brazilië, en voor het Amazonewoud dat cruciaal is in de strijd tegen de klimaatverandering.

Ruralistas

Bolsonaro’s opkomst is bovendien een symbool voor een bredere politieke verschuiving, waarbij de milieustandpunten van uiterst rechts in lijn kwamen te liggen met die van machtige politieke krachten in het land.

Hoewel er geen openlijk verband is, zou het voorgestelde beleid van Bolsonaro perfect in de kaart spelen van de zogenoemde “ruralistas” – een machtige alliantie van agribedrijven en grote landeienaren binnen de Senaat en Kamer van Afgevaardigden. De alliantie steunde de aftredende president Michel Temer en is berucht voor haar milieustandpunten, waaronder een verdere vernietiging van het Amazonewoud om plaats te maken voor veeteelt, sojaplantages en de mijnindustrie.

Alzenir Ferreira de Souza (CC0)

Bolsanero heeft het over de “industrie van inheemse landafbakening” die aan banden gelegd en teruggedraaid moet worden, zodat landbouwbedrijven en de industrie kunnen oprukken in voorheen beschermd gebied.

Bolsonaro heeft al opgeroepen om het Braziliaanse milieuagentschap IBAMA op te doeken. Dat agentschap monitort de ontbossing en andere milieuschade en legt via het Chico Mendes Instituut boetes op voor wie over de schreef gaat. Een afschaffing van het agentschap zou elke controle op ontbossing elimineren.

Hij heeft het over de “industrie van inheemse landafbakening” die aan banden gelegd en teruggedraaid moet worden, zodat landbouwbedrijven en de industrie kunnen oprukken in voorheen beschermd gebied.

Bolsonaro heeft ook al gedreigd om de wetgevende bescherming af te schaffen voor beschermde gebieden en reservaten van inheemse gemeenschappen. Hij heeft het over de “industrie van inheemse landafbakening” die aan banden gelegd en teruggedraaid moet worden, zodat landbouwbedrijven en de industrie kunnen oprukken in voorheen beschermd gebied.

De boodschap van Bolsonaro is duidelijk: door de beschermende maatregelen af te schaffen opent hij enorme gebieden van het biologisch diverse en ecologisch belangrijke Braziliaanse landschap voor ontwikkeling en mijnbouw. Nu de Braziliaanse soja-industrie profiteert van de handelsoorlog tussen China en de VS is het erg waarschijnlijk dat zijn beloftes voor die potentiële expansie daar in goede aarde vallen.

Ontbossing

Cijfers die in aanloop naar zijn verkiezing werden gepubliceerd, tonen dat de ontbossing in Brazilië nog steeds versnelt. In augustus nog werd 545km² woud gekapt - drie maal meer dan in augustus vorig jaar.

Als grootste regenwoud ter wereld is het Amazonegebied van levensbelang in de strijd tegen de klimaatverandering, en de strijd tegen de houtkap is dus een internationale aangelegenheid. Maar Brazilië lijkt in de andere richting te evolueren.

Elke zucht van verlichting dat uiterst rechts de eerste ronde van de verkiezingen niet meteen gewonnen heeft, kan dus van korte duur zijn. Hoewel de vorige regering van Temer ook milieumaatregelen terugschroefde, zou een regering onder Bolsonaro er waarschijnlijk met de grove borstel doorheen gaan.

De tweede ronde van de verkiezingen volgt binnenkort, en al wie het rapport van het VN-klimaatpanel gelezen heeft, beseft dat er enorm veel van afhangt.

Ed Atkins is lector aan de School of Geographical Sciences van de Universiteit van Bristol.

Bron: The Conversation

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.