Dossier: 
Europese verdeeldheid 'talk of the town' op VN-conferentie in Marrakech

De EU was hyperactief achter de schermen van de Marrakech-conferentie. Dit is waarom

© UN Photo

De Belgische premier Charles Michel tijdens zijn speech voor de VN-conferentie over het migratiepact in Marrakech

‘He rocked the place’, zei de hoofdverantwoordelijke die de intergouvernementele conferentie over het VN-migratiepact in Marrakech voor honderden journalisten van over de hele wereld in goede banen moest leiden.

Die journalisten hadden, samen met hoge en minder hoge regeringsvertegenwoordigers van 164 landen en internationale organisaties en de topmensen van alle VN-instellingen, juist de speech van de Belgische premier Charles Michel gehoord.

‘Het zou cynisch zijn om migranten uit te sluiten van die mensenrechten op de zeventigste verjaardag van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens.’

Sommige delegatieleden toonden selfies met premier Michel. Een journaliste van AP tikte een paragraaf over België terwijl VN-secretaris-generaal António Guterres de conferentie opende met een ontkrachting van de mythes die over het migratiepact, vooral in Europa, werden verspreid.

‘Natuurlijk bevestigt het migratiepact de mensenrechten van migranten’, zei Guterres. ‘Het zou cynisch zijn om migranten uit te sluiten van die mensenrechten op de zeventigste verjaardag van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens.’

Europarlementslid Judith Sargentini (De Groenen), met een negenkoppige delegatie van het Europees Parlement in Marrakech, was niet zo blij met deze inleiding van de secretaris-generaal: ‘Door zich voor alle landen van de wereld éérst tot Europa te richten, boog Guterres voor Europees radicaal rechts. Het was een opvallend gebaar van eurocentrisme binnen de Verenigde Naties.’

© Pieter Stockmans

Judith Sargentini, Nederlands Europarlementslid voor De Groenen

Belgae fortissimi sunt

Als er één Europees land de aandacht in Marrakech wegkaapte, dan was het wel België. De politieke thriller die zich in Brussel rond het migratiepact had afgespeeld, tot één dag voor het begin van de conferentie in Marrakech, was velen hier niet ontgaan.

‘We zaten allemaal op het puntje van onze stoel’, zei een hooggeplaatste kabinetsmedewerker van de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken Nasser Bourita aan MO*. ‘Dat de premier bereid was zijn regering te riskeren om hier te zijn, is een moedig gebaar. Omdat België ook getroffen werd door een terroristische aanslag, is dat zeker niet evident. Wij zullen het niet vergeten en we willen het Belgische volk feliciteren.’

Premier Michel besliste om in zijn speech in Marrakech, voor de Verenigde Naties, te vermelden dat ‘sommige partijen, ook in mijn eigen land het migratiepact hebben misbruikt als een politiek campagne-instrument’.

‘Dat is exact wat we nodig hebben: leiders die uitdrukkelijk zeggen dat ze bereid zijn een politieke prijs te betalen voor de verdediging van mensenrechten.’

‘Het is niet toevallig dat hij dat zegt, het is exact wat we nodig hebben: leiders die uitdrukkelijk zeggen dat ze bereid zijn een politieke prijs te betalen voor de verdediging van multilateralisme en mensenrechten als hoger principe’, zegt Pia Oberoi, adviseur van VN-mensenrechtencommissaris Michelle Bachelet, aan MO*.

Premier Michel was dan ook de enige leider die tijdens zijn speech applaus kreeg van de zaal. Een zaal vol mensenrechtenschenders, natuurlijk. Maar ook die mensenrechtenschenders hadden zich twee jaar lang geëngageerd tijdens de onderhandelingen van het migratiepact. En zo krijgt de EU juist méér vat op hen.

Bescheiden Belgen kunnen het moeilijk geloven, maar als ook België het rijtje van Hongarije en Oostenrijk had vervoegd, was dat wel degelijk een domper geweest op de conferentie van Marrakech. De rol die ons land speelt voor multilaterale onderhandelingen en de bevordering van mensenrechten op VN-niveau is gekend.

En premier Michel heeft niet toegelaten dat België afwezig zou blijven op de sprekerslijst van een VN-conferentie waar de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens werd gevierd.

© UN Photo

Opening van de Marrakech-conferentie door Louise Arbour, vertegenwoordiger voor Internationale Migratie van de VN; VN-secretaris-generaal António Guterres; minister van Buitenlandse Zaken van Marokko Nasser Bourita

Europese Commissie bezorgd

Het meest opgelucht over de beslissing van premier Michel om op te staan tegen radicaal rechts was de Europese Commissie.

Europarlementsleden die in Marrakech vergaderden met Europees Commissaris voor Asiel en Migratie Dimitris Avramopoulos vertelden MO* dat een medewerker van de Europese Commissie op het einde van het gesprek zei: ‘Eigenlijk moet we Charles Michel nog het meest dankbaar zijn, die staat tenminste ergens voor.’

De Europese Commissie zat enorm verveeld met de interne Europese problemen rond het migratiepact en was beducht voor gezichtsverlies in Marrakech.

‘Een uniek kader om de verantwoordelijkheid te delen voor de verbetering van mondiaal migratiebeheer, met respect voor de nationale soevereiniteit’. Zo noemde Avramopoulos het migratiepact tijdens zijn speech voor de plenaire vergadering.

De interne Europese problemen waren talk of the town tijdens de conferentie. Diplomaten van de Europese Commissie en VN-instellingen tillen zwaar aan het feit dat EU-voorzitter Oostenrijk zijn kat stuurde.

Niet verwonderlijk: het migratiepact is het ‘best mogelijke kader om het Europese migratiebeleid internationaal te promoten’, zoals Christian Leffler zei. Leffler is adjunct-kabinetschef van de EEAS, het “ministerie voor Buitenlandse Zaken” van de Europese Commissie.

Het migratiepact is immers gebaseerd op Europese standaarden van migratiewetgeving- en beleid.

En dat migratiebeleid is al sterk gericht op het buitenhouden van zoveel mogelijk migranten. Het verzet van radicaal rechtse populisten wordt hier dan ook gezien als een louter politiek instrument om van de VN een zondebok te maken voor de vele kwalen in de Europese naties.

Avramopoulos had parlementsleden én lidstaten gevraagd om hun spreektijd in de plenaire vergadering niet te gebruiken om olie op het vuur van de Europese verdeeldheid te gooien. Eenheid uitstralen, dat was de boodschap.

Toch zei de Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken Jean Asselborn op het podium van de plenaire vergadering: ‘De EU verliest geloofwaardigheid door onze verdeeldheid over het migratiepact. Ik feliciteer vooral de premier van België die zich op magistrale manier heeft verzet tegen partijen die het migratiepact hebben gebruikt om de EU te verdelen.’

Hoezeer de Commissie ook probeerde Europese eenheid uit te stralen, de interne Europese problemen waren de talk of the town tijdens de conferentie van Marrakech. Van twee belangrijke EU-lidstaten was er immers geen speech voor de Verenigde Naties in Marrakech: Oostenrijk en Italië.

Diplomaten van de Europese Commissie en VN-instellingen tillen zwaar aan het feit dat de huidige EU-voorzitter, Oostenrijk, zijn kat stuurde. Het is een ernstige afwijking van het protocol als een internationale organisatie zoals de EU zijn eigen voorzitter niet kan mobiliseren voor een hoogmis van het multilateralisme.

En Italië is een belangrijk land omdat het vele onderhandelingen rond migratie met Afrikaanse landen voert.

Commissaris Avramopoulos bracht dan ook een uitgebreide delegatie van zeventien topmedewerkers van de Europese Commissie mee naar Marrakech om achter de schermen zo actief mogelijk te zijn, waaronder:

  • medewerkers van het ministerie voor Nabuurschapsbeleid van de Europese Commissie;
  • Antonio Parenti, de EU-hoofdonderhandelaar voor het migratiepact;
  • Christian Leffler, adjunct-kabinetschef van het ministerie voor Buitenlandse Zaken van de Europese Commissie;
  • Simon Mordue, adjunct-kabinetschef van het ministerie voor Asiel en Migratie van de Europese Commissie.

‘Als de EU-lidstaten onverdeeld en krachtig het migratiepact hadden ondersteund, hadden we juist een sterker instrument om naar Afrikaanse landen te stappen.’

Mordue is degene die alle Europese terugnameakkoorden met Afrikaanse landen onderhandelt. Voor Mordue is het migratiepact een instrument dat ertoe kan leiden dat minder vluchtelingen en migranten naar Europa komen, én dat de EU meer mensen zonder wettig verblijf zal kunnen terugsturen naar hun herkomstland.

Maar dan moeten die herkomstlanden wel meewerken tijdens onderhandelingen daarover. De Commissie is bang dat de openlijke verdeeldheid en de gedeeltelijke afwijzing van het migratiepact de Europese onderhandelingspositie tegenover Afrikaanse landen verzwakt.

‘Als de EU-lidstaten onverdeeld en krachtig het migratiepact hadden ondersteund, hadden we juist een sterker instrument om naar Afrikaanse landen te stappen en te eisen dat ze hun onderdanen zouden terugnemen. Maar nu zou het kunnen dat sommige Afrikaanse landen tijdens onderhandelingen juist méér in de plaats zullen eisen voor de terugname van hun onderdanen’, zegt Europarlementslid Judith Sargentini.

‘De Europese Commissie behartigt hier de belangen van het Europese migratiebeleid, met een stevige kennis van zaken. De Commissie wil oplossingsgericht aan een functionerend migratiebeleid werken. Hoe onmenselijk die oplossingen soms ook zijn, en veel van de voorstellen van de Commissie rond migratie steun ik niet. Maar het verschil met politici als Matteo Salvini is dat die er belang bij hebben dat de problemen juist blijven bestaan.’

© Pieter Stockmans

Ingang van de site van de VN-conferentie over het migratiepact in Marrakech

Marrakech was een succes

Een van de doelen van multilaterale VN-conferenties zoals deze in Marrakech is lidstaten een podium te geven om hun steun uit te spreken in aanwezigheid van andere lidstaten. Maar een belangrijker doel is: wereldleiders en VN-instellingen samenbrengen.

De echte gesprekken worden achter de schermen gevoerd. In de VIP-zone waar geen journalist binnen raakt. Maar ook in het cafetaria van de conferentie.

In dat cafetaria spraken de medewerkers van de Europese Commissie en de Europarlementsleden met Jonathan Prentice. Dat is de kabinetschef van de vertegenwoordiger voor Internationale Migratie van de VN, Louise Arbour.

‘164 VN-lidstaten hebben gezegd dat ze onder een alomvattend afsprakenkader beter willen samenwerken om migratie te controleren. Een historisch succes.’

Prentice is de man die na deze conferentie alle projecten zal overzien die het migratiepact uitvoeren. Hij zou hebben verteld dat de conferentie van Marrakech een grote overwinning is en dat ze de sfeer niet laten bederven door de afwezigen.

164 VN-lidstaten hebben immers gezegd dat ze bereid zijn onder een alomvattend afsprakenkader beter samen te werken om migratiestromen onder controle te krijgen, en migratie en integratie beter te organiseren.

Prentice beseft dat Europa een groot probleem kan worden. En dat Europese regeringsleiders de communicatieslag met radicaal rechts hebben verloren.

Maar juist de hoge Europese standaarden vinden via het migratiepact vanaf nu ingang in andere delen van de wereld. De Europese verdeeldheid kan die historische vewezenlijking niet overschaduwen: Europa is niet het centrum van de wereld.

Europees Parlement

De EU is uiteindelijk maar een klein continent in de grote wereld. Europarlementslid Anna Maria Corazza Bildt sprak in naam van het Europees Parlement. Dat kreeg welgeteld drie minuten spreektijd.

‘Het Europees Parlement verwelkomt de overwinning voor het multilateralisme’, zei Corazza Bildt. ‘In ons parlement is er brede steun voor het migratiepact. We betreuren het dat sommige lidstaten op het laatste moment weg gelopen zijn. En we zijn blij dat sommige leiders die veel verzet kregen, toch hier waren om het migratiepact steunen.’

‘Ik ben uitgeput, het was een goede dag’, zei Corazza Bildt na haar speech aan MO*.

© Pieter Stockmans

Anna Maria Corazza Bildt, Zweeds-Italiaans Europarlementslid voor de Europese Volkspartij

De delegatie van Europarlementsleden sprak tijdens de Marrakech-conferentie onder andere met Unicef, het Rode Kruis, UN Women, de Marokkaanse ambassadeur, de Mexicaanse ambassadeur, VN-mensenrechtencommissaris Michelle Bachelet, en directeur van het EU-bureau van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM, het VN-migratieagentschap) Eugenio Ambrosi.

Corazza Bildt is lid van de Europese Volkspartij, waar ook de Hongaarse premier Viktor Orbán toe behoort. Maar ze is een van de meest fervente tegenstanders van Orbán binnen de Europese Volkspartij.

‘Waarom investeerde de Europese Commissie niet evenveel in informatie over het nut van het migratiepact voor Europa, als radicaal rechts in desinformatie over het “gevaar” voor Europa?’

Ook zij herhaalde dat het Europees Parlement het migratiepact steunt omdat het terugnameakkoorden en terugkeerbeleid zou vergemakkelijken.

Haar partijgenoot Željana Zovko , een Bosnisch-Kroatische politica die voor de Kroatische conservatieve partij in het parlement zetelt, zei op de bus van de conferentie naar haar hotel: ‘De Europese Commissie heeft niet genoeg gedaan om materiaal te voorzien dat op een eenvoudige manier uitlegt waarom dit migratiepact goed is. Men dacht daar dat dat niet nodig zou zijn, tot radicaal rechts zwaar begon investeren in hún communicatie. De Commissie denkt niet genoeg aan het volk en leeft nog in de overtuiging dat je vandaag nog op dezelfde manier als vroeger beleid kan maken.’

‘Ze hadden het migratiepact in hun communicatie bijvoorbeeld sterker kunnen verbinden met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN. Dat had een positieve perceptie bij de publieke opinie kunnen creëren. Rond die mondiale doelen heeft iedereen zich verenigd. Het is een wereldwijd erkende set van waarden. Die uitstraling had het migratiepact moeten hebben, een soort van duurzame doelen rond migratie.’

‘Ook in de Kroatische regering heerste verdeeldheid over het migratiepact, maar mijn eerste minister is hier wel. Hij staat achter het migratiepact. Maar het is voor ons als conservatieve partij niet evident om het te verdedigen. Zeker als je aangevallen wordt op rechts. Wij namen grote risico’s. En we werden onvoldoende ondersteund door de Commissie.’

Bij de delegatie van Europarlementsleden was ook een parlementslid van de Italiaanse Vijfsterrenbeweging die dus ook zijn steun voor het migratiepact kwam betuigen ondanks het feit dat de regering waarin zijn partij zit het migratiepact afwijst.

De Italiaanse regering is, net zoals de Belgische regering Michel I was, verdeeld. Tussen de Lega van Matteo Salvini en de Vijfsterrenbeweging van Luigi Di Maio. Maar de Vijfsterrenbeweging is ook intern verdeeld over het migratiepact. Het is onwaarschijnlijk dat de Vijfsterrenbeweging zal opstaan tegen Salvini om het voor het migratiepact op te nemen.

© UN Photo

De Belgische premier Charles Michel en diplomaat Jean-Luc Bodson tijdens de VN-conferentie over het migratiepact in Marrakech

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.