Angst voor religieuze conflicten groeit

Terrorisme komt op in verzwakt Burkina Faso

US Army Africa (CC BY 2.0)

Leden van antiterreurafdeling het Burkinabese leger krijgen training en wapens (beeld uit 2014)

Burkina Faso had afgelopen maand te maken met aanslagen op een kerk en een katholieke processie. De angst voor religieuze conflicten groeit in het land dat moeite heeft de veiligheid te garanderen, schrijft Ismaila Kane, politicoloog aan de Universiteit van Ottawa.

De aanslagen kwamen na de moord op een priester en vijf parochieleden in Silgadji, in het noorden, en de ontvoering van een rooms-katholieke priester.

De gebeurtenissen maken deel uit van een gewelddadige trend die vooral het noorden en oosten van het land treft. Terroristische aanslagen en intercommunale conflicten zoals het bloedbad in Fulani in Yirgou (in het noorden) begin 2019, zijn reden tot zorg over het West-Afrikaanse land.

Wie is verantwoordelijk voor het geweld dat Burkina Faso plaagt? Waarom zijn christelijke gemeenschappen doelwit? Voor een antwoord op deze vragen moeten we eerst kijken naar de politieke context in het land.

Politiek instabiliteit

Het toenemend aantal aanslagen in Burkina Faso is grotendeels een gevolg van de verzwakking van de staat in de afgelopen tien jaar. Dit komt door politieke instabiliteit. In 2011 bijvoorbeeld waren er botsingen tussen de politie, studenten en militaire opstandelingen. Diverse militairen maakten zich schuldig aan diefstal en plundering en de bevolking was daar slachtoffer van.

De centrale macht in Burkina Faso, en het leger in het bijzonder, is tijdens de crisis substantieel verzwakt.

Met enige moeite wist de toenmalige president Blaise Compaoré de orde weer te herstellen. Hij ontbond de regering om critici tegemoet te komen. Maar de vijandigheden flakkerden weer op toen hij voorstelde om de grondwet te veranderen, zodat hij mee kon doen aan de presidentsverkiezingen van 2015.

Terwijl parlementsleden zich in 2014 voorbereidden om te gaan stemmen over het amendement, ontstond een volksopstand waarbij Compaoré werd afgezet.

Buurland Mali

In september 2015, na een periode van onzekerheid waarin het leger aan de macht was, deed het Regiment voor Presidentiële Veiligheid een couppoging. Later dat jaar organiseerde de overgangsregering presidentsverkiezingen. Die brachten de voormalige premier Roch Marc Christian Kaboré aan de macht.

Sinds zijn verkiezing kampt de regering echter met tegenstand van enkele groepen die vinden dat de regering niet in staat is de vele uitdagingen in het land het hoofd te bieden.

De centrale macht in Burkina Faso, en het leger in het bijzonder, is tijdens de crisis substantieel verzwakt.

Naast de binnenlandse instabiliteit kampt de hele regio ook met onveiligheid, vooral in buurland Mali. Sommige aanslagen zijn opgeëist door de terroristische organisatie al Qaeda, die actief is in het noorden van Mali. De verzwakking van de Burkinese staat brengt met zich mee dat het land niet in staat is de uitdagingen binnen zijn grenzen het hoofd te bieden of de grenzen effectief te bewaken.

Zwakke staat

Een verzwakt bestuur maakt het eenvoudiger voor gewelddadige groepen zoals criminelen, plaatselijke milities en gewapende groepen of jihadisten, om te ontstaan en te gedijen. Deze groepen maken zich schuldig aan diverse vormen van geweld, variërend van plundering tot religieus geïnspireerde aanvallen. Jihadistische groepen gedijen in deze groeiende onzekerheid.

Het gedrag van Jihadistische groepen leidt tot geweld en wraak, zoals bleek uit het Yirgou-bloedbad.

Hoewel deze groepen doorgaans handelen onder de vlag van al Qaeda of de Islamitische Staat, zijn ze meestal in eigen land ontstaan. Ze gebruiken de etnische of religieuze verdeeldheid om aan invloed te winnen.

Dat is ook het geval bij Ansar ul Islam van Ibrahim Dicko, die opereert in het noorden van Burkina Faso. Deze beweging maakt gebruik van de historische animositeit tussen de Fulani en de Rimmaybe-gemeenschappen, van wie de voorouders tot slaaf van de Fulani gemaakt werden.

Het gedrag van Jihadistische groepen leidt tot geweld en wraak, zoals bleek uit het Yirgou-bloedbad. Terrorisme raakt staatsinstituten, zoals de politie, de lokale overheid en, steeds vaker, andere religieuze gemeenschappen zoals katholieken en protestanten.

Boko Haram

Groepen zoals Boko Haram in Nigeria, laten zien hoe jihadisten vaak andere religieuze groepen aanvallen om conflicten aan te jagen. In Burkina Faso zijn christenen een religieuze minderheid. Ze maken 20 tot 25 procent van de bevolking uit. Herhaalde aanslagen op christelijke kerken, inclusief moorden en ontvoeringen, zijn onderdeel van de terroristische strategie om spanningen te veroorzaken tussen religieuze gemeenschappen.

Christenen als doelwit kiezen, is in zekere zin een publiciteitsstunt.

Christenen, en in het bijzonder rooms-katholieken, zijn ook een doelwit vanwege hun relatie met de overheid. De regering in Burkina Faso beschermt in het algemeen religieuze minderheden. Een aanval op christenen is daarmee ook een aanval op de staat. En hoewel christenen een minderheid zijn, hebben de katholieken historisch gezien veel invloed in Burkina Faso. Sinds de onafhankelijkheid waren veel leiders van het land katholiek.

De Katholieke Kerk heeft veel invloed in de samenleving en fungeerde als bemiddelaar in tijden van crisis. Door katholieken aan te vallen, vallen de terroristen een van de belangrijkste pijlers van de Burkinese samenleving aan.

Aanvallen op kerken zijn ook een manier om media-aandacht te krijgen in een conflict dat tot nu toe weinig internationale aandacht kreeg. Christenen als doelwit kiezen is in zekere zin een publiciteitsstunt. Het leidt tot reacties van diverse groepen, inclusief potentiële rekruten, concurrerende terroristische groepen, het publiek en westerse ambassades.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Centrale positie

Gezien de centrale geografische positie in West-Afrika is Burkina Faso kwetsbaar voor politieke instabiliteit en invloed uit buurlanden. De geleidelijke verzwakking van de staat zet de deur open voor gewelddadige groepen.

Vanaf het begin leidde de bezetting van Noord-Mali door jihadisten tot bezorgdheid bij katholieken in Burkina Faso, die te maken hadden met een delicate balans tussen religieuze gemeenschappen. Ze zijn ook vastbesloten de dialoog tussen christenen en moslims op gang te houden. We moeten afwachten of dit het land helpt de nieuwe dreigingen af te wenden.

Bron: The Conversation

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.