Stop het moorden, nu!

Bij het krieken van de dag was het al meteen duidelijk dat dit geen dag als een andere zou worden. Een ploeg jongeren deed wat ze de dag voordien had beloofd: alles in gereedheid brengen om het verkeer in de stad lam te leggen en zo een ville morte af te dwingen, een algemene opgelegde staking. Alles wat niet te zwaar of te heet is, werd in het midden van de straat gelegd. In Butembo kon niemand zich nog verplaatsen.

De wereldmedia zijn afwezig, dus de meeste mensen zijn zich niet bewust van hoe erg de situatie geworden is

Is het hier dan zo erg geworden dat dit soort protestacties nodig is? Hier zijn de wereldmedia afwezig en daarom zijn de meeste mensen zich niet bewust van hoe erg de situatie de laatste weken vergleed tot iets wat nauw aanleunt bij anarchie en bestuursloosheid. Burgers in Kinshasa en zelfs in de Congolese diaspora vinden dat we overdrijven als we het geweld in het oosten aanklagen. ‘Bedoel je dat het beter was onder Kabila?’, krijg je dan smalend als commentaar naar je hoofd geslingerd. Neen, beter was het niet, maar nu is het duidelijk veel slechter geworden.

Elke dag

Er gaat geen enkele dag meer voorbij zonder zware incidenten. Dat is heus geen subjectief gevoel dat stamt uit het trauma van de hinderlaag waar we twee weken geleden zelf met ons team zijn aan ontsnapt. Het is eenvoudigweg objectief te verifiëren.

Lees ook

Ontsnapt aan een hinderlaag in Oost-Congo

Op de plaats waar wij in een hinderlaag vielen in Rutshuru gebeurden intussen al drie andere kidnappings, en deze keer met succes. Het is duidelijk dat het leger, dat nochtans perfect op de hoogte was van de aanslag op ons, omdat we hen er zelf naartoe hebben gebracht, laat betijen. Het vermoeden van medeplichtigheid wordt daardoor alleen maar groter.

In Beni blijven de aanvallen van de vermeende ADF-rebellen ongehinderd doorgaan. Gisteravond nog werden onschuldige burgers waaronder een kind neergemaaid in Mbau rond 20 uur ’s avonds, op een boogscheut van een politiepost en een legerkamp.

Ook gisteren kreeg een taximan een schot boven zijn knie op de binnenweg die Butembo verbindt met de Oegandese grens via Karururuma, en die ons steeds had toegelaten om de rode zone van de hoofdweg te vermijden. Nu is ook die weg levensbedreigend geworden.

Stokebrand

President Tshisekedi verkondigde in Tanzania op de SADC-top dat hij ‘een omvangrijk programma voor het herstel van de autoriteit van de staat in het oosten’ heeft uitgewerkt. Maar wat dat plan inhoudt, hebben we het raden naar. Het enige positieve aan zijn verklaring is dat hij dan toch eindelijk heel expliciet erkent dat het oosten in de greep is van de facto staatsloosheid.

Hij riep alle buurlanden op om een regionale coalitie in het leven te roepen om het moslimterrorisme te bestrijden. Dat slaat ons hier in het oosten met verstomming. Iedereen weet dat de echte aanstokers van de slachtpartijen veel dichterbij te vinden zijn, onder meer in sommige landen die worden opgeroepen om toe te treden tot dat militaire bondgenootschap. Gaat de geschiedenis zich herhalen? Zullen de buurlanden die al decennia lang stokebrand spelen in Congo opnieuw binnen gehaald worden als een kudde paarden van Troje? Als het zijn bedoeling was hiermee de bevolking van het oosten gerust te stellen, dan vergist hij zich.

Geen antwoord

De maat is meer dan vol. Het aantal doden door de slachtpartijen die nu al hun vijfde jaar op rij doorgaan, ligt nog altijd hoger dan het aantal eboladoden. Maar daar heeft nooit iemand om gegeven, laat staan geld aan uitgegeven. Wel verdampt er elke dag meer dan 3 miljoen dollar per dag in de kookpotten van de MONUSCO, zelfs nu het budget al met een kwart is verminderd.

Het aantal doden door de slachtpartijen die nu al hun vijfde jaar op rij doorgaan, ligt nog altijd hoger dan het aantal eboladoden

Met dat geld zou elke natie ter wereld vrede kunnen opleggen aan de meest woeste gebieden. In Congo gebeurt dat niet omdat er teveel belangen gemoeid zijn bij het behouden van de status quo, en die belangen zijn duidelijk ook verankerd in Congolese grond, niet alleen in het buitenland. President Tshisekedi heeft daar geen antwoord op, want zelfs moest hij weten wie er achter zit, hij heeft niet de macht om hen terecht te wijzen.

Vandaag organiseerde een jongerenorganisatie in Kinshasa een mars om de president aan zijn belofte om vrede te brengen te herinneren. Ze noemen zichzelf de verontwaardigden over de onveiligheid in Zuid-Kivu, Noord-Kivu en Ituri, en zijn vastbesloten de nacht door te brengen aan het Paleis van de Natie, waar de presidentiële kantoren zijn gehuisvest. Ze willen absoluut dat de president nu eindelijk tot actie overgaat. Woordvoerster Nicole Kavira laat over de reden van haar verontwaardiging niet de minste twijfel bestaan.

In Butembo speelden de jongeren de hele dag kat en muis met politie en leger. Tot na de middag weerklonken geweerschoten en traangasgranaten in mijn directe omgeving. Het is een mirakel dat daar niemand door gewond is geraakt. Want elke kogel komt wel ergens terug op aarde als ze in de lucht schieten om af te schrikken. Via Whatsapp had ik alle collega’s opgeroepen om thuis te blijven. Het was een eenzame dag op kantoor.

In Oïcha, ten noorden van Beni en van Mbau, blokkeerden jongeren ook de straat. Daar schoot de politie wel om te doden. Een 25-jarige betoger en een pygmeevrouw lieten er het leven. Oïcha wordt minstens één keer in de maand aangevallen door een gewapende groep, en als de bevolking haar woede uit, wordt ze nog eens geveld door de eigen politie ook.

Zoveel onrecht, zoveel geweld, elke dag opnieuw en opnieuw. Hoe lang zullen die frustraties zich kunnen blijven opstapelen? Wat zal er gebeuren, de dag dat dit lavameer aan opgekropte verontwaardiging niet meer te stuiten zal zijn met de zoveelste loze politieke belofte?