8 op de 10 Europeanen wil minder inkomensongelijkheid, meer gezondheid

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is de kans aannemelijk dat we de Duurzame Ontwikkelingsdoelen niet gaan halen, zeker niet op het vlak van armoede en gezondheid. Dat schrijft de organisatie in een rapport dat ze vandaag uitbrengt.

‘Op veel plekken leidden de de-industrialisering en globalisering niet tot succes voor iedereen. In plaats daarvan zorgen ze voor hoge werkloosheid, meer ongelijkheid en een slechtere gezondheid.’ zegt de organisatie in haar European Health Equity Status-rapport.

De WHO ziet dat de EU-landen de ongelijkheid in gezondheidsstatus proberen te verkleinen, maar stelt ook vast dat er grote verschillen zijn in de manier waarop. De vooruitgang verloopt langzamer dan verwacht en ‘er ontstaan nieuwe groepen met een onevenredig hoger risico op een slechte gezondheid en vroegtijdig overlijden.’

Het rapport richt zich vooral op gezondheid en de daarmee gepaarde Duurzame Ontwikkelingsdoelen (sdg’s of Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties. Een aantal van deze doelen zijn: geen armoede, geen honger, goede gezondheid en welzijn en ongelijkheid verminderen. Deze doelen moeten behaald worden in 2030.

In Slowakije leven laagopgeleide mannen gemiddeld 15,4 jaar korter dan hoogopgeleide mannen.

Tussen 2000 en 2012 zijn de uitgaven voor sociale zekerheid in de EU-landen achteruit gegaan. Waar de landen van de EU eerst gemiddeld 12,9 procent van het bruto binnenlands product (bbp) uitgaven aan sociale zekerheid, is dat nu teruggezakt naar 6,1 procent. Terwijl de EU-landen geld kunnen verdienen door de ongelijkheid in levensverwachting te verminderen, schrijft de WHO.

In Slowakije leven laagopgeleide mannen bijvoorbeeld gemiddeld 15,4 jaar korter dan hoogopgeleide mannen. Door dit verschil te halveren, kan een land tussen de 0,3 en 4,3 procent van het bbp verdienen.

In het rapport grijpt de WHO terug naar een onderzoek dat begin dit jaar is uitgevoerd. Hierbij is aan de inwoners van de EU gevraagd hoe zij hun woonsituatie en gezondheid ervaren. De meeste inwoners van de EU die meewerkten aan het onderzoek, gaven aan dat ze liever in een eerlijker verdeeld land zouden wonen. ‘84 procent van de Europeanen gelooft dat de inkomensverschillen in hun land te groot zijn en vindt dat het reduceren van deze verschillen een prioriteit van de nationale overheid zou moeten zijn.’

De ongelijkheid bleef de voorbije jaren ook groeien: ‘In 2018 werden 2200 miljardairs 12 procent rijker, terwijl de armste helft van de wereld 11 procent moest inleveren.’

Kinderen raken moeilijk uit armoede

‘Kinderen hebben een grotere kans om in armoede te leven dan volwassenen’, zo staat in het rapport. Kinderen die in armoede opgroeien hebben een verhoogde kans om gedrag te ontwikkelen dat slecht is voor de gezondheid, zoals roken, excessief alcoholgebruik en drugsgebruik. Deze kinderen hebben daardoor dan weer een grotere kans om chronische ziekten te ontwikkelen.

Voor veel mensen is het onmogelijk om uit de armoede te geraken en om de kinderen zo een betere toekomst te geven. ‘In OESO-landen, de groep van welvarende landen, duurt het vijf generaties ofwel 150 jaar voordat een kind uit een arme familie een gemiddeld Europees inkomen verdient.’

Levensverwachting stijgt

Er komen ook positieve punten uit het WHO-rapport: ‘De gemiddelde levensverwachting gaat omhoog, kindersterfte neemt af.’ De organisatie geeft aan dat de Duurzame Ontwikkelingsdoelen nog steeds haalbaar zijn tegen 2030. ‘Het is mogelijk om de cirkel van gezondheidsverschillen te doorbreken en de gezondheid en welzijn van iedereen te verbeteren.’

De gezondheidskloof kan in een enkele regeerperiode van twee tot vier jaar verkleind worden.

Er zijn verschillende manieren om de gezondheidskloof tussen groepen te verminderen. Zo kan een land meer geld uitgeven aan sociale veiligheid: ervoor zorgen dat mensen zich beschermd en veilig voelen in openbare ruimten. Bij een verhoging van de uitgaven met één procent van het bbp wordt de kloof al grotendeels gedicht. Daarnaast kan de overheid zich inzetten om de werkeloosheid te verminderen met één procent.

Met een combinatie van verschillende maatregelen is er de hoogste kans om de gezondheidskloof tussen verschillende sociale groepen te verkleinen. De WHO wil dat verschillende actoren samenwerken om iedereen de voorwaarden te geven voor een gezond en voorspoedig leven. Bijvoorbeeld: ministeries, maatschappelijke organisaties en de gezondheidszorg.

De verschillen in gezondheid tussen arm en rijk kunnen worden verminderd in een enkele regeerperiode van twee tot vier jaar, stelt de WHO. ‘We kunnen er vertrouwen in hebben dat dat lukt met de juiste investeringen en maatregelen.’