20 september: Global Climate Strike

MO*redacteurs: ‘Daarom staak ik’

In uurwijzerszin: John Vandaele, Elien Spillebeen, Pieter Stockmans, Tine Hens, Gie Goris, Tine Danckaers

 

Rijke landen moeten meer doen

Voor het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) is het duidelijk dat alle landen meer moeten doen om de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs te halen. 2020 wordt daarbij een eerste test voor het akkoord.

Het goede nieuws uit het UNDP-rapport ‘The Heat is On’: minstens 112 landen geven aan dat ze in 2020 hun plannen om de klimaatopwarming tegen te gaan, ambitieuzer willen maken. Het gaat vooral om ontwikkelingslanden, die het meest kwetsbaar zijn voor de klimaatverandering. Samen zijn de 112 landen goed voor 53 procent van de globale uitstoot.

Het minder goede nieuws: 14 landen, die samen goed zijn voor 26 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, geven aan dat ze hun (te magere) klimaatplannen niet willen bijsturen.

Een nieuwsmedium is geen actieplatform, en zeker op dagen dat de politiek naar de straat gebracht wordt, kan de journalistiek geen vrijaf nemen. Toch kiezen een aantal MO*medewerkers er vrijdag voor om enkele uren het werk neer te leggen. En wel hierom.

Tine Hens: ‘Ik hou niet van betogen’

Daar loop je dan, tussen een massa mensen, met in het beste geval een bord met een slogan in je hand. Er is weinig ruimte voor nuance en als je pech hebt, loop je achter een spandoek waar je je niet achter wil scharen.

En toch loop ik vrijdag mee.

Ik was vijftien toen de muur in Berlijn viel, de tanks over het Vredesplein in China rolden en we voor het eerst hoorden van bosbranden in Brazilië. We kochten T-shirts met No time to waste op. Er was geen tijd te verliezen. Toen al niet. Nu nog minder.

De wetenschap is duidelijk. We hebben elf jaar om onze uitstoot van broeikasgassen met meer dan de helft te verminderen. In 2050 moet het nul zijn. Energie, mobiliteit, landbouw, industriële productie. Alles moet anders. Het goede nieuws is: we weten wat werkt. De technologieën staan klaar. Het is een kwestie van kiezen, investeren en vooruit gaan. Minder energie verbruiken en tegelijkertijd meer wind en zon uitrollen. Minder individuele wagens en tegelijkertijd meer gedeeld vervoer, fietsen en wandelen. Minder vlees en tegelijkertijd meer diverse landbouwbedrijven. Minder wegwerpproducten en meer hergebruik en herstel.

De toekomst kan een plek zijn waar menselijke activiteiten niet langer ten koste moeten gaan van natuurlijke schoonheid en rijkdom. We hebben de kennis en het vernuft om het anders te doen, om te zorgen voor wat te redden valt. Het is de wereld die ik mijn kinderen wil nalaten. Een wereld waarin sneeuw niet enkel uit sneeuwkanonnen komt, maar nog uit de lucht valt.

Elien Spillebeen: ‘Uit eigenbelang, voor andermans en dat aloude algemeen belang’

Soms, wanneer een ramp zich voltrekt, vervagen ideologische verschillen tussen mensen. Het ontroert me hoe we bij het zien van onrecht samen de handen uit de mouwen steken. Wanneer een kind gered moet worden, betalen we samen een duur medicijn. Een overstroming die een familie dakloos maakt, een aardbeving die kinderen moederloos achterlaat, je ziet het steevast gebeuren: mensen overstijgen verschillen en verzetten bergen.

Een catastrofe voltrekt zich nu. Zo groot dat we het moeilijk in een beeld kunnen vatten. Zo onmiskenbaar dat we er niet omheen kunnen. Maar we slaan de handen niet in elkaar. Misschien omdat het te groot is om er met ons hoofd bij te kunnen. Misschien omdat het complex is om het probleem samen in het vizier te houden. Of misschien omdat een kleine groep op korte termijn financieel wint bij een status quo, en die minderheid ons het zicht op de oplossing wil ontnemen.

We zijn nochtans verenigd in ons lot, want vandaag al, en morgen nog meer, raakt het ons allemaal. De meest kwetsbaren eerder en harder, dat is ontegensprekelijk. Toch worden we vandaag uit elkaar gespeeld. Wie het probleem nog durft te agenderen, wordt verweten een linkse rat te zijn. Wie het probleem ontkent, krijgt het verwijt een rechtse zak te zijn. Veel ratten of zakken ken ik persoonlijk niet. Wel mensen die volgens mij bewust tegen elkaar worden opgezet.

Ondertussen zorgen de “winnaars” dat ze tijdig hun schaapjes op het droge hebben. De verliezen zullen wij allen, willens nillens, toch samen moeten incasseren.

Ik staak, omdat dit probleem door mensen veroorzaakt is en door mensen moet worden opgelost. Omdat deze uitdaging ons nooit had mogen verdelen. Uit eigenbelang, voor andermans en dat aloude algemeen belang, moet de toekomst ons dringend weer allemaal aanbelangen.

Tine Danckaers: ‘De stilte over de ongemakkelijke toekomst is verpletterend’

Ze was zo klein. Hulpeloos. Nietig in een gigantisch zwalpende wereld. Het overviel me zoals het andere kersverse moeders overrompelt: een besef van verpletterende verantwoordelijkheid. Daarbovenop bleef de vraag terugkeren of we haar het leven op deze dampende smogplaneet hadden geschonken of bikkelhard opgedrongen.

Een werkende moeder met twee kinderen heeft geen tijd voor onrust en het ongemak verdween. Om jaren later terug te keren als een boemerang toen onze dochters -15 en 17- intekenden voor de eerste klimaatspijbelactie. Ze kregen afwezigheidsbriefjes, moesten toetsen en lessen inhalen, kregen boze leerkrachten over zich heen. Ze offerden vrijetijd voor het klimaat: tegenargument voor wie de spijbelacties haat.

Ze verwarden scholen die wilden meegaan maar niet wisten of die steun wel in hun lessenroosters en tijdschema paste, ze verwarden leerlingen, krantenlezers, landelijke en gemeentelijkse bestuurders. Ze verwarden òns, brachten dat besef van vijf voor twaalf zo intens binnen.

Tegenover de wake-up-call van onze kinderen is de stilte over de ongemakkelijke toekomst verpletterend. Ik blijf keer op keer van mijn stoel vallen als ik na bevindingen van klimaatrapporteurs het totale gebrek van groene ambities zie door Vlaamse regeringsonderhandelaars, als ik hoor hoe realpolitik bossen met de grond gelijk maakt, als ik politici in de zijlijn mijn klimaatspijbelende dochters zie aanstaren. F*ck de zijlijn.

Lieve Van den Bulck: ‘In plaats van naar hoop te zoeken, zoek naar actie’

Dat ik twijfelde. Alweer een actie voor het klimaat. Vorige december, nota bene de dag na de grootste klimaatactie ooit in België (75.000 mensen op een vrije zondag!), had onze regering dat signaal straal genegeerd op de klimaattop. Een kartonnen reddingsboei om de nek, vlaggengezwaai, op fluitjes blazen en slogans scanderen, betogers interviewen en portretteren: been there, done that. Met welk zichtbaar resultaat? Dit keer zou ik het aan de anderen overlaten.

Maar toen swipete ik achteloos langs het zoveelste filmpje met Greta Thunberg in mijn Facebook-feed. Mijn blik bleef toch hangen, omdat ik er het woord ‘hoop’ boven zag staan.

Dat fragiele, 16-jarige meisje stond in januari helemaal alleen op een groot TedX-podium in Stockholm. Met niets voor zich dan het pikzwarte duister van het volwassen publiek. Met niets dan woorden, terwijl ze als tiener met Asperger en selectief mutisme naar eigen zeggen eigenlijk liefst ‘alleen spreekt wanneer het echt nodig is’. En dat was nu, dus. ‘Waarom zou ik nog werken aan mijn toekomst, wanneer niemand whatsoever aan het doen is om die toekomst te redden?’, vroeg ze op haar typische, nuchtere toon. ‘In plaats van naar hoop te zoeken, zoek naar actie. Dan, en alleen dan, komt de hoop ook.’

De woorden van Bill McKibben in de laatste nieuwe MO* konden niet beter van toepassing zijn: ‘Het is behoorlijk gênant dat we veertienjarigen het werk laten doen.’ Zo voelde het precies toen ik Greta bezig zag. Elke verandering begint met de overtuiging dat je actie resultaat zal opleveren. Waar, wanneer of hoeveel, dat kan niemand voorspellen. Maar zonder actie kan je net zo goed de hoop meteen gaan begraven.

John Vandaele: ‘Waarom ik voor klimaatactie ben, in al haar gedaanten’

Omdat klimaatverandering een van de grote uitdagingen van onze tijd is, en het ons aan de verbeelding ontbreekt om te beseffen welke immense krachten we opwekken als we onze atmosfeer opwarmen. De voorbije zomer kan ons misschien een beetje helpen te begrijpen.

Orkanen met snelheden van 350 km per uur: vraag dat maar in de Bahama’s. Hitterecords? Kijk naar de drie Belgische hittegolven, de verpulvering met drie graden Celsius van het Belgische hitterecord en de massa’s ‘gekookte’ appels. Zie naar de Siberische bossen in lichterlaaie, Groenland dat smelt aan een nooit gezien tempo – 200 km3 smeltwater dat in de zee belandt, wellicht al genoeg om de zee met 1mm te laten stijgen,…

We hebben een unieke planeet – vergelijk onze blauwe parel barstend van het leven in die wonderlijke atmosfeer, met de dode rotsblokken Mars of Venus. Dat wonder van leven hangt evenwel af van subtiele evenwichten die wij aan het verstoren zijn. We spelen met vuur, letterlijk en figuurlijk.

Dit is ook een grote sociale uitdaging want de meest kwetsbare mensen zullen het meest lijden onder klimaatverandering.

Een globale manifestatie om aan te zetten tot globale actie is noodzakelijk omdat de bakens verzetten op het hoogste niveau het meest effect kan hebben. Maar we kunnen zoveel meer doen dan manifesteren. Elke regio en elke burger kan zijn best doen. Minder vlees eten, minder vliegen,… maar je kan ook werken aan positieve alternatieven. Er is zoveel dat je kan doen.

Pieter Stockmans: ‘Wij hebben geen recht op deze planeet. We hebben ze slechts in bruikleen’

Het vreemde wezen dat de mens is, heeft zich met zijn intellect zo’n positie toegeëigend dat het de planeet kan controleren, manipuleren, aanpassen, vernietigen. Zonder besef van ons begin, en dus van onze kleine plaats in het grote geheel, groeien we boven onze evenwichtige plaats uit en gaan we ons gedragen als goden. Maar wij hebben geen recht op deze planeet. We hebben ze slechts in bruikleen. We zijn vervloekt met de macht om te vernietigen en gezegend met de mogelijkheid om onze plaats in het geheel te kennen.

Wetenschappers leren ons hoe de mens bijdraagt tot de komst van de zesde uitstervingsgolf, hoe de levenswijze van één soort bijdraagt tot de verdwijning van zovele anderen. Zij leren ons dat de mens bijdraagt tot de verandering van het klimaat, veranderingen die leiden tot onleefbare omstandigheden voor mens en dier. De wetenschappers hebben ons een verpletterend besef gegeven: de mens controleert de natuur en daardoor heeft de mens weldra de controle over zijn eigen controle verloren.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
De window of opportunity om de opwarming van de Aarde te stoppen, is binnen elf jaar gesloten. Elf cruciale jaren in een ontwikkeling van miljarden jaren. Je kan je afvragen of dit al eerder is gebeurd in de geschiedenis van de planeten. Dat een soort een strijd voert tegen zichzelf. Een strijd tussen zijn macht om te vernietigen en zijn mogelijkheid om zich aan te passen. Om zijn levenswijze om te gooien, te transformeren. Om een transitie van zijn levenswijze op deze planeet, in dit zonnestelsel, te verwezenlijken. Die transitie ligt in handen van elk lid van de menselijke soort, maar toch vooral in handen politici en activisten. Want de wetenschappers zorgen voor de kennis, de politici en de activisten moeten de wegen naar de transitie uitstippelen en ervoor zorgen dat ze rechtvaardig is.

Gie Goris: ‘What do we want? Climate Justice! When do we want it? Now!’

Ik ben niet zo’n groene jongen, ook al behoor ik tot de generatie die in volle puberteit geconfronteerd werd met Grenzen aan de groei, het rapport van de Club van Rome uit 1972 dat duidelijk maakte dat de groeiende mensheid met haar toenemende consumptie en vervuilende productie op weg was om de planeet onbewoonbaar te maken. Ik heb daar toen spreekbeurten over gegeven, maar stel vast dat sociaal onrecht mij veel meer beweegt.

Misschien is het dat wat me vrijdag in Brussel op straat brengt: het besef dat de klimaatcatastrofe die zich volgens alle wetenschappelijke rapporten en onderzoeken ontwikkelt, vooral de armste en kwetsbaarsten zal treffen. Het economische systeem met zijn obsessieve groei, zijn vervuilende productie en zijn onlesbare consumptie wàs bovendien al gebouwd op de uitbuiting van kolonies, slaven, proletariërs en natuurlijke rijkdom. Daarom herken ik mij in de slogan die ongetwijfeld van de partij is op de Global Climate Strike: What do we want? Climate Justice! When do we want it? Now!

Een rechtvaardige transitie naar een duurzame wereld vraagt zowel een einde aan de ongelijkheid als een begin van een heel andere economie en dus het herstel van een menselijke samenleving. En dat alles op mondiale schaal, want dat is in 2019 de enige schaal die duurzaam kan zijn. Als 60+er wil ik die strijd voor de toekomst niet zomaar overlaten aan jongeren, hoezeer ik hun leiderschap ook bewonder. Dit is immers ook een gevecht met de nalatenschap van mijn eigen generatie.

De klimaatstaking: meer dan 4600 acties in 137 landen

Klik op de afbeelding om naar de interactieve kaart van #FridaysForFuture te gaan

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.