'Voor mij geen Copa, dank u'

Met nog vijf weken te gaan voor de aftrap van de Wereldbeker, stijgt de koorts in gastland Brazilië. Twaalf steden maken zich op om de stromen bezoekers op te vangen maar er wacht nog een lange takenlijst: stadia en luchthavens moeten afgewerkt, hotels in orde gebracht, personeel klaargestoomd om gasten in het Engels te woord te staan. De Brazilianen zelf lijken de Copa intussen steeds minder als hún feest te beschouwen. 

De voorstanders van de Copa, zoals de Wereldbeker in Brazilië genoemd wordt, zijn al aan het rekenen geslagen. De Confederations Cup vorig jaar heeft 303.000 banen gecreëerd en 6,8 miljard euro in de economie gepompt. De Wereldbeker zal drie keer zoveel in het laatje brengen, en dat is mooi meegenomen in tijden van slinkende economische groei.

© CC Sergio Carvalho/Folhapress

De Beweging van Mensen Zonder Huis betoogt bij het stadion Corinthians-Itaquera in São Paulo.

Minister van Sport Aldo Rebelo haalt alles uit de kast om de slechtnieuwsshow en de bakken kritiek op de voorbereidingen van de Wereldbeker te parereren. Sommige werven hebben inderdaad vertraging opgelopen, maar de stadia zullen in orde zijn, verzekert de minister. Alleen São Paulo en Curitiba zitten nog in de eindafwerking.

© CC Mateus Pereira/Secom

Aldo Rebelo, Braziliaans minister van Sport.

De protesten, die zullen maar een flauwe editie zijn van wat we gezien hebben bij de Confederations Cup, verzekert Rebelo. ‘Vreedzame protesten zijn toelaten door de grondwet, gewelddadige protesten zullen door de politie onderdrukt worden.’

En om echt alle buitenlandse kritiek de das om te doen, bezweert hij: ‘De jaarlijkse organisatie van het Carnaval is veel ingewikkelder dan die van een Wereldbeker. Het Braziliaanse Carnaval trekt zes miljoen bezoekers, de Wereldbeker 600.000 uit het buitenland en drie miljoen uit Brazilië zelf.

‘Het Carnaval is geconcentreerd in 3 steden, bij de Copa is de toeloop verspreid over twaalf steden. Waar maken we ons druk om?’

Zorgen om de Copa

Het carnaval trekt zes miljoen bezoekers, de Wereldbeker 600.000 Braziliaanse en drie miljoen Braziliaanse bezoekers. Waar maken we ons druk over?

De redenen voor die vertragingen, zijn talrijk. Slechte planning vanwege de Braziliaanse organisatie, te logge administratie, corruptie. En bovenop dat alles arbeiders die het werk neerleggen – onder meer om de acht doden die er vielen bij de werken – en protesterende buurtbewoners, wiens huizen ontruimd werden voor de infrastructuurwerken.

Niet alleen bij de Fifa, ook in Brazilië heerst bezorgdheid. Taxichauffeurs en horeca-uitbaters fronsen de wenkbrauwen. ‘Ja, fijn die Wereldbeker, maar hoe moet dat allemaal? De accommodatie, de luchthavens, het verkeer?’ De luchthaven van Fortaleza is niet groter dan die van Deurne schat ik, hopeloos verouderd en niet geëquipeerd om duizenden toeristen te scannen. In Rio de Janeiro en São Paulo slibben de wegen nu al dicht op gewone werkdagen. In São Paulo komen er dagelijks 700 nieuwe auto’s bij in het verkeer.

En wie gaat al die toeristen te woord staan? Steeds meer Brazilianen spreken Engels, maar die groep is toch vooral beperkt tot wie internationaal actief is of in het buitenland studeerde. En dan is er de alom gedeelde bezorgdheid om de veiligheid van kwetsbare kinderen en jongeren, waarvan men vreest dat die slachtoffer zullen worden van seksueel misbruik.

Een kwestie van prioriteiten

Volgens een enquête van Datafolha – het onderzoeksinstituut verbonden aan de nagenoeg belangrijkste krant van het land, Folha de São Paulo – is zeventig procent van de Brazilianen van oordeel dat de Wereldbeker belangrijk is voor het land, maar slechts 43 procent vindt het voor henzelf een relevant gebeuren.

© Alma De Walsche

De Braziliaanse horeca stoomt zich klaar voor de Copa.

De Brazilianen hebben vorige zomer manifest hun ongenoegen laten zien door massaal de straten in te nemen in tientallen steden. Wat begon als een protest tegen een prijsverhoging van 20 cent op het ticketje voor het openbaar vervoer, groeide uit tot een algemene aanklacht. Die was niet op de eerste plaats gericht tegen het beleid van president Dilma Rousseff maar tegen de organisatie van de Copa. Hoe kan het dat er zoveel geld naar dit event gaat, terwijl er zoveel andere noden zijn die veel dringender aandacht verdienen?

Volgens het onderzoeksbureau BDO zouden de kosten oplopen tot bijna tien miljard euro, ruim meer dan het vooropgestelde bedrag. 85 procent hiervan zou voor rekening van Brazilië komen, terwijl de FIFA slechts 15 procent voor haar rekening neemt. ‘Het zou best kunnen dat het hele feest ons diep in de schulden steekt, in plaats van een economische boom op gang brengt,’ hoor ik in Fortaleza.

Fifa-standaard

Een kaartje voor een wedstrijd in Itaquerão kost tot 4000 euro. Ter vergelijking: het Braziliaanse minimumloon is 222 euro.

De inwoners hebben dan maar besloten hun eigen “Copa” te organiseren, de Copa Rebelde. ‘We houden wel van voetbal, maar die stadia zijn niet voor ons. Alles moet padrão Fifa zijn: naar de standaarden van de FIFA. Voor wie? En als het hele circus weg is, liggen de constructies hier te zien, sommigen half afgewerkt.’ Wij willen onderwijs padrão Fifa, huizen padrão Fifa en gezondheidszorg padrão Fifa, lieten de Brazilianen tijdens de protesten horen.

Wij willen onderwijs, huizen en gezondheidszorg, padrão Fifa

Huisvesting is in Brazilië een gigantisch probleem. De internationale reputatie van steden als Rio de Janeiro en São Paulo en de opwaardering van wijken, hebben een speculatiegolf en immobiliënbubble gecreëerd. Betaalbare huisvesting is voor veel mensen een droom. Bewegingen als de MTST (Movimento dos Trabalhadores sem Têto- Beweging van Mensen Zonder Huis) en de FLM (Frente de Luta por Moradia- Front voor de Strijd om een oonplaats ) zetten de overheid met massaal bijgewoonde acties onder druk.

Protesten en geweld

‘Não vai ter copa’ (letterlijk: er zal geen wereldbeker zijn) is een veel gedeelde protestpagina op Facebook van mensen die het feest aan zich laten voorbij gaan. Pedro Ribeiro erkent zich in de beweging. De jongeman van 28 werkt in een ngo die lokale groepen vorming geeft over burgerrechten.

© Alma De Walsche

Pedro Ribeiro werd gearresteerd tijdens de straatprotesten in de zomer van 2013.

‘Al jaren ga ik mee de straat op. Protesten horen hier bij het straatbeeld. Maar dit keer was het anders’, zegt Pedro.

In een stad als São Paulo is twintig procent van de moorden voor rekening van de politie.

‘De situatie was heel gespannen. Black blocks waren geïnfiltreerd en de politie trad bijzonder gewelddadig op. Ik bevond me in de massa temidden van het gedrum en ineens werden we klem gezet door de politie die erop los klopte. Ik wilde de anderen beschermen met mijn lichaam, daardoor kreeg ik de volle laag. Samen met nog negen anderen werd ik opgepakt en drie dagen vastgezet.’

Opnieuw mee gaan betogen tijdens de Copa zit er niet in, want zijn proces loopt nog. Hij wil het ook niet meteen, hij is nog altijd getraumatiseerd door wat er toen gebeurde. ‘Ik eet mijn angst op, zegt Pedro. Ik ben vijftien kilo bijgekomen sinds die arrestatie.’

De militaire politie in Brazilië is berucht om zijn gewelddadig optreden. In een stad als São Paulo is 20 procent van de moorden voor rekening van die politie, zo blijkt uit een rapport van het Braziliaanse Forum voor Publieke Veiligheid.

De VN hebben Brazilië daar al bij herhaling voor veroordeeld en het land gevraagd politiehervormingen door te voeren. Met het oog op de Copa gebeurt veeleer het tegendeel.  Onlangs raakte bekend dat speciale eenheden naar de VS gestuurd zijn voor een anti-terreuropleiding bij Academi – de nieuwe naam van het beruchte Blackwater, dat huurlingen leverde in Irak. 

De regering en de organisatoren willen niets aan het toeval overlaten en zullen zo’n 170.000 veiligheidsagenten inzetten. Dat is twintig procent meer dan tijdens de Wereldbeker in Zuid-Afrika.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.