Celtic Connections: Keltische muziek als verrassende taal van de diversiteit

Celtic Connections is als het ware een reusachtig nieuwjaarsfeest voor de liefhebbers van traditionele en roots muziek. Meer dan 2000 muzikanten uit 30 landen geven vaak ongeëvenaarde concerten of nemen deel aan al even bijzondere projecten. Elke dag tussen 19 januari en 5 februari 2017 vinden dagelijks een 20-tal concerten, sessies, radio shows, workshops,… plaats op diverse locaties.

De stad vibreert letterlijk op de tonen van Celtic Music. Als je het volledige programma bekijkt besef je al snel dat je evenveel concerten moet missen dan dat je concerten kunt gaan beleven. “Kiezen is altijd een beetje verliezen”, is hier zeker van toepassing.

Voor het elfde jaar op rij heb ik het geluk uitgenodigd te worden op Showcase Scotland tijdens het Celtic Connections festival in Glasgow Schotland. Samen met 180 genodigden kunnen wij vijf dagen en nachten lang genieten van groepen uit zowat alle Keltische regio’s. Elk jaar staat een land of regio in de spotlight. Dit jaar viel die rol te beurt aan Mimo Festival uit Brazilië. Keltische en Braziliaanse muziek, een veelbelovende cocktail.

Naast de concerten zijn er heel wat netwerkmomenten waarin wij als “professionals” contacten kunnen leggen en de kiem leggen om groepen of projecten naar ons land te halen. In Schotland spreken ze over music business, een woord dat bij ons in folk kringen een wat vieze bijklank heeft. Jammer, want net deze business creëert mooie momenten, zowel voor de bezoekers van festivals en concertzalen als voor de muzikanten.

Wij komen aan op 25 januari, Burns day in Schotland, en daar kan je in Glasgow niet aan voorbij wandelen. Haggis met Guinness wordt overal aangeprezen, en jawel de verleiding is te groot… Wij eren Robert Burns, de grote Schotse poëet en songschrijver, op de gepaste manier.

Glasgow bewijst ook dat er nog zekerheden bestaan. Het standbeeld van de ‘Duke of Wellington’ voor de ‘Gallery of Modern Art’ wordt al sinds jaar en dag getooid met een verkeerskegel op zijn hoofd. En ook dit jaar is dat niet anders. Schotten houden hun tradities in eer.

Terug naar de muziek. Zoals elk jaar krijgen wij de gelegenheid om heel wat toppers uit de folkwereld aan het werk te zien. Even belangrijk zijn de minder bekende groepen zien evolueren en de nieuwe groepen te ontdekken. Zoals ook bij ons het geval is, beweegt er heel wat in de muziekwereld. Bestaande groepen stoppen ermee, nieuwe formaties worden opgericht, muzikanten wisselen van band of beginnen met nieuwe projecten.

Sommigen groots van opzet, anderen net intimistisch. In alle categorieën zijn er steeds weer verrassingen te beleven. De “Showcase venue” is dit jaar Drygate Brewery. Een nagenoeg perfecte locatie om bij pot en pint te genieten van de muziek.

Bij de nieuwkomers merken wij “Ryan Young”, de “Top Floor Taivers” en “Bosca” op. Van intimistische muziek tot jong doedelzak-rockgeweld.

Nog een nieuwkomersproject, maar dan wel meteen eentje van hoog niveau is “Ross Ainslie & Ali Hutton”. We kennen beide muzikanten al geruime tijd van diverse groepen en projecten. Dit duo is nieuw en tart meteen alle verbeelding. Diverse fluiten, whistles en doedelzak tegenover een gitaar. Twee absolute “klassebakken” in hun domein produceren samen virtuoze muziek om van te snoepen.

Een tweede generatie van jonge bands “Ímar” en ”Mànran” bevestigen hun status als opkomende internationale waarden. Beide groepen spelen gesmaakte concerten en behoren stilaan tot de jonge generatie topbands. De reacties vanuit het publiek liegen er niet om.

In de reeks van speciale projecten was “Solo” van Le Vent du Nord en De Temps Antan ontegensprekelijk de absolute topper.

Duncan Chisholm’s “The Gathering” blinkt uit in finesse, terwijl “The Unusual Suspects” het midden houdt tussen de twee voorgaande.

Al deze projecten leveren mooie muzikale momenten op. Momenten die ons als muziekliefhebber blij stemmen en doen dromen van meer. En heel af en toe ook een idee opleveren. Een idee om dergelijke projecten met eigen muzikanten in eigen land of regio op te zetten. En dat is tenslotte deels waar we hier voor zijn. Groepen spotten, maar ook ideeën opdoen waarmee we thuis aan de slag kunnen.

Kweekvijver in eigen land

We moeten toegeven dat in ons eigen land we een rijke kweekvijver aan muzikaal talent hebben rondlopen. De afgelopen decennia werden heel wat inspanningen geleverd om het artistiek niveau van de gemiddelde folkmuzikant naar boven te doen buigen. Inspanningen die overduidelijk hun vruchten afwerpen.

‘Het vooroordeel als zou folk niet hip en dus oubollig klinken, blijft halsstarrig aanwezig.’

Nu is, volgens mij, het moment aangebroken om die muzikanten ook speelplaatsen aan te bieden. Jammer genoeg moeten we vaststellen dat naast een aantal kleinschalige, vaak privé-initiatieven, weinig clubs in het reguliere circuit oog en oor hebben voor folkmuziek. Het vooroordeel als zou folk niet hip en dus oubollig klinken, blijft halsstarrig aanwezig.

Het is jammer te moeten vaststellen dat zo veel jong talent hierdoor vaak andere muzikale genres opzoekt, of erger, hun instrument aan de haak hangt.

Terug naar de projecten. Zoals gezegd is de show Solo, een co-productie tussen Le Vent du Nord en De Temps Antan, twee topbands uit Québec Canada, een absoluut hoogtepunt geweest tijdens deze editie van Celtic Connections. Zeven muzikanten op één podium. Wat een show!

Eén voor één stappen de muzikanten het podium op en spelen een kort solo stukje, onderbroken door de volgende. Er ontstaat een grappige interactie onder elkaar. Dan richten ze zich naar het publiek en geven een kanjer van muzikaal spektakel. Hoog muzikaal niveau van de eerste tot de allerlaatste noot. Zeven muzikanten gaan samen met het publiek volledig uit de bol. Met passie en een onblusbare energie stormt de muziek van dit septet door de zaal. Niemand bleef onaangeroerd. Aan het eind van dit optreden staan alle 2000 bezoekers mee te dansen tussen de stoelenrijen.

Van uitbundig naar ingetogen

Een dag later brengt Duncan Chisholm met zijn project The Gathering een hele reeks topmuzikanten bij elkaar. Jarlath Henderson, Megan Henderson, Greg Lawson, Su-a Lee, Ali Hutton, Martin O’Neill, Davie Dunsmuir, Ross Hamilton en Donald Shaw. Zo uitbundig als Solo gisteren klonk, zo ingetogen klinkt deze voorstelling. Bij momenten klinkt het alsof Duncan met een veer de vioolsnaren strijkt. Een optreden bol van finesse, bol van ingetogen energie die hoedanook voldoening geeft. Een staaltje van muzikaal vakmanschap waar het publiek met ingehouden adem van geniet.

The Unusual Suspects waren de revelatie van de afgelopen editie van Celtic Colours.

Celtic Colours is een festival in Cape Breton in de oostelijke Canadese provincie Nova Scotia-Canada waar, net zoals op Celtic Connections, de Celtic Roots gevierd worden. De unieke folk big band/orkest The Unusual Suspects speelden een onvergetelijk debuut op Celtic Connections in 2003. De transatlantische line-up bestaande uit 28 muzikanten verenigt de krachten en repertoires van traditionele en door de muzikanten eigen gecomponeerde nummers. Een dergelijke bende topmuzikanten samen het podium zien delen is hoogst zeldzaam. Een concert waarin de muzikale arrangementen op hoog professioneel niveau worden aangepakt. Een concert waarin virtuositeit en speelplezier levendig worden getoond.

De Braziliaanse bands lieten eveneens van zich spreken in Glasgow.

Yamandu Costa is een meer dan virtuoos gitaarwonder. Op een 7-snaren gitaar stelt hij vingeracrobatie aan het publiek voor. Deze artiest ontwikkelde een heel eigen stijl van spelen, beïnvloed door tal van grote Zuid Amerikaanse muzikanten. Zijn composities houden het midden tussen de typische muziek uit Zuid Brazilië, Choro en Samba.

Tempi wisselen elkaar zeer snel af en als toeschouwer kijk je gepassioneerd toe hoe deze man met zijn instrument versmelt en laaf je je zintuigen aan deze smakelijke klankbeker.

Hamilton de Holanda & Baile do Almeidinha speelde in de ‘Old Fruitmarket’, een prachtige zaal, een concert in op en top Braziliaanse sfeer. Warme zuiderse klanken, ritmes en dansen doopten de Old Fruitmarket moeiteloos om in een zuiderse danstempel. Toeschouwers genoten met wiegende heupen. Een hele schare Braziliaanse muzikanten passeerden de revue. De virtuoze tonen van de mandoline waren nooit ver weg. Een stevige uitbundige show, al was de showcase met een kleinere formatie in de loop van de namiddag zeker zo mooi.

Carlos Malta & Pife Muderno. De muziek van deze band wordt aangekondigd als een unieke fusie van Braziliaanse ritmes, folk en jazz. De groep zag er wat “gewoon” uit. Alsof ze recht van het veld het podium opstapten. Maar muzikaal staat deze band als een huis.

Carlos Malta doet vaag denken aan Jethro Tull’s hoogdagen. Carlos’ been hopt op en neer terwijl hij magistrale tonen uit zijn fluit en saxofoon tovert. Hij wordt bijgestaan door een schare uitmuntende percussionisten die oa the theme of the Pink Panther uit hun pandereita halen en verder de zaal helemaal naar hun hand zetten. Een concert met instrumentaal geniale momenten, waar improvisatie nooit ver weg is en die het publiek lieten genieten van Braziliaanse muziek.

Naast muziek biedt Glasgow ook street art. Een vrij nieuw aspect dat in alsmaar meer steden de kop opsteekt. Een fijne manier om de bezoeker of pendelaar even te laten stilstaan bij visuele kunst en, afhankelijk van de visual, misschien ook bij het traject of gebouw waar je voorbijloopt.

Glasgow en Celtic Connections bevestigt haar muzikale levendigheid en slaagt erin hun Schotse cultuur te verbinden met de rest van de wereld. Schotland is zonder twijfel een van de enige landen in Europa waar traditionele muziek zo levendig floreert én zo veel media aandacht krijgt. Elk jaar opnieuw een plezier om dit te mogen ervaren.