Aantal vrouwenmoorden in Latijns-Amerika alarmerend hoog

© Fabiana Frayssinet / IPS

Susana Gómez in een park in La Plata

In Latijns-Amerika moeten vrouwen nog al te vaak zelf het heft in handen nemen om iets tegen huiselijk geweld te ondernemen. De wetgeving verbiedt in minstens 18 landen in de regio geweld tegen vrouwen, maar de cijfers van vrouwenmoord zijn nog steeds alarmerend hoog.

Susana Gómez (foto) werd blind nadat ze was aangevallen en verschillende keren geslagen door haar echtgenoot. Het had niet veel gescheeld of ze was terechtgekomen op de lijst van vrouwen die vermoord zijn door toedoen van huiselijk geweld, 2800 in totaal in Latijns-Amerika, elk jaar opnieuw.

Haar zaak toont aan dat wetgeving en beleid falen. Deze regio slaagt er maar niet in om geweld tegen vrouwen onder controle te krijgen.

Geen aandacht van gerecht

“Ik had al vaak een klacht ingediend, dertien keer in strafrechtbanken en vijf keer in civiele rechtbanken, maar het gerecht heeft nooit aandacht aan mij besteed”, zegt Gómez tijdens een gesprek met IPS in Buenos Aires. De brutale aanval dateert van 2011, een tijd dat er in Argentinië al gespecialiseerde vrouwelijke politie bestond. Die bleek echter niet voldoende om haar te beschermen tegen haar aanvaller.

Haar leven werd gered dankzij La Casa María Pueblo, een hulporganisatie met eigen inkomstenbronnen die in actie komt wanneer de overheid tekort schiet.

Gómez, haar vier kinderen en haar moeder kregen er onderdak en bescherming tegen haar echtgenoot, die hen allen bedreigde.

“Overal stonden we voor een gesloten deur en noch de politie noch de openbare aanklager deed iets voor ons.”

“Toen we daar aankwamen hadden we niets, enkel de kleren die we aanhadden en onze identiteitspapieren. Overal stonden we voor een gesloten deur en noch de politie noch de openbare aanklager deed iets voor ons”, zegt Gómez, die ondertussen 34 jaar oud is.

“Zonder organisaties zoals deze zou ik mijn verhaal niet kunnen navertellen en het zou uiteindelijk niet gelukt zijn om mijn zaak voor het gerecht te krijgen. Zonder het wettelijke advies, de schuilplaats en de psychologische ondersteuning, zou ik dat niet aangekund hebben.”

Ongerust

In april 2014 werd haar (ondertussen) ex-echtgenoot Carlos Goncharuk voor de rechtbank van La Plata veroordeeld tot acht jaar cel. Gómez klaagt de overheid van de provincie Buenos Aires nu aan voor nalatigheid en eist een schadevergoeding.

“Niemand kan me mijn zicht teruggeven, maar ik wil dat justitie en de overheid meer aandacht geven aan het probleem, preventief maar ook na de feiten”, zegt Gómez, die ongerust is omdat haar ex volgend jaar alweer vrijkomt.

“Wat we met de zaak van Susana en enkele andere slachtoffers willen bereiken, is dat de staat en de autoriteiten hun verantwoordelijkheid meer gaan opnemen.”

Advocaat Darío Witt, de oprichter van de ngo waar Gómez hulp vond, zegt dat zij niet blind werd door een ongeval of door ziekte maar door de herhaaldelijke slagen die ze moest incasseren. De laatste keer sloeg haar man haar hoofd tegen de keukenmuur.

“De schadevergoeding heeft niet enkel een financiële bedoeling”, zegt hij. “Wat we met de zaak van Susana en enkele andere slachtoffers willen bereiken, is dat de staat en de autoriteiten hun verantwoordelijkheid meer gaan opnemen.”

“Pas toen ik blind werd en me realiseerde dat ik mijn kinderen nooit meer zou kunnen zien, zei ik ‘genoeg’”, zegt Gómez.

Alarmerende cijfers

Volgens het Observatorium voor Gendergelijkheid (OIG) van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben (Cepal) werden in 2017 minstens 2795 vrouwen vermoord in 23 landen in de regio. Verschillende van deze moorden zijn geregistreerd als femicide (de moord op een vrouw omdat ze vrouw is).

De lijst van femicides die het OIG recent publiceerde, wordt aangevoerd door Brazilië (1133 slachtoffers in 2017) in absolute cijfers. In relatieve cijfers is het aandeel gender-gerelateerd geweld het hoogst in El Salvador met een ongeziene 10,2 femicides per 100.000 vrouwen.

Honduras registreerde 5,8 femicides per 100.000 vrouwen (cijfer van 2016), en Guatemala, de Dominicaanse Republiek en Bolivia rapporteerden voor 2017 cijfers die allemaal hoger lagen dan 2 gevallen per 100.000 vrouwen.

“De statistieken publiek maken, blijkt niet voldoende om deze Femicide-plaag aan te pakken die ons elke dag weer met afschuw overspoelt”

“Femicide is de meest extreme vorm van geweld tegen vrouwen. De statistieken publiek maken, blijkt niet voldoende om deze plaag aan te pakken die ons elke dag weer met afschuw overspoelt”, zei Alicia Bárcena van de Cepal bij de lancering van de meest recente cijfers.

Volgens Ana Silvia Monzón, een sociologe uit Guatemala, heeft haar land in 2008 een wet goedgekeurd tegen femicide en andere vormen van geweld tegen vrouwen. Een jaar later kwam de Wet tegen Seksueel Geweld, Uitbuiting en Mensenhandel. “Dit zijn beide belangrijke instrumenten geweest om dingen meer zichtbaar te maken en om slachtoffers iets in handen te geven als ze gerechtigheid willen” zegt ze.

Het enige wat volgens haar nog ontbreekt zijn de “noodzakelijke middelen voor instellingen en agentschappen om preventief te werken”, zegt ze. Ondertussen blijven er ook nog altijd veel vooroordelen bestaan en is er nog steeds sprake van een zekere sociale goedkeuring van geweld tegen vrouwen, zeker tegen inheemse vrouwen, zegt ze.

#NiUnaMenos, #NiUnaMás

Volgens het agentschap van de Verenigde Naties, VN Vrouwen, hebben in totaal achttien landen in Latijns-Amerika en de Caraïben hun wetten aangepast waardoor (seksueel) geweld tegen vrouwen kan worden veroordeeld.

Ook al is er nog veel werk aan de winkel, het lijkt erop dat vrouwen zich stilaan meer bewust worden van het probleem en zich vaker laten horen. Zo startte de groep Nuevo Encuentro op 25 november, de Internationale dag tegen Geweld tegen Vrouwen, een zestiendaagse van Activisme tegen Geweld tegen Vrouwen (nog tot 10 december).

María Eugenia Cruz, medeorganisator van Nuevo Encuentro, juicht het legale kader en de massademonstraties tegen machismo en tegen femicide, zoals die onder de noemer #NiUnaMenos, toe. Deze optochten verspreiden zich snel over heel Argentinië en verschillende andere landen in de regio, maar toch vindt ze dat er nog “veel nood is aan meer ruchtbaarheid over het fenomeen.”

“Het blijft voor velen moeilijk om erover te praten, voor veel vrouwen is er schaamte of zelfs een schuldgevoel over wat hen is overkomen”, zegt ze. Haar vijfjarige dochter Olivia houdt trots een bord naar boven waarop ‘Ni Una Menos’, te lezen staat (Niet één vrouw minder), de slogan die Latijns-Amerikaanse vrouwen samenbracht, net als de slogan en bijhorende demonstraties #NiUnaMás (Niet één vrouw meer).

© Fabiana Frayssinet / IPS

De vijf jaar oude Olivia op de Internationale dag tegen Geweld tegen Vrouwen in La Plata

Nieuwe generatie

Volgens haar moeder zal Olivia deel zijn van een nieuwe generatie meisjes en vrouwen die bewust zijn, die durven spreken, reageren en opkomen voor een culturele verandering.

“Vandaag zijn vrouwen zich meer bewust. Sommige signalen kunnen bijvoorbeeld al van bij het eerste afspraakje duidelijk maken met wat voor soort man je te maken hebt. Vaak begint dat met het feit dat hij kenbaar maakt dat hij je vriendinnen niet mag, of dat hij zich bemoeit met je kledingkeuze”, zegt Gómez, die vandaag als vrijwilliger werkt bij een telefoonlijn waar slachtoffers van huiselijk geweld zich kunnen melden.

“Vandaag zijn vrouwen ook meer gesterkt omdat ze ergens kunnen aankloppen of bellen. Ze weten dat er een hele groep mensen achter hen staat die zal helpen als er iets misloopt.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.