Over het beperkte koolstofbudget dat ons nog rest en waarom daar niet over wordt gesproken

Een taart voor Greta Thunberg

European Parliament (CC BY 2.0)

Greta Thunberg in het Europese Parlement

Greta Thunberg waagt zich op dit moment aan een trans-Atlantische zeiltocht naar de VS. Enkele weken terug sprak de jonge Zweedse klimaatactiviste nog het Franse parlement toe. Ze sprak over het erg kleine koolstofbudget dat we nog hebben om beneden 1,5°C opwarming te blijven. Over dat koolstofbudget, de taart die we nog ter beschikking hebben, wordt zelden gesproken. Laten we het over die taart hebben.

Tijdens haar toespraak voor het Franse parlement verdedigde Greta zich fel tegen de bewering dat zij en de andere jeugdige klimaatactivisten alarmistisch zouden zijn. ‘Om hen van antwoord te dienen, wil ik verwijzen naar pagina 108, hoofdstuk 2 van het meest recente IPCC rapport. Daar zullen jullie al onze “meningen” opgelijst zien staan. En daar zal je ook het koolstofbudget zien staan dat ons nog rest.’

‘Ik wil verwijzen naar pagina 108, hoofdstuk 2 van het meest recente IPCC rapport. Daar zal je het koolstofbudget zien staan dat ons nog rest’

Dat budget om met twee kansen op drie beneden 1,5°C opwarming te blijven bedraagt sinds 1 januari 2018 ongeveer 420 miljard ton CO2 (420GtCO2). En dan maakt Greta zich terecht boos. ‘En nooit, geen enkele keer heb ik een politicus, een journalist of een CEO deze cijfers nog maar horen vernoemen. Alsof je niet eens het bestaan ervan afweet. Het lijkt erop dat jullie dat laatste IPCC rapport zelfs niet hebben gelezen.’

Greta stelt zich terecht de vraag waarom dit zo verborgen blijft, waarom niemand over dat budget wil praten, laat staan het te gebruiken in een beleid.

Zo’n koolstofbudget is nochtans erg eenvoudig, je kan er duidelijk over communiceren, je kan er simpele rekensommen mee uitvoeren. We hebben een budget van 420 eenheden waarvan we jaarlijks 37 eenheden verbruiken. Je hoeft nog niet in het middelbaar te zitten, zoals Greta, om te kunnen berekenen dat dit budget binnen 12 jaar op is. Het is een rekensom uit het derde studiejaar. En dat zegt, dat 1,5°C opwarming dan een feit is. En dat resulteert in de slogan op klimaatbetogingen: ‘we hebben twaalf jaar om …’.

Brutale logica

Het is de brutale logica van dat rekensommetje en, meer nog, het resultaat ervan dat het koolstofbudget zo problematisch maakt voor politici, journalisten en CEO’s. Maar ook voor klimaatbewegingen, milieubewegingen, ngo’s, en groene politici. Dat was in 2011 ook al het geval toen het IPCC het budget van 1000GtCO2 opstelde om beneden 2°C opwarming te blijven. Maar er schuilt nog meer achter dat kleine koolstofbudget dan Greta aanhaalt in haar betoog.

Hier volgt een kleine opsomming van de problemen met dat koolstofbudget (en mogelijk redenen waarom niemand erover wil praten):

  • Het koolstofbudget van 420GtCO2 geeft ons twee kansen op drie om beneden de opwarming van 1,5°C te blijven. Als ik morgen naar Zaventem ga en er mij verteld wordt dat één op drie vliegtuigen nooit zal aankomen, blijf ik gewoon thuis. (Sowieso een goed plan.) Met andere woorden: ook het IPCC neemt risico’s met dat budget. Onaanvaardbare risico’s. Waarom geen budget opstellen met 100 procent kans om gevaarlijke opwarming te vermijden, of beter, 110 procent, want je weet nooit welke lijken er nog uit de kast vallen.
  • Je kan dat koolstofbudget vergelijken met een taart. Een taart die we moeten verdelen op een rechtvaardige manier. Zo zou je kunnen besluiten dat landen die zich in het verleden al te goed gedaan hebben aan de taart en al meer dan hun deel naar binnengewerkt hebben tevreden moeten zijn met een kleiner taartpunt. Landen die nauwelijks taart hebben gegeten in het verleden krijgen terecht een groter stuk. Van zo’n rechtvaardige verdeling is nog niets in huis gekomen.
  • Vandaag en morgen blijven we onophoudelijk “dingen” produceren die in de toekomst CO2 zullen produceren: schepen, vliegtuigen, auto’s, grasmachines, enzovoort. Toestellen of installaties met een (economische) levensduur. We kunnen inschatten hoeveel die “dingen” aan CO2 gaan uitstoten en dat nu al in mindering brengen van ons koolstofbudget. Op bladzijde 113 van het IPCC rapport dat Greta gebruikt, wordt geschat dat twee derde van het 420GtCO2 budget al gereserveerd is door die nieuwe CO2 uitstotende “dingen” die we produceren. Om bij de metafoor van de taart te blijven: hoewel we taart voor zeven personen hebben, blijven we maar mensen uitnodigen op ons klimaatfeestje. We zullen dus moeten ophouden met mensen uit te nodigen als we willen dat gasten nog iets te eten gaan hebben. Dus ophouden met spullen te produceren die fossiele brandstoffen verbruike,n is de heel ongemakkelijke conclusie van het koolstofbudget.
  • Bovendien houden we bij het opstellen van het koolstofbudget - bij het afwegen en bakken van onze CO2 taart - geen rekening met ongenode gasten. De buren die plots op ons feestje komen binnenvallen. CO2 uitstoot door ontbossing, bosbranden, verdrogen van veengebieden en regenwouden, permafrost die smelt, zijn enkele van de ongenode gasten die wel eens een heel stuk van onze CO2 taart kunnen binnenspelen.

     

Geen brood, toch cake

Dit zijn enkele redenen waarom niemand wil spreken over het koolstofbudget. Waarom politici, journalisten, CEO’s en ngo’s ver weg blijven van een koolstofbudget om beneden gevaarlijke opwarming te blijven. Kortom: voor ons klimaatfeestje bestelden we een taart bij de bakker, maar we zijn er nog steeds niet uit wie het grootste stuk moet krijgen. We nodigden te veel gasten uit en ook de buren kunnen nog onverwacht komen opdagen. Dat, beste Greta, zijn de redenen waarom we niet willen spreken over het koolstofbudget.

Maar het verhaal gaat verder. Het is een nogal vergezochte versie van de uitspraak van Marie-Antoinette van Oostenrijk. Toen ze vernam dat het Franse volk in volle hongersnood geen brood had om te eten, zou ze gezegd hebben: ‘S’ils n’ont pas de pain qu’ils mangent de la brioche!’. (Meestal vertaald als: “Als ze geen brood hebben, dan eten ze toch cake!”).

De scenarioschrijvers van het IPCC voorzagen ook virtuele cake of taart om onze energiehonger te stillen

Dit gebeurt nu ook met onze te kleine koolstoftaart. De scenarioschrijvers van het IPCC voorzagen ook virtuele cake of taart om onze energiehonger te stillen onder de vorm van CDR (Carbon Dioxide Removal). ‘All pathways that limit global warming to 1.5°C with limited or no overshoot project the use of carbon dioxide removal (CDR) on the order of 100–1000 GtCO2 over the 21st century’ (IPCC SR15, SPM). Die 1000GtCO2 zijn twee extra taarten die voorzien worden.

Voor de volledigheid, de banketbakkers van het IPCC zijn er zeker van dat ze onzeker zijn of die extra taart(en) ooit wel in het winkelrek komen te liggen: ‘CDR deployment of several hundreds of GtCO2 is subject to multiple feasibility and sustainability constraints (high confidence).’ Het is dus bang afwachten of die extra taarten ooit op ons klimaatfeestje gaan terecht komen.

Ook over dit onderwerp, het bakken van virtuele taarten, wordt met geen woord gerept in de media. Ook hierover blijft het verbazingwekkend stil. Dat Greta en onze kinderen op uiteindelijk het feestje met een lege maag zullen verlaten, is een zekerheid. “High confidence” zoals ze dat bij het IPCC zeggen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.