Pankaj Ghemawat: grenzen en afstanden zijn nog altijd doorslaggevend

Het eerste kaartje toont naar welke landen de Belgische goederen uitgevoerd worden. Alle landen behalve België hebben op deze kaart een oppervlakte die correspondeert met hun aandeel in export vanuit België. Het overwicht van Duitsland, Frankrijk, Nederland en Groot-Brittannië geeft niet alleen een indicatie van geografische nabijheid, ook van taalnabijheid, administratieve gelijkenissen, gedeelde landgrenzen en “economische nabijheid” op vlak van bnp per capita.

Op het tweede kaartje is ook het Belgische grondgebied in relatie met het aandeel van handel in lokaal geproduceerde goederen en diensten. Goederen en diensten die in België geproduceerd worden zijn goed voor 80 tot 90 procent van de goederen en diensten die in België geconsumeerd worden (voor goederen is dat ongeveer 80 procent, voor diensten is het 90 procent). België consumeert ongeveer 40 keer zoveel van de producten die hier gemaakt worden dan dat er uitgevoerd worden naar de EU15. Voor de rest van de EU moet dat getal nog eens met 1,6 vermenigvuldigd worden en dat cijfer moet dan nog eens met 6 vermenigvuldigd worden voor de rest van de wereld. Als we weten dat België een van de meest geïntegreerde landen van de Europese Unie is, met minder voorkeur voor lokale handel en meer financiële integratie dan andere lidstaten, dan is wel duidelijk dat de wereld bijlange niet zo sterk gemondialiseerd is als men wil doen geloven.

Ghemawat: ‘De toekomst ligt in meer integratie, meer vertrouwen, meer snelheid en meer concurrentie. Om die richting uit te kunnen gaan, moet er veel meer aandacht gegeven worden aan de zaken die in de weg staan van meer integratie. Een van de dingen die meer aandacht verdienen, is het niveau van verschillen die ook vandaag nog bestaan. Veel beleid gaat integendeel uit van de overtuiging dat de heterogeniteit vanzelf verdwijnt als de eengemaakte markt zijn werk kan doen. We zien vandaag dat Zuid-Europa nooit helemaal hetzelfde groeimodel gevonden heeft dat in Noord-Europa allang functioneert.’

‘Culturele belemmeringen zijn heel reëel en moeten erkend worden. Je kan niet langer volhouden dat het volstaat om de administratieve verschillen weg te werken en dat de burgers dan wel zullen volgen in een meer geïntegreerd Europa. Op heel verschillende manieren merk je dat mensen –vanuit de angst om hun brede culturele eigenheid te verliezen, zich verzetten tegen verdere integratie. Dat aanpakken, vraagt op de eerste plaats juiste informatie en harde data.’